”ٴتۇن قاراڭعىلىعىندا گۋمو بايىرعى قالاسى سامالاداي جارقىرايدى، شينجياڭنىڭ وڭتۇستىگىندەگى گۋمو بايىرعى قالاسى سانالاتىن ونسۋ اۋدانىنىڭ سۋى، شىراعى، قالاسى ’كەشكى ەكونوميكانى‘ جانداندىردى. دۋماندى ساۋدا كوشەسىندەگى داۋحۋاشياڭلي كەشكى بازارىندا شامدار جايناپ تۇر، مۇندا ىشكى ولكەلەردەگى ٴدامدى تاعامداردان تارتىپ جەرگىلىكتى ورىنداعى اس ـ سۋعا دەيىن بارلىعى بار بولىپ، ونسۋ اۋدانىنىڭ ەرەكشە اس ـ سۋ تۇتىنۋىنىڭ ’جاڭا بوگەنايىنا‘ اينالدى“.
جىل باسىندا اشىلعان ونسۋ اۋدانىنىڭ داۋحۋاشياڭلي كەشكى بازار جارمەنكەسىندە ”ءدامدى تاعام + مادەنيەت جاسامپازدىعى + كونسەرت + زات ساتىپ الۋ + دەنە تاربيە“ ءبىر تۇلعالانعان، اتالعان كەشكى بازاردا اس - سۋ كاسىبى نەگىز، كوڭىل اشۋ، سەيىل ـ سەرۋەن قۇرۋ قوسىمشا ەتىلىپ، قالا، اۋىلداعى شارۋاشىلىق قۇرۋشىلاردى 80 تۇراقتى جايما ورنىمەن قامدادى، سونداي - اق 200 نەشە تەگىن كوشپەلى جايما ورنى ورنالاستىرىلدى. يكەمدى جۇمىستانۋشىلاردى تەگىن جۇمىستانۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ورنىمەن قامدادى.
”قوجايىن، تاعى 10 ىستىك كاۋاپ اكەلىڭىز“. ”مىنە، كەلدى“! ونسۋ اۋدانى داۋحۋاشياڭلي كەشكى بازارىنداعى كاۋاپ قاقتاما دۇكەنىندە، كاۋاپشى كاۋاپتارىن اسا ەپتىلىكپەن اۋدارىستىرىپ جاتتى، دۇكەن قىزمەتكەرلەرى ٴدامدى تاعامدارىن جەتكىزۋمەن قوناقتاردىڭ اس ۇستەلىنىڭ اراسىندا ابىگەرلەنىپ قالدى، كۇلكى ٴۇنى كوتەرىلىپ، قاقتامالاردىڭ حوش ٴيىسى شار تاراپقا تارالىپ، شاعىن دۇكەنگە تاماقتانۋعا كەلگەن قوناقتار كوبەيىپ، ساۋدا كۇسەتتەندى.
ونسۋ اۋدانى داۋحۋاشياڭلي كەشكى بازارىنداعى اماندىق ساقتاۋ اترەتىنىڭ باستىعى اينۇر مامۇت قۋانا بىلاي دەدى: ”كەشكى بازار اشىلعاننان كەيىن، وسى ارادان ٴبىر قىزمەت تاپتىم، كۇندىز قوجالىق كاسىبىندە ىستەيمىن، كەشتە كەشكى بازاردا جۇمىس ىستەپ، ەكى جەردەن ەڭبەكاقى الامىن“.
”كاۋاپ، ىشەك - قارىن سورپاسى، كەلىڭىزدەر، كورىڭىزدەر“! تاياۋ جىلداردان بەرگى ينتەرنەتتە تانىمال قىستاق − ونسۋ اۋدانى قىزىل قالاشىعى وقتەرەك قىستاعىنىڭ تۇرعىنى الىمجان ابدۇنياز قاقتاما پەشتە كاۋاپ پىسىرۋدا، ٴار كۇنى وسى اراعا كەلىپ كاۋاپ جەيتىن ساياحاتشىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەيدى، اسىرەسە، كەشتە، جەر ـ جەردەن كەلگەن ساياحاتشىلار مەن كورشىلەس اۋىلداعى ( قالاشىق) اعايىندار قولدارىنداعى ەگىس جۇمىستارىن قويا تۇرىپ، وسى اراعا كەلىپ، قىستاقتىڭ ”تۇنگى ەكونوميكا“ تۇرمىسىن سەزىنەدى.
”’تۇنگى ەكونوميكانىڭ‘ ارقاسىندا جايما ورنىن اشىپ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ارقىلى، كۇندەلىكتى تيجارات سومام ورتا ەسەپپەن 600 − 700 يۋان اينالاسىندا بولدى، وسىلاي ەسەپتەگەندە، ايلىق كىرىسىم دە 20 مىڭ يۋان مولشەرىندە بولادى ەكەن؛ سونىمەن بىرگە مەن اعامدى دا كومەككە شاقىردىم، ٴار كۇنى وعان ەڭبەكاقى بەرەمىن، وسىلايشا ونىڭ جۇمىستانۋ ماسەلەسى دە شەشىم ەتىلدى“،- دەدى الىمجان ابدۇنياز قۋانا.
”اۋىل ـ قىستاق كەشكى بازارى“ − قىستاقتىڭ تۇنگى سامالاداي جارقىرايتىن ەڭ دۋماندى جەرى. جاقىنعى جىلداردان بەرى، ونسۋ اۋدانى اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ، دامىتۋ ورايىن مىقتاپ يگەرىپ، اۋدان كولەمىندەگى ٴارقايسى اۋىلداردان (قالاشىق) ”اۋىل ـ قىستاق كەشكى بازارىن“ اشىپ، ەڭبەككۇشتەردىڭ جاقىن ماڭدا، سول جەردىڭ وزىندە جۇمىسقا ورنالاسۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋىنا مۇمكىندىك جاراتىپ، توڭىرەكتەگى بۇقاراعا سەيىل ـ سەرۋەن قۇرىپ، بوي جازاتىن، ەرەكشە ٴدامدى تاعامداردان ٴدام تاتاتىن تاماشا ورىن ازىرلەدى. سىرتقا شىعا المايتىن ەڭبەككۇشتەردىڭ جاقىن ماڭدا، سول جەردىڭ وزىندە جۇمىستانۋى قيىن بولۋ ماسەلەسىن دە زور دارەجەدە شەشىم ەتتى، بۇل قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قالتاسىن قالىڭداتۋمەن بىرگە، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ بايۋ جولىن جانداندىردى.
”كەشكى ەكونوميكا ٴبىر جاعىنان تۇتىنۋمەن، ەندى ٴبىر جاعىنان جۇمىستانۋمەن بايلانىسىپ جاتادى، قالانىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن ارتتىرۋدىڭ جاڭا قوزعالتقىشى، ٴبىز كوپ نەگىزدى تۇتىنۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋدى، بازاردىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتۋدى، بۇقارانى كىرىستى ارتتىرۋعا، جۇمىستانۋعا جەتەكتەۋدى شىعار ٴتۇيىن جانە تياناق ەتىپ، تۇنگى ەكونوميكانىڭ ەڭبەككۇشتەردى جۇمىسقا قابىلداۋ كومەسكى كۇشىن ۇزدىكسىز اشىپ، اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋشىلارعا، شارۋاشىلىق قۇرۋشىلارعا قولداۋ كورسەتىپ جانە قولايلىلىق تۋدىرىپ، دارەجەسى جوعارىلاعان كەشكى ەكونوميكانى قالا ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن جەبەيتىن، ەڭبەككۇشتەردى جۇمىستاندىرىپ كىرىس كىرگىزەتىن جاڭا قوزعاۋشى كۇشكە اينالدىرامىز“،- دەدى ونسۋ اۋداندىق پارتكوم ۇيىمداستىرۋ ٴبولىمىنىڭ ورىنباسار باستىعى، اۋداندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى ياڭ حايدۇڭ.
