ايىمحان يبىرايىم:
90 ـ جىلداردا تۋعان قىستاق ياچەيكا شۋجيى اۋىلداستاردىڭ ”تىرەگىنە“ اينالدى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ۋي يۇڭگۇي، ەرىكتى ٴتىلشى قۇدىرەتجان ٴومار
”جىلىجايدا بالىق، سۋ شايانى ٴوسىرۋدىڭ ارتىقشىلىعى، بىرىنشىدەن، جىلىجايدىڭ ورتاسى ٴبىرشاما ورنىقتى، ناشار اۋا رايىنىڭ ىقپالىنا ۇشىراي قويمايدى؛ ەكىنشىدەن، سۋ ساپاسىن تىزگىندەۋ وڭاي، سۋ اۋىستىرۋ قولايلى، سۋ تازا بولسا، بالىق، سۋ شايانى وڭاي اۋىرمايدى...“ جاقىندا چەرشەن اۋدانى اچچان قالاشىعىنداعى ٴبىر بالىق، سۋ شايانىن ٴوسىرۋ بازاسىندا اچچان قالاشىعى يسەنگەن قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ايىمحان يبىرايىم قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ ەكسكۋرسياعا، ۇيرەنۋگە كەلىپ، قىستاق تۇرعىندارىنا جىلىجايدا بالىق، سۋ شايانىن ٴوسىرۋدىڭ پايداسىن ەگجەي ـ تەگجەيلى ٴتۇسىندىردى.
ايىمحان بيىل 34 جاستا، 2019 ـ جىلى يسەنگەن قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى بولىپ سايلانعان. 5 جىلدان بەرى، ول قىستاق پارتيا ياچەيكا القاسىنداعىلاردى باستاپ جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي كىرىستى ارتتىرۋدى جەبەپ، ناقتى ىستەردى دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن ىستەپ، يسەنگەن قىستاعىنىڭ بەت ـ بەينەسىندە وراسان زور وزگەرىستەر تۋدىردى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسى جاقسارىپ، كىرىستەرى ارتىپ، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ۇيىسۋ قۋاتى ۇزدىكسىز كۇشەيىپ، ايىمحان اۋىلداستاردىڭ سەنىمدى ”تىرەگىنە“ اينالدى.
پارتيا قۇرىلىسىن يگەرىپ، قامالدىق رولىن ساۋلەلەندىردى
”قازدار بيىك ۇشۋ ٴۇشىن باسشى قازعا سۇيەنەدى، كۇشتى قوسىن قۇرۋدىڭ تەتىگى ياچەيكادا“. ايىمحان القانى يگەرۋدىڭ، قوسىندى جەتىلدىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ابدەن بىلەدى، قىستاق پارتيا ياچەيكا شۋجيى بولعاننان بەرى، ول پارتيا ياچەيكا قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدى ماڭىزدى ٴتۇيىن ەتىپ، ”ٴتورتتى اقىلداسۋ، ەكىنى جاريا ۇستاۋ“، ”ٴۇش جيىن، ٴبىر ساباق“ سياقتى قىزمەت ٴتۇزىمىن جاساپ جانە كەمەلدەندىرىپ، قىستاق كادرلارىنىڭ قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن انىق تۇراقتاندىرىپ، ٴىس ٴبىتىرۋ ٴتارتىبىن ولشەمدەندىرىپ، قىستاق دارەجەلى ىستەردى تارتىپكە ٴتۇسىردى. 2023 ـ جىلى يسەنگەن قىستاعى پارتيا ياچەيكاسى ولشەمدەنگەن، جۇيەلىلەنگەن ”بەستە جاقسى“ پارتيا ياچەيكاسى بولىپ قۇرىلدى.
ٴىشىنارا قىستاق كادرلارىنىڭ مەملەكەتتە ٴبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ٴتىل دەڭگەيىنىڭ جوعارى بولماۋ، كاسىپتىك قابىلەتتەرىنىڭ كۇشتى بولماۋ ماسەلەسىنە مەڭزەس، ايىمحان قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرىنىڭ قىستاق كادرلارىمەن، قىستاق دارەجەلى زاپاس كۇشتەرمەن ”بىرگە ٴبىر، بىرگە كوپ“ بويىنشا كومەكتەسۋ ـ سۇيەمەلدەۋ جۇبىن قۇراپ، مەملەكەتتە ٴبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ٴتىلدى ۇيرەنۋ، قىستاق ىستەرىن باسقارۋ سياقتىلار توڭىرەگىندە ٴتىزىم جاساپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ايقىنداپ، نىسانا بەلگىلەپ، جان ـ جاقتى كومەكتەسىپ، جەتەكتەۋىنە مۇمكىندىك جاسادى؛ ىلگەرىندى ـ كەيىندى 5 تاڭداۋلى قىستاق كادرىن چىڭدۋ، شي ـ ان، تاڭشان سياقتى جەرلەرگە ەكسكۋرسياعا، ۇيرەنۋگە جىبەرىپ، ولاردىڭ نازاريالىق ساپاسى مەن قىزمەت قابىلەتتەرىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
”ايىمحان وتباسىلارىن ارالاۋ، ساياسات، زاڭ ەرەجە جونىندە ۇگىت لەكسيا جاساۋ سياقتى جاقتاردان ماعان قولما ـ قول ۇيرەتىپ، مەنىڭ قىزمەت قابىلەتىمدى بارىنشا جوعارىلاتتى. قازىر مەن نە ىستەسەمدە تولىق سەنىممەن ىستەيمىن“، ـ دەدى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مۇشەسى تۇراحان تۇرسۇن.
قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ القاسىنىڭ ومىرشەڭ كۇشىن ارتتىرۋ ٴۇشىن، ايىمحان بايۋعا باستاۋشىلار، اۋىلعا ورالعان ۇزدىك جوعارى مەكتەپ وقۋشىلارى سياقتى جاستار شوعىرىنان دارىندىلاردى تاڭداپ، 8 تاڭداۋلى زاپاس كادر دايىنداپ، ”كومەكتەسۋ ـ جەتەكتەۋ ارقىلى باۋلۋ + پراكتيكا ارقىلى باۋلۋ“ ٴتاسىلى ارقىلى ولاردى قونىس ورتاسىن رەتكە سالۋ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋ سياقتى ٴتۇيىندى قىزمەتتەرگە قاتىناسۋعا ورنالاستىرىپ، زاپاس كادرلاردى اماليات بارىسىندا شىنىقتىردى، جەتىلدىردى. ولاردىڭ اراسىندا 4 ادام قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ القاسىنا كىردى.
جاقسى امال تاۋىپ، قىستاق تۇرعىندارىن كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەدى
اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدە كاسىپ سالاسىن الدىڭعى ورىنعا قويۋ كەرەك. 5 جىلدان بەرى، ايىمحان كوپ ويلانىپ، يسەنگەن قىستاعىنىڭ كاسىپ سالاسىن دامىتۋعا قىرۋار جۇرەك قانىن سارقا جۇمسادى.
2023 ـ جىلى كىرىستى ارتتىرىپ بايۋ ارناسىن كەڭەيتۋ ٴۇشىن، ايىمحان قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىمەن بىرلەسىپ كاسىپ سالاسىنا تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، قىزمەت اترەتىن جىبەرگەن ورىننىڭ نىسان، قارجى جاعىنان قولداۋىنا قول جەتكىزىپ، قىستاقتا 700 شارشى مەتردەن استام سۋ ونىمدەرى باعىمشىلىق جىلىجايىن سالدى ٴارى كورلا كاڭىرلۇي سۋ ونىمدەرى باعىمشىلىق ورتالىعىمەن ٴتۇيىلىسىپ، قىستاقتىڭ بالىق، سۋ شايانى باعىمشىلىق تەحنيكاسىنا قولداۋ كورسەتتى. بيىل سۋ ونىمدەرى باعىمشىلىق جىلىجايى بالىقتان، سۋ شايانىنان مول ٴونىم الىپ، ساتىلىم كىرىسى 160 مىڭ يۋانعا جەتەتىندىگى مەجەلەندى.
”بۇرىندارى قوزىلارىمىزدىڭ قاتارعا قوسىلۋى وتە تومەن بولاتىن، قىستاق ۇيىمداستىرعان ٴتول الۋ، باعۋ تەحنيكالىق كۋرسىنا قاتىناسقاننان كەيىن، تولدەردىڭ قاتارعا قوسىلۋى %90كە جەتتى. بيىل ٴبىرتالاي قويىمىزدى ساتىپ كىرىس تابامىز“، ـ دەدى كىرىستى ارتتىرۋعا توقتالعاندا قىستاق تۇرعىنى بايىمحان عيني قۋانىشپەن.
يسەنگەن قىستاعى _ كوشىرىلىپ ورنالاستىرىلعان مالشىلار قىستاعى، بارلىق وتباسى سيىر، قوي باعادى، ٴبىراق قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كوبى ٴداستۇرلى تاجىريبەگە سۇيەنىپ سيىر، قوي باققاندىقتان، كولەمى شاعىن بولدى، كىرىستەرىن ارتتىرا المادى. ايىمحان ناقتى جەردە تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزگەننەن كەيىن قىستاق ”ەكى كوميتەتىندەگى“ كادرلارمەن اقىلداسىپ، قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ باعىمشىلىق شاعىن اۋماعىندا ٴۇستىرت جەرگە، ايازعا ٴتوزىمدى، تەز وسەتىن، ەتى ساپالى وۋلا قويىن باعۋدى ۇيعاردى.
نىسانا ايقىندالعاننان كەيىن جۇمىسقا كىرىسىپ كەتتى. ايىمحان چەرشەن اۋدانى اچچان مال فەرماسى مال شارۋاشىلىق ونىمدەرى، مال شارۋاشىلىعى باعىمشىلىعى كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىمەن ٴتۇيىلىسىپ، 30 قىستاق تۇرعىنىن قارجى نەمەسە قويدى اماناتتاپ باققىزۋ تاسىلىمەن سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە جارنا قوستىرىپ، باعىمشىلىق ولشەمىن بىرلىككە كەلتىرگەن، حايۋاناتتار ىندەتىنەن ٴبىرىڭعاي ساقتاناتىن، ٴبىر تۇتاس سۇرلەم جەم ـ ٴشوپ ازىرلەيتىن، ٴبىر تۇتاس تاسىمالدايتىن، ساتاتىن وۋلا قويى باعىمشىلىق كاسىپ سالاسىن قالىپتاستىرىپ، بايۋ جولىن اشتى. 2023 ـ جىلى بۇكىل قىستاق 10 مىڭ وۋلا قويىن باقتى، مەجەمەن بيىل قورادان شىعاتىن قويدىڭ جالپى سانى 3000نان اسىپ، 300 مىڭ يۋاننان استام كىرىس كىرگىزەدى.
سيىردى، قويدى اماناتتاپ باققىزعاننان كەيىن، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەن قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قاتارى بارعان سايىن مولايدى. يسەنگەن قىستاعى شينجياڭ ٴوندىرىس ـ قۇرىلىس بيڭتۋانى 2 ـ شى 37 ـ تۋانىمەن ىرگەلەس، ايىمحان قىستاق ”ەكى كوميتەتىن“ باستاپ بۇكىل قىستاقتاعى ارتىق ەڭبەككۇشتەردىڭ جۇمىستانۋ تىلەگىن انىقتاپ، قىستاق تۇرعىندارىن ەلەكترمەن دانەكەرلەۋ، مارجان تىزبەكتەۋ سياقتى قولدانىلمالى تەحنيكالىق كۋرسىنا قاتىناسۋعا ۇيىمداستىرىپ، 5 ادامدى ورنىقتى جۇمىستانۋعا، 3 ادامدى دەربەس شارۋاشىلىق قۇرۋعا جەتەكتەدى، ەگىس ارەدىگىندە 40 مالشى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ، اماناتتاپ باققىزعان مالدارىنان پايدا ٴبولىسىن الىپ، جۇمىس ىستەپ كىرىستەرىن ارتتىردى.
ناقتى ىستەر تىندىرىپ، شىنايى سۇيىسپەنشىلىكپەن حالىققا قىزمەت وتەدى
”مەن باعىمشىلىق شاعىن اۋماعىندا سيىرعا، قويعا جەم بەرەمىن، قىستاق باعىمشىلىق شاعىن اۋماعىنا باراتىن جولدى اسفالتتاندىردى، ٴبىزدىڭ بارىپ ـ كەلۋىمىز ەرەكشە قولايلى“، ـ دەدى باعىمشىلىق شاعىن اۋماعىندا قويلاردى جەمدەۋمەن قاربالاس جۇرگەن قىستاق تۇرعىنى قۇربان تۇرسۇن.
”ناقتى ٴىس تىندىرۋدا بۇقارانى ريزا ەتۋ كەرەك“. ايىمحان قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ٴىس جۇزىندىك سۇرانىسىن شەشۋدەن باستاپ كىرىسىپ، قىستاقتىڭ انار ٴدانى قىزمەت وتەۋ پۋنكتىندە ”بۇقارانىڭ جۇمىس ايتۋ ٴتۇيىنىن“ قۇرىپ، جۇما سايىن جۇمىستاردى ورتاعا قويىپ، اقىلداسىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ پىكىرىن، تىلەگىن جيىپ، شەكتى مەرزىمدە بىتىرۋگە، جاۋاپ قايتارۋعا ارناۋلى ادام ورنالاستىردى.
”ٴبىز تۇرعان اۋماقتىڭ جەرى بيىك، اۋلانى سۋارۋىمىز قيىن بولعاندىقتان، كوكونىس، جەمىس اعاشىن ەگۋىمىزگە ىقپال جەتتى. قىستاقتىڭ كومەكتەسىپ شەشۋىنە مۇقتاجبىز“. قىستاقتىڭ ٴبىر رەتكى ”بۇقارانىڭ جۇمىس ايتۋ كۇنىندە“ ساقا پارتيا مۇشەسى ياقۇپ روزى دەرەۋ شەشىلۋگە ٴتيىستى ماسەلەنى العا قويدى.
ايىمحان مەن قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى اقىلداسىپ، قىزمەت اترەتىن جىبەرگەن ورىننىڭ قارجىلىق قولداۋىن بەلسەنە سايكەستىرىپ، 846 مەتر سۋارۋ قۇبىرىن جاتقىزىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ اۋلا ەكونوميكاسىن دامىتۋدا ٴدوپ كەلگەن سۋ ىستەتۋدەگى قيىن ماسەلەسىن شەشتى.
”بۇقارانىڭ ىستەرىندە كىشى ـ گىرىم ٴىس بولمايدى، ٴاربىر ٴىستى بار كۇشىمىزبەن ويداعىداي ىستەۋىمىز كەرەك“. بۇل ايىمحاننىڭ قىستاق كادرلارىنا ەڭ كوپ ايتاتىن ٴسوزى.
قاراستى اۋماقتا 7.1 كيلومەتر اسفالت جول جاتقىزىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ٴجۇرىس ـ تۇرىسىنا قولايلىلىق جاسادى؛ پارتيا مۇشەلەرى ەرىكتى قىزمەت وتەۋ اترەتىن ۇيىمداستىرىپ، ەڭبەككۇش جەتىسپەگەن 42 وتباسىنىڭ كوكتەمگى ەگىس، جازعى باپتاۋ، كۇزگى جيىن ـ تەرىن جۇمىستارىنا كومەكتەستى؛ ”مەيىر كومىرىن“ ۇلەستىرىپ تاراتتى... ٴبىر ـ بىرلەگەن ناقتى ىستەر، جاقسى ىستەر تياناقتانىپ، كوپشىلىكتىڭ جۇرەكتەرىن جاقىنداتا ٴتۇستى.
ال بۇگىن يسەنگەن قىستاعىندا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ٴىس تىندىرىپ ناتيجە شىعارۋ ارىنى كۇشتى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى ومىرشەڭدىككە تولدى. ”كەلەسى قادامدا، مەن قىستاق كادرلارىن باستاپ اۋىلداستارعا ويداعىداي قىزمەت وتەپ، بايۋ، كىرىستى ارتتىرۋ ارناسىن بەلسەنە كەڭەيتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسىن بارعان سايىن جاقسارتا تۇسەمىن“، ـ دەدى بولاشاققا توقتالعاندا ايىمحان تولىق سەنىممەن.
