شاعىن جىلىجايدا كوكونىستەر جايقالا ءوسىپ، قورا سيىر مەن قويعا تولىپ، ايەل قوجايىن كەشكى استىڭ قامىندا ەكەن، بالالار اۋلادا ويناپ ءجۇر... شايار اۋدانى گۇلباق قالاشىعى ورتا كولداشي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى لوحمان يمىتتىڭ اۋلاسىنىڭ رەتتى جيناستىرىلعانىن، تاماشا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقانىن كوردىك.
لوحماننىڭ وتباسى ۇزاق ۋاقىتتان بەرى كەدەيلىكتەن ارىلا الماي كەلە جاتقان ەدى. سوڭعى جىلدارى، لوحمان پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنىڭ يگىلىگىن كوردى، جەرگىلىكتى ورىنداعى كادرلاردىڭ كومەگىندە اۋلا باعىمشىلىعىمەن شۇعىلداندى. قازىر ءبىر ءۇيلى جان شىت جاڭا بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىردى، ءبىر جىلداعى كىرىسى 100 مىڭ يۋانعا تايايدى.
رەفورما جاسالىپ، ەسىك اشىلعان 40 جىلدان بەرى، رايونىمىزدىڭ ەكونوميكاسى، قوعامى كورنەكتى العا باسىپ، جالىندى، گۇلدەنگەن شينجياڭ جارىققا شىقتى. وسى بارىستا بۇكىل رايونىمىزدا كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ سالىستىرماسى مەن كەدەيلەردىڭ جالپى سانى ۇزدىكسىز ازايىپ، لوحمان سياقتى ءتىپتى كوپ كەدەي كەدەيلىك قالپاعىن لاقتىرىپ، باقىتتى، تاماشا جاڭا تۇرمىسقا كوشتى.
اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى كەلەلى ساياسي مىندەت جانە ءبىرىنشى حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسى ەتە وتىرىپ جوسپار جاساپ ىلگەرىلەتتى، قازىر بۇكىل رايونىمىزدا ادەتتەگى كەدەيلىك ءبىرشاما جاقسى شەشىلدى، سولتۇستىك شينجياڭ مەن شىعىس شينجياڭ كەدەيلىكتەن نەگىزىنەن ارىلدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ستراتەگيالىق ءتۇيىنى ىلگەرىلەگەن تۇردە وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستاعى اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە شوعىرلاندى.
2014 - جىلدان 2017 - جىلعا دەيىن، بۇكىل رايونىمىزدا ءبىر ميلليون 848 مىڭ 300 كەدەي ازايىپ، كەدەيلەردىڭ ازايۋ سالىستىرماسى %56.3كە جەتتى، 1617 كەدەي قىستاق كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارىلدى، 10 كەدەي اۋداننىڭ كەدەيلىك قالپاعى الىندى. كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ سالىستىرماسى 2014 - جىلدىڭ باسىنداعى %22.84تەن 2017 - جىلدىڭ اياعىندا %11.57كە ازايدى.
«دالمە - دالدىك» سىندى تەتىكتى يگەردى
11 - ايدا اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسى نەگىزىنەن اياقتالادى. ءپايزاۋات اۋدانى بارىن قالاشىعى قوسكوپىر قىستاعىنىڭ تۇرعىنى اتىكەم داۋىت قاربالاستىقتان ءالى بوساعان جوق. ءار كۇنى ەرتەمەن قىستاقتاعى سەرىك زاۆودقا جۇمىسقا بارادى، قازىر ول كيىم - كەشەك جوبالاۋشىعا اينالدى.
اتىكەمنىڭ ديقاننان كيىم - كەشەك جوبالاۋشىعا اينالۋى − ءۇيىنىڭ جانىندا قۇرىلعان ءپايزى ۇلتتىق كيىم - كەشەك فابريكاسىنىڭ ارقاسى. 2015 - جىلى كيىم - كەشەك فابريكاسى العاش قۇرىلعان كەزدە، اتىكەم فابريكادا تىگىنشىلىك جۇمىسىنا ورنالاستى. «العاشىندا ءار كۇنى كيىم تىگەتىنمىن، قازىر كيىم - كەشەك جوبالاۋعا قاتىناساتىن بولدىم، كاسىپورىن ماعان وزىندىك قۇنىمدى جۇزەگە اسىراتىن تۇعىر ازىرلەپ بەردى، ايلىق كىرىسىم 800 يۋاننان ءوسىپ 3000 يۋاننان استى، بۇرىن مۇنى ويلاۋعا دا باتىلىم بارمايتىن»، - دەدى اتىكەم.
قازىر ءپايزى ۇلتتىق كيىم - كەشەك فابريكاسى وسى قىستاقتان، سونداي - اق سول توڭىرەكتەگى 4 قىستاقتان 130 ادامدى جۇمىستانۋعا باستادى، جىلىنا ۇلتتىق كيىم - كەشەكتەن 2 ميلليون 500 مىڭ داناسىن وندىرەدى، ونىمدەرى پاكيستان سياقتى ەلدەرگە دەيىن ساتىلادى.
كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا جول ازىرلەۋ − بۇكىل رايونىمىزدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋ قىزمەتىنىڭ ءتۇيىنى. سوڭعى جىلدارى اۆتونوميالى رايون «دالمە - دالدىك» سىندى تەتىكتى مىقتى يگەرىپ، كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ، كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋ جالپى جوباسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، دالمە - ءدال پارىقتاۋ، دالمە - ءدال شارا اتقارۋ جاقتارىندا نازاردى شوعىرلاندىرىپ كۇش سالىپ، كەدەيلەردىڭ رايون، ايماق، اۋدان، اۋىل، قىستاق 5 دارەجەلى ينفورماتسيا ماتەريالى قامباسىن قۇرىپ، «وتباسىندا كارتچكا بولۋدى، قىستاقتا كەستە بولۋدى، اۋىلدا كىتاپشا بولۋدى، اۋداندا ارحيۆ بولۋدى، ايماقتا جيناق بولۋدى، رايوندا قامبا بولۋدى» رايونىمىز تاريحىندا تۇڭعىش رەت ىسكە اسىردى.
وسى نەگىزدە اۆتونوميالى رايون جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەۋگە تاباندى بولىپ، ءبىر وتباسىنا ءبىر شارا اتقارىپ، ادامعا دەيىن ءدال جەتكىزىپ، دالمە - ءدال شارا قولدانۋعا كۇش سالىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
قازىر بۇكىل رايونىمىزدا اۋىل - قىستاقتاعى ەڭبەككۇشتەردى باسقا كاسىپ سالاسىندا جۇمىسقا ورنالاسۋعا ۇيىمداستىرۋدى باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلدى، بيىل وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستا 90 مىڭعا تاياۋ ادام باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرىلىپ جۇمىسقا ورنالاستىرىلدى. كاسىپ سالاسى ارقىلى سۇيەمەلدەۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ ارقىلى، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك، ەلەكتروندىق ونىمدەردى قۇراستىرۋ، وڭدەۋ سياقتى ەڭبەك شوعىرلانعان كاسىپتەردى كۇش سالا دامىتىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحىنان، سەرىك زاۆودتان ءبىر توبىن قۇرىپ، اۋىر كەدەي بۇقارانىڭ جاقىن ماڭدا، سول جەردىڭ وزىندە جۇمىسقا ورنالاسۋىنا، شارۋاشىلىق قۇرۋىنا ءونىمدى تۇردە باستاماشىلدىق ەتىپ، ولاردىڭ كەدەيلىكتەن تۇبىرىنەن ارىلۋىنا كومەكتەستى.
«مەنى كەدەيلىكتەن ارىلت» «مەن كەدەيلىكتەن ارىلۋىم كەرەككە» وزگەردى
كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ءۇشىن، الدىمەن ولاردىڭ جىگەرىن شىڭاۋ كەرەك، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، اقىل - پاراسات جاعىنان سۇيەمەلدەۋ كەرەك. سوڭعى جىلدارى بۇكىل رايونىمىز كەدەيلەردى زاتتىق جاقتان سۇيەمەلدەۋمەن قاتار، كەدەي بۇقارانى «رۋحاني جاقتان سۇيەمەلدەۋگە» ءتىپتى ءمان بەرىپ، كەدەيلەر قاۋىمىنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتتى.
«مەنىڭ اتىم ءالي وبۇل، ايەلىم ەكەۋىمىز تۇمشۇق قالاسىنداعى چيانحاي ماقتا توقىماشىلىق شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىندە جۇمىس ىستەيمىز، ءار جىلى 60 مىڭ يۋان شاماسىندا كىرىس تابامىز...»، 11 - ايدىڭ باسىندا مارالباسى اۋدانى شارباق اۋىلى پاسوستەڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءالي ءوزىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋداعى كەشىرمەسىن سويلەگەندە جۇزىنەن باقىت كۇلكىسى ەستى، ونىڭ بۇل قۋانىشتى بەينەسىنەن كىرىسىنىڭ ارتقانىن ءارى كەدەيلىكتەن ارىلۋ سەنىمى مەن بەكىمى بار ەكەنىن كورۋگە بولادى.
قازىر بۇكىل رايونىمىزدا ءتىپتى كوپ كەدەي بۇقارا قۇلشىنعاندا عانا، ءسوز جوق، كەدەيلىكتەن ارىلۋعا بولاتىندىعىن تانىپ جەتتى.
كەدەي بۇقارادا كەدەيلىكتەن ارىلۋ جونىندەگى جىگەر مەن سەنىمنىڭ كەمشىل بولۋى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا كەدەرگى بولىپ وتىرعان ۇلكەن تۇساۋ. سوڭعى جىلدارى بۇكىل رايونىمىز «ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى» جانە ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن ىلگەرىلەتۋ، دۇيسەنبى كۇنى مەملەكەت تۋىن شىعارۋدى ۇنەمىلىك جاعدايعا اينالدىرۋ ۇگىت - ءناسيحاتىن ورىستەتۋ ارقىلى، ءار ۇلت بۇقاراسىن يدەيالىق كوزقاراسقا بۇرىلىس جاساۋعا جەتەكتەپ، كەدەي بۇقارانىڭ پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە باتىل تۇردە قول جەتكىزۋ بەكىمىن سەزىنىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋ سەنىمىن ارتتىرىپ، «مەنى كەدەيلىكتەن ارىلتتان» «مەن كەدەيلىكتەن ارىلۋىم كەرەككە» وزگەرۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
بۇكىل رايونىمىز ەگىنشى - مالشىلاردىڭ كەشكى مەكتەبىن اشۋ ارقىلى نەگىزگى ساتىداعى پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلارعا جانە ەگىنشى - مالشىلارعا مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى جانە قولدانىلمالى شەبەرلىكتى ۇيرەتىپ، اۋدان، اۋىلدارداعى باۋلۋ قۇرىلىمدارى ارقىلى باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىسىپ جۇمىستانۋ شارتىن ازىرلەگەن كەدەي وتباسىلارىنداعى ەڭبەككۇشتەردىڭ تاربيەلۋگە تيىستىلەرىن مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا تاربيەلەپ، ءاربىر كەدەي وتباسىنان، از دەگەندە، ءبىر ەڭبەككۇشتىڭ ءبىر شەبەرلىكتى يگەرۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، كەدەي بۇقارانىڭ اۋقاتتانۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، ولاردىڭ كەدەيلىكتى جەڭۋ سەنىمىن كۇشەيتتى.
بۇقارانىڭ تۇرمىسىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋىنە، ساپاسىنا مۇمكىندىك جاسادى
حوتان اۋدانىنداعى 21 اۋىر كەدەي قىستاقتىڭ اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ ينجەنەرياسىنىڭ شارۋاشىلىق قوجايىن ۋاكىلى رەتىندە، حوتان اۋداندىق سۋ يگىلىگى مەكەمەسىنىڭ كادرى ابدۇجەلىل عوپۇر قۇرىلىس ورنىندا تۇپ - تۋرا 10 اي تۇرىپ، كەدەي قىستاقتارعا سۋ جەتكىزۋ نىسانىنىڭ ۋاعىندا ورىندالۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. «نىسان حوتان اۋدانىنداعى 5 اۋىل - قالاشىقتاعى 21 كەدەي قىستاققا سايادى، مۇنىڭ ىشىندە 11 قىستاق تاۋلى وڭىردە، ءبىزدىڭ ءبىراز جاپا تارتقانىمىز ەشتەڭە ەتپەيدى، ءسوز جوق، ينجەنەريا ارقىلى ءاربىر قىستاق تۇرعىنىنا يگىلىك جەتكىزۋىمىز كەرەك»، - دەدى ابدۇجەلىل. ول وسى حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسىنىڭ كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلعاننان كەيىنگى تۇرمىس ساپاسىنا ساياتىندىعىن، سوندىقتان، ءسوز جوق، بۇلجىتپاي ورىنداۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
قازىر بۇكىل رايونىمىزدا ابدۇجەلىل سياقتى كوپتەگەن كادرلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە مىزعىماي تۇرىپ، كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا مىعىم كەپىل ازىرلەۋدە. بيىل مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر شەكتى سەرىكتەستىگى شينجياڭنىڭ ەلەكتر تورى وڭىرىندە 261 اۋىر كەدەي قىستاقتىڭ ەلەكتر تورى قۇرىلىسىن جاڭالاۋ مىندەتىن ورىنداپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ «ەلەكتر پايدالانۋدان» «جاقسى ەلەكتر پايدالانۋعا» قاراي بۇرىلىس جاساۋىنا مۇمكىندىك تۋدىردى.
كەدەيلىكتەن ارىلۋ ساپاسىن جوعارىلاتۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايون كەدەي قىستاقتاردى كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارۋدا كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ سالىستىرماسىن %3تىڭ استىنا ءتۇسىرۋ نەگىزىندە، سۋ، ەلەكتر جەتكىزىلۋىن، جول سالىنۋىن، راديو - تەلەۆيزور جالعانۋىن، كەڭ ارنا جەتكىزىلۋىن، سونداي - اق قىستاق دارەجەلى پارتيا ۇيىمى شەبى، حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋ ورتالىعى سياقتىلاردىڭ بولۋىن جۇزەگە اسىرىپ، نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ مەن نەگىزدىك قۇرىلعىلاردىڭ تاپشىلىعى سياقتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشۋ كەرەكتىگىن ايقىن العا قويدى. قازىر بۇكىل رايونىمىزدا اۋىر كەدەي اۋدانداردا ەمدەۋ ورتاق تۇلعاسى قۇرىلىسى نىق قاداممەن ىلگەرىلەتىلىپ، كىشى - گىرىم ناۋقاستى اۋىلدا، قىستاقتا كورسەتۋ، ۇلكەن ناۋقاستى اۋداندا كورسەتۋ نەگىزىنەن ىسكە اسىرىلدى؛ ءتۇرلى وقۋشىلار كومەك قارجىسى وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىسقا شوعىرلانىپ، كەدەي وتباسىلارىنداعى وقۋشىلاردىڭ وقيتىن مەكتەبىنىڭ بولۋىنا، مەكتەپتە وقي الۋىنا، وقۋدان قول ۇزبەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتىلدى؛ سونىمەن قاتار بۇكىل رايونىمىز اۋىل - قىستاققا ساياتىن قارجىلاردى ءبىر تۇتاس بىرىكتىرۋ ارقىلى، اۋىر كەدەي اۋداندارداعى كەدەيلەردىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىن شەشىپ، اۋىل - قىستاق ەلەكتر تورى، اۋىل - قىستاق جولى، كەدەي قىستاقتاردىڭ كەڭ ارنا تورى سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىستارىن ىلگەرىلەتىپ، بۇقارانىڭ ءوندىرىس، تۇرمىس شارت - جاعدايىن ۇزدىكسىز جاقسارتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋ ساپاسىن بەكەمدەدى جانە جوعارىلاتتى.
