ەكى ادامنىڭ ”ويلاۋعا دا باتىلى بارماۋدان“ مىڭداعان قىستاقتىڭ بۇرىنعىسى مەن بۇگىنگى وزگەرىسىنە ۇڭىلگەندە
شينجياڭ اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسىندا شەبەرلىكپەن ەكونوميكالىق ەسەپ جاسادى
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ دۇڭلاي 1 - ايدىڭ 16 - كۇنى كەريادان حابارلايدى. 1 - ايدىڭ 12 - كۇنى تەڭىز دەڭگەيىنەن 2700 مەتر بيىكتەگى كەريا اۋدانى اچچان اۋىلى ەشلىبۇلىك قىستاعىنداعى جاز - كۇز ماۋسىمدارىندا عانا سۋ بولاتىن وزەن تاعانى الدەقاشان تارتىلىپ قالعان. ءاليجان اكىرام سۋ قۇبىرىنىڭ شۇمەگىن اعىتىپ ەدى، ءمولدىر سۋ سارىلداي اتىلىپ شىقتى، سۋ قۇبىرى ونىڭ ۇيىنەن تارتىلىپ نەگىزگى قۇبىرعا جالعانعان، ال نەگىزگى قۇبىر 8 كيلومەتر شالعايداعى سۋ كوزىنەن تارتىلعان. ”’13 - بەسجىلدىقتان‘ قازىرگە دەيىن، شينجياڭ اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن بەكەمدەپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ بويىنشا 1468 نىسان اتقاردى، قازىر اۋىل - قىستاق حالقى نەگىزىنەن جاپپاي قامتىلىپ بولدى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن باسقارۋ باس پۋنكتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭ يۇن.
”ويلاۋعا دا باتىلدىق ەتپەيتىن ەدىك! شىندىعىندا، ۇيدەن قۇبىر سۋىن ىشەمىز دەگەندى ويلاپ تا كورمەگەنمىن“. ءاليجان دالانى كورسەتىپ تۇرىپ: ”مۇنداعى وزەن سۋىنا سەنىم جوق، قىستا مۇز شاۋىپ الامىز، كوكتەمدە تاۋدان سۋ تاسيمىز، سۋ قۇبىرىن قيالداۋدىڭ ءوزى مۇڭ!“، - دەدى. تەرەزەدەن كۇنلۇننىڭ ورقاش - ورقاش تاۋلارى قاراۋىتىپ كورىنەدى.
”ويلاۋعا دا باتىلىمىز بارماعان ەدى! پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بۇرىن بۇكىل رايونداعى اۋىل - قىستاق اۋىز سۋ ينجەنەرياسىنا قوسىلعان قارجى جان باسىنا شامامەن 700 يۋاننان تۋرا كەلەتىن، كوپ جەرلەر ەسكەرىلمەي كەلگەن - دى، قازىر جاعداي باسقاشا“. جاڭ يۇن بىلاي دەدى: ”ەشلىبۇلىك قىستاعىندا جيىنى 419 ادام بار، مەملەكەت 8 ميلليون 930 مىڭ يۋان قارجى قوسىپ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسىن سالدى، قوسىلعان قارجى جان باسىنا 20 مىڭ يۋاننان استى. بۇل تاعى ەڭ جوعارىسى ەمەس، ءبىر قىستاققا ەڭ جوعارى قوسىلعان قارجى جان باسىنا 40 مىڭ يۋاننان استى. 700 يۋاننان 40 مىڭ يۋانعا دەيىنگى جوعارىلاۋدى بۇرىن ويلاۋعا دا باتىلىمىز بارماعان ەدى“.
شينجياڭدا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ جانە اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ بارىسىندا، 67 قىستاقتىڭ ورتاسى ەرەكشە جاپالى بولدى، الايدا ءتۇرلى سەبەپتەردەن تۇتاستاي كوشىرۋگە شارت - جاعداي بولمادى، ەشلىبۇلىك قىستاعى سولاردىڭ بىرەۋى. ”بۇل قىستاقتاردىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەريا قۇرىلىسىنىڭ وزىندىك قۇنى اسا جوعارى، ەگەر كىلەڭ بازار تۇرعىسىنان ويلاعاندا ىسكە اسىرۋ مۇمكىن ەمەس ەدى، الايدا مەملەكەت قارجى قوسۋدا وزىندىك قۇنمەن ەسەپتەسىپ وتىرمادى“، - دەدى جاڭ يۇن، - ”قايتا بار امالمەن تازا سۋدى بۇقارانىڭ ۇيىنە جەتكىزدى“.
باسىم كوپ ساندى قىستاقتا شينجياڭ سۋمەن شوعىرلى قامداۋ ينجەنەرياسىن زور كۇشپەن اتقاردى. ”بۇكىل شينجياڭدا قازىر اۋىل - قىستاقتى سۋمەن شوعىرلى قامدايتىن 1289 ينجەنەريا بار، 13 ميلليون 170 مىڭ ادامدى سۋمەن قامدايدى، اۋىل - قىستاقتاردا قۇبىر سۋىنىڭ جالپىلاسۋ مولشەرى ％97.5كە، سۋمەن شوعىرلى قامداۋ مولشەرى ％98.6كە جەتىپ، سۋ ساپاسىنىڭ تولىمدىلىعى كورنەكتى جوعارىلادى“، - دەدى جاڭ يۇن.
1 - ايدىڭ 10 - كۇنى شايار اۋدانى قادىدوڭ قالاشىعى وپقان قىستاعى، العاش ۇيىنە سۋ كەلگەن كەز رۇستەم ميجيتتىڭ ءالى ەسىندە. ”ەڭ الدىمەن شاي قايناتتىم، ءدامدى شايدىڭ اۋزىما تاتىعانىن ايتىپ سۇراما!“ رۇستەم بالاشا تامساندى، ”سور سۋدى نەشە ونداعان جىل ىشتىك، بۇرىن مۇنداي شاي ىشەرلىك سالىم ءبىزدىڭ اۋىزدا قايدان بولسىن“.
رۇستەم ايتىپ وتىرعان ءدامدى شاي 27 ميلليون 800 مىڭ يۋان مەملەكەت نىسان قارجىسىنىڭ قولداۋىمەن اتقارىلعان شايار اۋدانىنداعى اۋىز سۋدىڭ فتور قۇرامىنىڭ ولشەمنەن اسۋىنان پايدا بولعان جەرگىلىكتى اۋرۋلاردان ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ينجەنەرياسىنىڭ ارقاسىندا كەلگەن. قۇبىر 100 نەشە كيلومەتر شالعايداعى اۋدان قالاشىعىنان قىستاققا تارتىلىپ، قۇبىر ىشىندە نەشە رەت تازارتۋدان وتكەن تاماشا ساپالى سۋ قىستاققا جەتكىزىلدى. قازىر شينجياڭداعى اۋىز سۋ قۇرامى سەبەبىنەن پايدا بولاتىن جەرگىلىكتى اۋرۋلار ءونىمدى تىزگىندەلىپ، سۋمەن تارالاتىن جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ تۋىلۋ مولشەرى بارىنشا تومەندەدى.
”بۇقارا جونىنەن ايتقاندا، حاۋىپسىز اۋىز سۋ كۇندەلىكتى ەمدەلۋ قاراجاتى شىعىنى مەن اۋرۋ سەبەبىنەن قايتا كەدەيلەسۋ حاۋىپ - قاتەرىن تومەندەتتى، دەننىڭ سالاماتتىعى جۇمىستانۋعا، شارۋاشىلىق قۇرۋعا نەگىز قالادى. مەملەكەتتىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىنە قوسقان قوماقتى ۇسىنىلىمىنىڭ ارقاسىندا شينجياڭنىڭ جالپى تۇلعالىق قوعامدىق اينالىستاعى ەكونوميكالىق وزىندىك قۇنى تومەندەدى جانە ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ دەنساۋلىعى جاقساردى“، − دەدى جاڭ يۇن، ”’14 - بەسجىلدىق‘ مەزگىلىندە، سان مىڭداعان وتباسى اناعۇرلىم تازا، اناعۇرلىم حاۋىپسىز سۋدان يگىلىكتەنەدى“.
