سالىقجان: ىنتىماق جولىندا كۇش جالعاپ الىسقا جۇگىردى
سالىقجان يمىن اكەسىنىڭ قىزىل گەنىن جالعاستىرىپ، پارتيانى ءسۇيۋدىڭ، وتاندى ءسۇيۋدىڭ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ كۇش جالعاۋ تاياقشاسىن ۇستاپ، قاجىماي - تالماي الىسقا جۇگىردى.
بيىل 74 جاستاعى سالىقجان شاۋەشەك قالاسى شينچىڭ ءمالىسى قاراءدوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى زەينەتكە شىققان ۇيعۇر قاريا. 10 جىلدان بەرى، ءار دۇيسەنبى سايىن جانە ۇلكەن مەرەكە - مەيرام كۇندەرى، ول ىلعي دا ءوزىنىڭ اياداي اۋلاسىندا بەس جۇلدىزدى نارت قىزىل تۋدى شىعارىپ كەلەدى. مەملەكەت تۋىن شىعارىپ بولعاننان كەيىن، سالىقجان كورشى - قولاڭدارىنا پارتيانىڭ ابزال ساياساتىن ۇگىتتەيدى، ماڭايىنداعى تولىپ جاتقان حيكايالار ارقىلى ءارقايسى ۇلتتىڭ ءبىر وتباسىنىڭ ادامدارى ەكەندىگىن اسەرلەنە باياندايدى.
سالىقجان مەن مىڭ گۋاڭجى نەشە ون جىلدىڭ الدىندا تانىسقان. مىڭ گۋاڭجى سالت باس شاندۇڭنان شاۋەشەك قالاسىنا كەلىپ، باسپانا ىزدەپ جۇرگەن كەزدە، ويدا جوقتا سالىقجانعا جولىعادى، اق كوڭىل سالىقجان مىڭ گۋاڭجىنىڭ جاپادان جالعىز كەلگەندىگىنە جانى اشىپ، ءوزىنىڭ ءبىر بولمەلى كىشكەنە كىلەت ءۇيىن بوساتىپ بەرەدى، مىڭ گۋاڭجى بۇل ارادا سول تۇرعاننان 20 نەشە جىل تۇرادى. مىڭ گۋاڭجىنىڭ جاسى سالىقجاننان ۇلكەن بولعاندىقتان، سالىقجاندى شىن پەيىلىمەن ”ءىنىم“ دەيدى. سالىقجاننىڭ كومەكتەسۋىندە مىڭ گۋاڭجى قۇرىلىس سەرىكتەستىگىنەن قىزمەت تابادى. كوپ وتپەي، مىڭ گۋاڭجى ايەلى مەن بالاسىن دا الىپ كەلىپ، بۇرىنعىداي سالىقجاننىڭ اياداي اۋلاسىندا تۇرا بەرەدى، ەكى وتباسى ءبىر ەسىكتەن كىرىپ - شىعىپ، ءبىر ءۇيلى جانداي ەتەنە بولىپ كەتەدى. مىڭ گۋاڭجى ءوزى ءۇي العاندا بارىپ، سالىقجاننىڭ شاعىن اۋلاسىنان كوشىپ شىعادى. كەيىن مىڭ گۋاڭجى ناۋقاستانىپ قايتىس بولادى دا، ونىڭ ايەلى شاندۇڭداعى اۋىلىنا قايتىپ، ءومىرىنىڭ سوڭىن سوندا وتكىزەدى. ارا شالعاي بولسا دا مىڭ گۋاڭجىنىڭ بالاسى جىل سايىن شينجياڭعا كەلىپ، سالىقجانعا امانداسىپ قايتادى، ەكى وتباسىنىڭ ادامدارى بىرگە تۋماسا دا تۋىسقانداي بولىپ كەتەدى.
سالىقجان تىلشىگە ازاتتىقتىڭ العاشقى جىلدارىندا، ءوز اكە - شەشەسىنىڭ 4 بولمەلى ءۇيىن شينجياڭعا كىرگەن ازاتتىق ارميانىڭ اسكەر جاتاقحاناسى ەتۋىنە بوساتىپ بەرگەندىگىن ايتتى. بۇل ءىس وعان تەرەڭ ىقپال جاساعان، ول كىشكەنتايىنان قوعامعا قىزمەت ەتۋدى، باسقالارعا كومەكتەسۋدى مۇرات تۇتىپ كەلىپتى. وسىناۋ جىلدارى، سالىقجان ءوزى قاراجات شىعارىپ، مۇگەدەك قارتتارعا، جەتىم - جەسىر قارتتارعا، سونداي - اق قيىنشىلىعى بار كورشىلەرىنە تەگىن ەت، كوكونىس اپارىپ بەرىپ، حال - جايلارىن سۇراپ جۇرەدى، ءوزى قاراستى رايونداعى ورتا تازالىقشىلارعا مينەرال سۋ، قولقاپ، كيىم - كەشەك سياقتى نارسەلەر ۇسىنادى، تاعى 10 بالانىڭ وقۋىنا قارجىلاي كومەك كورسەتەدى.
بۇگىنگى كۇندە، سالىقجان تاعى ءبىر شىت جاڭا سالاۋاتقا، ياعني شاۋەشەك قالاسىنداعى حالىق اراسىنان شىققان ۇگىت - لەكسياشى دەگەن اتقا يە بولدى. ول ءوز اۋلاسىنان شاعىن كىتاپ ءۇيىن اشىپ، وعان ءتۇرلى - تۇستەگى قىزىل كىتاپتار مەن گازەت - جۋرنالداردى قويىپ، تۋ شىعارۋعا كەلگەندەردىڭ وقۋىنا بەردى. ءجۇرىس - تۇرىسى قولايسىز كورشىسى مەڭلىگۇل قۇربان: ”سالىقجاننىڭ كورشىسى بولعاندىعىما ەرەكشە قۋانامىن، ول پارتيانىڭ ساياساتتارىن دەر كەزىندە ۇيىمىزگە كەلىپ جەتكىزىپ وتىرادى، ول ءبىزدىڭ ۇيرەنۋ ۇلگىمىز“، - دەدى.
سالىقجاننىڭ ۇلى سالاھيدىن سالىقجان تارباعاتاي ايماقتىق حالىق شيپاحاناسىنىڭ شيپاگەرى، اكەسىمەن بىرگە ۇمتىلىس جاساعان ول قازىر سالماقتى ناۋقاسقا شالدىققان 8 قارياعا قارايلاسۋدا، ەڭ ۇزاق قارايلاسقانىنا 16 جىلدىڭ ءجۇزى بولدى.
ءار رەت وتباسىندا مەملەكەت تۋىن شىعارۋ سالتىن وتكىزىپ، ۇگىت - لەكسيا قيمىلىن جۇرگىزگەن كەزدە، سالىقجان وتباسىنداعىلاردىڭ تولىق قاتىناسۋىن تالاپ ەتەدى. ول: ”كەيىن ۇگىت ايتۋعا كۇيىم كەلمەيتىن كۇن تۋسا، ۇلىم ۇگىت جۇرگىزەدى، ۇلىمنىڭ كۇيى كەلمەي قالعان كەزدە، نەمەرەلەرىم ۇگىت - لەكسيا ايتۋدىڭ ۇتىلامالى تاياقشاسىن قولىنا الاتىن بولادى“، - دەدى.
