1. اعىمداعى ورىن:
  2. باس بەت
  3. اعىم جاڭالىقتارى
  4. باس حابار
  5. زاڭ - ەرەجە

شي جينپيڭ رەسەيدىڭ نەگىزگى اقپارات قۇرالدارىنىڭ بىرلەسكەن تىلشىلىگىن قابىلدادى

日期:2019年06月06日
来源:新疆日报
【字体:

6 - ايدىڭ 4 - كۇنى رەسەي فەدەراتسياسىندا مەملەكەت ىستەرىمەن ساپاردا بولۋ ءارى 23 - كەزەكتى سانت - پەتربۋرگ حالىقارالىق ەكونوميكالىق تالقى مىنبەرىنە قاتىناسۋ قارساڭىندا، مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ رەسەي ت ا س س اگەنتتىگىنىڭ، «رەسەي گازەتى»نىڭ بىرلەسكەن تىلشىلىگىن قابىلدادى. تولىعى تومەندەگىدەي:

سۇراۋ: ءسىز تاياۋدا رەسەيدە مەملەكەت ىستەرىمەن ساپاردا بولماقشىسىز ءارى 23 - كەزەكتى سانت - پەتربۋرگ حالىقارالىق ەكونوميكالىق تالقى مىنبەرىنە قاتىناسپاقشىسىز. بيىل جۇڭگو مەن رەسەي ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى، ءسىز پۋتين زۇڭتۇڭ ەكەۋىڭىز جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسى تاريحتاعى ەڭ جاقسى مەزگىلدە تۇرعاندىعىن تالاي رەت باسا دارىپتەدىڭىزدەر. قازىرگى تاڭداعى جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنا جالپىلىق باعا بەرە الاسىز با؟

جاۋاپ: پۋتين زۇڭتۇڭنىڭ ۇسىنىسىمەن، مەن تاياۋدا رەسەيگە مەملەكەت ىستەرىمەن ساپارعا بارامىن ءارى 23 - كەزەكتى سانت - پەتربۋرگ حالىقارالىق ەكونوميكالىق تالقى مىنبەرىنە قاتىناسامىن. 6 جىلدىڭ الدىندا، مەن جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ سايلانعاننان كەيىن، رەسەيدى تۇڭعىش رەتكى ساپارىمنىڭ ءبىرىنشى بەكەتى ەتىپ تاڭداپ، پۋتين زۇڭتۇڭمەن بىرگە جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ جاڭا پاراعىن اشتىق. 6 جىلدان بەرى، مەن رەسەيدە 7 رەت ساپاردا بولدىم، ءار جولعى ساپاردا ەكى ەل حالىقتارىنىڭ تەرەڭ دوستىعىنا كۋا بولىپ، ەكى جاقتى سەلبەستىكتىڭ سۇبەلى تابىستارىنا قول جەتكىزدىم. بۇگىن جۇڭگو مەن رەسەي ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الىپ وتىرعان تاريحي ساتتە، مەن ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ كوركەم بولاشاعىنا دەگەن ۇمىتپەن، رەسەيدىڭ ۇلان - بايتاق كوركەم توپىراعىنا تاعى قادام باسپاقپىن.

70 جىلدىق دامۋدى باستان كەشىرگەن جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ جاپپاي ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسى تاريحتاعى ەڭ جاقسى مەزگىلدە تۇر. ەكى ەلدىڭ ساياسيداعى ءوزارا سەنىمى بەكەمدەلدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە جانە ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان كەلەلى ماسەلەلەردە ءبىرىن - ءبىرى تاباندىلىقپەن قولدادى. ەكى جاق جوعارى جىكتەگىلەر بارىس - كەلىسىنىڭ جانە ءار سالاداعى سەلبەستىكتىڭ كەمەلدى مەحانيزمىن ورناتىپ، باي مازمۇندى، ستراتەگيالىق مانگە يە، ءار سالانى، شار تاراپتى شارپىعان سەلبەستىكتەردى ورىستەتتى. ەكى ەل حالىقتارى فاشيستەردىڭ شاپقىنشىلىعىنا بىرگە قارسى تۇرعان ۇلى جىلداردا تەرەڭ جاۋىنگەرلىك سۇيىسپەنشىلىك ورناتتى، ۋاقىتتىڭ وتۋىمەن بارعان سايىن نىعايىپ، جۇڭگو مەن رەسەي قارىم - قاتىناسى ۇزاق بولاشاقتىق دامۋدىڭ بەرىك حالىق رايى تىرەگىنە يە بولدى. ەكى جاق حالىقارالىق ىستەردە قويۋ، ۇتىمدى سايكەسۋلەر مەن سەلبەستىكتەر ورىستەتىپ، قىم - قۋىت كۇردەلى حالىقارالىق جاعدايعا قۇدىرەتتى وڭ ەنەرگيا ۇستەدى.

جاڭا تاريحي باستامادا جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسى جاڭا دامۋ ورايىنا ءدوپ كەلدى. ەكى ەلدىڭ وزدەرىنىڭ دامۋىن، گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ سىندى ورتاق قاجەتى، ەكى ەل حالىقتارىنىڭ ۇرپاقتار بويىنداعى دوستىققا تالپىنۋ سىندى ورتاق جۇرەك ءۇنى الدىندا، ءبىزدىڭ وتكەن 70 جىلداعى تاجىريبەلەر مەن تابىستار نەگىزىندە جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم زور دامىعان جاڭا داۋىرگە كىرۋىن ىلگەرىلەتۋگە سەنىمىمىز دە، قابىلەتىمىز دە بار.

ءبىز كورشىنى سەرىك ساناپ، ءبىر - بىرىمىزگە قارايلاسىپ، ءبىر - بىرىمىزگە اناعۇرلىم تاباندى دا پارمەندى قولداۋ كورسەتۋىمىز كەرەك؛ ءبىز تىعىز سەلبەسىپ، تەرەڭنەن توعىسىپ، ەكى ەلدىڭ دامۋ ستراتەگيالارىنىڭ اناعۇرلىم تىعىز ۇشتاسۋىن، دامۋ مۇددەسىنىڭ اناعۇرلىم تەرەڭ توعىسۋىن، حالىق تىلەگى، حالىق رايىنىڭ اناعۇرلىم ەتەنە توعىسۋىن جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك؛ ءبىز ءورىس اشا جاڭالىق اشىپ، داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەپ، ەكى جاق سەلبەستىگىنىڭ جاڭا سالاسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، كەمەلدەندىرىپ، ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ باستان - اياق بولجامپازدىققا، جاسامپازدىققا، دامۋ قوزعاۋشى قۋاتىنا يە بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋىمىز كەرەك؛ ءبىز باتىل جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، جالپىعا ءتيىمدى تەڭ يگىلىككە كەنەلىپ، حالىقارالىق ىستەردە اناعۇرلىم زور ورەلى رول اتقارىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن جانە دامۋى مەن گۇلدەنۋىن قول ۇستاسا جەبەپ، دۇنيە ءجۇزى حالىقتارىنا تيىمدىلىك جەتكىزۋىمىز كەرەك.

مەن وسى جولعى رەسەيدەگى ساپارىم كەزىندە پۋتين زۇڭتۇڭمەن بىرگە ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ بولاشاقتاعى دامۋىن جوبالاپ، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ جاپپاي ستراتەگيالىق سەلبەستىك سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىنىڭ جاڭا داۋىرگە ارشىندى قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتۋدى ءۇمىت ەتەمىن.

سۇراۋ: جۇڭگو − رەسەيدىڭ ەڭ ۇلكەن ساۋدا سەرىگى، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكى جاقتى ساۋدا سوماسى بيىل قانداي دەڭگەيگە كوتەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە؟ جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى سالاسىندا قايسى ناقتى نىسانداردىڭ بولاشاعى ەڭ جارقىن؟ جۇڭگو جاق قانداي شارالار قولدانىپ، ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندار دەڭگەيىندەگى ەكونوميكا - ساۋدا بايلانىسىن كۇشەيتەدى؟ جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىندە ورىن تەۋىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە قالاي قارايسىز؟

جاۋاپ: ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى − جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، ەكى ەلدىڭ بىرگە دامىپ گۇلدەنۋىنىڭ ماڭىزدى كەپىلى. سوڭعى جىلدارى ەكى جاقتىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى كۇن سايىن تەرەڭدەپ، سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزىپ، مەملەكەت پەن مەملەكەتتىڭ ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋىنىڭ ۇلگىسىنە اينالدى؛ 2018 - جىلى ەكى جاقتىڭ ساۋدا سوماسى 100 ميلليارد دوللاردان اسىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى. قازىرگى حالىقارالىق ساۋدا مەن قارجى قوسۋ باسەڭدەگەن، قورعامپازدىق كۇشەيگەن كۇردەلى جاعدايدا جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىنىڭ كورنەكتى تابىستارعا قول جەتكىزۋى تىپتەن وڭاي ءىس ەمەس. ەكى ەلدىڭ ۇكىمەت تاراۋلارى اناعۇرلىم بەلسەندى شارالار قولدانىپ، ەكى جاقتى ساۋدا سوماسىن اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىپ، ەكى جاقتى ساۋدانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە ۇمتىلۋدا.

قازىر جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەنەرگيا، جول قاتىناس، اۋىل شارۋاشىلىعى، عارىش - اۆياتسيا سالالارىنداعى كەلەلى سەلبەستىك نىساندارى نىق قاداممەن اتقارىلۋدا، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ مۇناي قۇبىرى، سونداي - اق ونىڭ قوسالقى جەلىسى ءساتتى تۇردە ىسكە قوسىلدى، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ شىعىس لەنيا تابيعي گاز قۇبىرى تاياۋدا سالىنىپ بولىپ گاز جىبەرىلەدى، حيحى تاس جول كوپىرى، تۇڭجياڭ تەمىر جول كوپىرى ءساتتى تۇتاستىرىلدى، الىس ارالىققا ۇشاتىن كەڭ جولاۋشى ۇشاعىن، اۋىر تۇرپاتتى تىك ۇشاقتى بىرلەسىپ زەرتتەپ جاساۋ جۇمىسى نىق قاداممەن ىلگەرىلەتىلدى، جاساندى سەرىك باعدار نۇسقاۋ جۇيەسى جاعىنداعى سەلبەستىكتە كورنەكتى تابىسقا قول جەتتى. ەكى جاقتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىنىڭ ناتيجەسىندە، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى دامۋدىڭ جەدەل ارناسىنا كىردى، بولاشاعىنان ءۇمىت زور دەۋگە بولادى.

جەرگىلىكتى ورىندار اراسىنداعى ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى دەڭگەيىندە ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارى 2018 - جىلدان 2019 - جىلعا دەيىنگى جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ جەرگىلىكتى ورىندار سەلبەستىگى، اۋىس - كۇيىس جىلى ورايىنان تولىق پايدالانىپ، جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسى سياقتى ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى تۇعىرى جانە ”شىعىس سولتۇستىك - قيىر شىعىس“، ”چاڭجياڭ - ۆولگا وزەنى“ سياقتى جەرگىلىكتى ورىندار سەلبەستىك تۇعىرىنان پايدالانىپ، بەلسەندى تۇردە تىعىز بارىس - كەلىس جاساپ، ەكونوميكا - ساۋدا، قارجى قوسۋ سياقتى ناقتى سەلبەستىكتەردى نىق قاداممەن ىلگەرىلەتتى. ەكى جاق قيىر شىعىس ءوڭىرى سەلبەسىپ دامۋ جوباسى (2024 − 2018) مەن شىعىس سولتۇستىك - قيىر شىعىس جانە بايقال كولى ءوڭىرىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جوباسىنا قول قويىسىپ، ”چاڭجياڭ - ۆولگا وزەنى“ تۇعىرىندا ءتۇيىندى قارجى قوسۋ نىساندارىنىڭ ءتىزىمىن ۇزدىكسىز جاڭالاپ، ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىنىڭ وزدەرىنىڭ كاسىپ سالالارىنىڭ دامۋ باسىمدىعىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋىنە ۇتىمدى تۇعىر ازىرلەدى.

ارينە، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىندە ءالى دە ءىشىنارا ناقتى ماسەلەلەر ورىن تەۋىپ وتىر. مەن وسى ماسەلەلەردىڭ ەكى ەل سەلبەستىگىنىڭ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەۋىنە، ءوزارا توعىسۋىنىڭ كۇن سايىن تەرەڭدەۋىنە وراي جارىققا شىققاندىعىن باسا دارىپتەگىم كەلەدى. ماسەلەلەردى ءونىمدى تۇردە شەشۋدىڭ جولى − وي جەلىسىن جاڭالاپ، كوپ ءتۇرلى شارانى قاتار قولدانىپ، سەلبەستىك سالاسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، سەلبەستىك مۇمكىندىكتەرىن ىشكەرىلەي اشىپ، ءوزارا قارجى قوسۋدى، بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋدى كەڭەيتىپ، ساۋدا مەن قارجى قوسۋدىڭ قولايلىلاسۋ دەڭگەيىن ءوسىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى ساۋداسى، ەلەكتروندىق ساۋدا، قىزمەت وتەۋ ساۋداسى سياقتى سالالارداعى سەلبەسىپ دامۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، ەكى جاقتىڭ ورتاق مۇددەسىنىڭ ”بالكۇلشەسىن” ۇلكەن جاساپ، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىنىڭ ساپاسىنىڭ ءوسىپ، سانىنىڭ مولايىپ، اناعۇرلىم جوعارى ساتىعا كوتەرىلۋىن جەبەۋ بولىپ تابىلادى.

سۇراۋ: جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ بولاشاعىنا قالاي قارايسىز؟

جاۋاپ: جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 70 جىلدان، اسىرەسە، رەفورما جاساعان، ەسىك اشقان 40 جىلدان بەرى، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋى كۇللى الەمدى جالت قاراتقان تابىستارعا قول جەتكىزدى، جۇڭگو دۇنيە جۇزىندەگى ەكىنشى ۇلكەن ەكونوميكالىق تۇلعاعا، سونداي - اق جاساۋ كاسىبىندەگى، زات ساۋداسىنداعى، شەتەل اقشاسى قورىنداعى ءبىرىنشى ءىرى ەلگە اينالدى. 2018 - جىلى جۇڭگونىڭ ەكونوميكا جالپى مولشەرى 90 تريلليون يۋان حالىق اقشاسىندىق ۇلكەن وتكەلدەن ءوتىپ، جان باسىندىق ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 10 مىڭ دوللارعا تاياپ، ەكونوميكاسى %6.6تىك جىلدامدىقپەن ارتىپ، دۇنيە جۇزىندە الدىڭعى ورىندى يەلەدى، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنا ۇلەس قوسۋ سالىستىرماسى شامامەن %30 بولدى.

بيىل جىل باسىنان بەرى، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋى جانە حالىقارالىق ساۋدا باياۋلاعان ۇلكەن ورتادا، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ باستاماسى جاقسى بولدى، نەگىزگى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر ۇيلەسىمدى ارالىقتا ساقتالدى. 1 - توقساندا ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى %6.4 ارتىپ، ەكونوميكانىڭ ارتۋ جىلدامدىعى ءۇرتىس 14 توقسان بويى %6.4تەن %6.8 كە دەيىنگى ارالىقتا ساقتالىپ، سوڭعى جىلداردان بەرگى ورنىقتى ارتۋ جاعدايى ۇزدىكسىز جالعاستى، ىشكى تۇتىنۋدىڭ ەكونوميكانىڭ ارتۋىنداعى نەگىزگى جەبەۋشىلىك رولى ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىلدى؛ جۇمىسقا ورنالاسۋ ۇزدىكسىز ارتتى، الدىڭعى 4 ايدا قالا - قالاشىقتاردا تىڭنان 4 ميلليون 590 مىڭ ادام جۇمىسقا ورنالاسىپ، تۇرعىندار كىرىسىنىڭ ارتۋى ەكونوميكالىق ارتۋدان ءسال تەز بولدى؛ زات باعاسىنىڭ دەڭگەيى جالپىلاي تۇراقتى بولدى، تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋ باعاسى بايىپتى تۇردە %2 كوتەرىلدى؛ يمپورت - ەكسپورت جالپى سوماسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4.3 ارتىپ، شەتەل اقشاسى قورى 3 تريلليون دوللاردىڭ ۇستىندە ساقتالدى. سونىمەن قاتار جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق قۇرىلىمى ساپالىلانۋدا، دامۋ تاسىلىنە بۇرىلىس جاسالۋدا، ساپا ونىمدىلىگى وسۋدە، ورنىقتىلىق بارىسىندا جاقسارۋ بەينەسى اناعۇرلىم كورنەكتىلەنۋدە.

ورنىقتىلىق بارىسىندا جاقسارۋ، ۇزاق ۋاقىت جاقسارۋ − جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ وزگەرمەگەن ءارى وزگەرمەيتىن ۇلكەن اۋقىمى. بولاشاققا نازار اۋدارساق، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى، اقاۋسىز، باياندى دامۋى تىرەك شارتتارىن تولىق ازىرلەدى. ءبىرىنشى، بايلىق مۇمكىندىكتەرى، جۇڭگودا ءبىر ميلليارد 400 ميلليونعا جۋىق حالىق، 900 ميلليون ەڭبەككۇش، 170 ميلليون جوعارى ءبىلىم العان جانە شەبەرلىككە يە دارىندىلار بايلىعى، الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ورتا كىرىستى قاۋىم، 100 ميلليوننان استام بازار تۇلعاسى بار؛ ەكىنشى، ىشكى قوزعاۋشى كۇش، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋى، باستىسى، ىشكى سۇرانىستىڭ دەم بەرۋىنە سۇيەنەدى، 2018 - جىلى ىشكى سۇرانىستىڭ ەكونوميكانىڭ ارتۋىنا ۇلەس قوسۋ سالىستىرماسى %108.6 كە جەتتى، مۇندا ەڭ سوڭعى تۇتىنۋدىڭ ۇلەس سالىستىرماسى %76.2 كە جەتتى؛ ءۇشىنشى، دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشى، جۇڭگونىڭ زەرتتەپ اشۋعا قوسقان ۇسىنىلىمى بۇكىل جەر شارىندا ەكىنشى ورىندا تۇرادى، ەكونوميكا جالپى مولشەرىنىڭ شامامەن %2.18 ىن ۇستايدى، ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەر، بىرگە يگىلىكتەنەتىن ەكونوميكا سياقتىلار وكىلدىك ەتكەن جاڭا دەمەۋشى قۋات ۇزدىكسىز زورايدى؛ ءتورتىنشى، رەتتەۋ - تىزگىندەۋ قابىلەتى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارمەندى باسشىلىعى، كۇشتى شوعىرلاندىرىپ ءىرى ءىس تىندىرۋداي ساياسي ابزالدىلىق، ءبىر نيەت، ءبىر تىلەكپەن جۇدىرىقتاي جۇمىلاتىن ۇلت رۋحى، رەفورما جاساعان، ەسىك اشقاننان بەرى ۇزدىكسىز جوعارى جىلدامدىقپەن دامۋدان توپتالعان مىعىم زاتتىق، تەحنيكالىق نەگىز، دامۋدىڭ وراسان زور سەرپىمدىلىگى، الەۋەتى، قۇلاش جايۋ مۇمكىندىگى، باي ماكرولىق رەتتەۋ - تىزگىندەۋ تاجىريبەسى مەن جەتكىلىكتى ساياسات كەڭىستىگى تۇرعاندا، ءتۇرلى - ءتۇستى حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىسقا توتەپ بەرۋگە ءبىزدىڭ شارت - جاعدايىمىز، قابىلەتىمىز، سەنىمىمىز قاپتال جەتەدى.

سۇراۋ: بيىل 4 - ايدا 2 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىن تابىستى باسقارىپ اشتىڭىز. ءسىز ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعىنىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى بىرگە قۇرۋ باستاماسىمەن ۇشتاسۋ بولاشاعىنا قالاي قارايسىز؟ سولتۇستىك ۇيەك سۋ جولىنىڭ دامۋ مۇمكىندىكتەرىن جانە ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى بىرگە قۇرۋ باستاماسىن ىسكە اسىرۋدىڭ ماڭىزدى ءمانىن قالاي باعالايسىز؟ جۇڭگو جاق سولتۇستىك ۇيەك سۋ جولى نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىن دامىتۋعا قالاي ات سالىسادى؟

جاۋاپ: جۇڭگو جاقتىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى بىرگە قۇرۋ باستاماسىن العا قويۋىنداعى ماقساتى نازاردى ۇلاستىرۋ - توعىستىرۋعا شوعىرلاندىرىپ، ناقتى سەلبەستىكتەردى تەرەڭدەتىپ، ادامزات ءدوپ كەلگەن ءتۇرلى - ءتۇستى حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستارعا تىزە قوسا توتەپ بەرىپ، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى، ورتاق دامۋدى ىسكە اسىرۋ. بيىل 4 - ايدا 2 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرى بەيجيڭدە تابىستى اشىلدى، تاراپتار قاتىستى تالقى تاقىرىپتارى جونىندە ىشكەرىلەي تالقى ورىستەتىپ، سەلبەستىك ۇستانىمىن كەمەلدەندىرىپ، سەلبەستىك تۇيىندەرىن ايقىنداپ، سەلبەستىك مەحانيزمىن كۇشەيتىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋ جونىندە جاپپاي ورتاق تانىمعا كەلدى. مەنىڭ ۇسىنىسىممەن پۋتين زۇڭتۇڭ جۇڭگوعا كەلىپ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىنە ءۇرتىس ەكى كەزەك قاتىناستى، جۇڭگو جاق بۇعان جوعارى باعا بەردى.

”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى بىرگە قۇرۋدا، ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعى دا ءار ەلدىڭ جانە وڭىرلەردىڭ دامۋىن، گۇلدەنۋىن ىسكە اسىرۋعا تالپىنادى، الاپتاردىڭ اشىق، سيىسىمدى سەلبەستىگىن جەبەۋگە تالپىنادى. ەكى جاق كوپتەگەن سەلبەستىك سالادا كەڭ كولەمدى ورتاق مۇددەگە يە. 2015 - جىلى 5 - ايدا پۋتين زۇڭتۇڭ ەكەۋىمىز «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسى مەن ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعى قۇرىلىسى ءتۇيىلىستىرۋ سەلبەستىگى جونىندە بىرلەسكەن مالىمدەمە»گە قول قويىپ، ءتۇيىلىستىرۋ سەلبەستىك جولىن اشتىق. بىلتىر جۇڭگو ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعىمەن ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىك كەلىسىمىنە قول قويىستى، بۇل ەكى جاقتىڭ ءتۇيىلىستىرۋ سەلبەستىگىندە باسقان ماڭىزدى قادامى، سونداي - اق ءتۇيىلىستىرۋ سەلبەستىگىندەگى ماڭىزدى باستاپقى تابىسى بولىپ، ەكى جاقتىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋگە تۇزىمدىك كەپىلدىك ازىرلەدى. ەندىگى ساتىدا، ءبىز رەسەي جاقپەن بىرگە ءتۇيىلىستىرۋ سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، ءوزارا قولداپ، ءوزارا جەبەپ، «ەۆروپا - ازيا ەكونوميكا سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمى» كەلىسسوزىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، الاپتىق ساۋدانى جانە قارجى قوسۋدى قولايلىلاستىرۋ دەڭگەيىن ۇزبەي جوعارىلاتىپ، ەكى ەلدىڭ دامۋىنا، گۇلدەنۋىنە جانە جەرگىلىكتى ءوڭىردىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىنە، ورنىقتىلىعىنا ءتىپتى دە زور ۇلەس قوسۋدى قالايمىز.

سولتۇستىك ۇيەك سۋ جولىن اشۋ، پايدالانۋ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسىنىڭ ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعىمەن ءتۇيىلىسۋ سەلبەستىگىنە جاڭا وراي ازىرلەپ، جاڭا تۇعىر قوسىپ، جاڭا قوزعاۋشى كۇش ۇستەيدى، جۇڭگو - رەسەي ەكى ەلدىڭ قاتىستى جاقتارمەن ۇلاسۋىنا، توعىسۋىنا جانە ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋىنە ءتيىمدى. حاۋىپسىزدىك پەن قورشاعان ورتانى قورعاۋ سولتۇستىك ۇيەك سۋ جولى جونىنەن اسا ماڭىزدى. جۇڭگو جاق قاتىستى جۇڭگو كاسىپورىندارىن بەلسەنە قاتىناسىپ، سۋ جولىنىڭ ساۋدا سيپاتتى جۇمىس جۇرگىزۋىنە جانە جەرگىلىكتى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا ناقتى ۇلەس قوسۋعا شابىتتاندىرادى. سونىمەن بىرگە، قاتىستى قىزمەتتەر جاسىل بولۋعا، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا، سونداي - اق اشۋدىڭ، پايدالانۋدىڭ باياندىلىعىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋى، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، كوپ يگىلىككە كەنەلۋدى ورىنداپ، جۇڭگو - رەسەي سەلبەستىگىنە ءتيىمدى بولىپ قانا قويماي، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىن جەبەۋگە دە ءتيىمدى بولۋى ءتيىس.

سۇراۋ: جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ بريكس ەلدەرى جانە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى جۇلگەسىندەگى سەلبەستىگىنە، سونداي - اق بريكس ەلدەرى مەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋ بولاشاعىنا قانداي باعا بەرەسىز؟جاۋاپ: 10 نەشە جىلدان بەرى بريكس ەلدەرى اشىق، سيىسىمدى بولۋ، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ سىندى بريكس رۋحىن ۇستانىپ، ەكونوميكا، ساۋدا، قازىنا، فينانس، ساياسي حاۋىپسىزدىك، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، حالىقارالىق ىستەردەگى بەلسەندى، ورنىقتى، ورەلى ماڭىزدى كۇشكە اينالدى. اماليات بريكس ەلدەردىڭ دۇنيە ءجۇزى دامۋىنىڭ دۇرىس بەتالىسىنا ۋاكىلدىك ەتىپ، سەلبەستىك جاساۋ جولىنىڭ بارعان سايىن كەڭەيىپ، بولاشاعىنىڭ ۇمىتكە تولعاندىعىن دالەلدەدى.

رەسەي بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ ءديدارلاسۋى باستالعان جەر. 2009 - جىلى بريكس ەلدەر باسشىلارى ەكاتەرينبۋرگتە تۇڭعىش رەت ءديدارلاسىپ، بريكس ەلدەر سەلبەستىگىنىڭ تاريحي تاراۋىن اشقان بولاتىن. 2015 - جىلى بريكس ەلدەر باسشىلارىنىڭ ۋفاداعى ءديدارلاسۋىندا ماقۇلدانعان «بريكس ەلدەر ەكونوميكالىق سەرىكتەس ستراتەگياسى» 5 ەل ەكونوميكالىق سەلبەستىگىنىڭ بەلەسىنە اينالدى.

ءبىز تۇرلىشە قۇرلىقتا جاساساق تا ەكونوميكانى دامىتۋداي، حالىقتى اناعۇرلىم جاقسى تۇرمىسقا كەنەلتۋدەي ورتاق تالپىنىسىمىز، سونداي - اق حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردە اناعۇرلىم زور رول اتقارۋداي ورتاق ارمانىمىز باسىمىزدى ءبىر اراعا قوستى.

بۇگىنگى تاڭداعى دۇنيە ءجۇزى 100 جىلدا بولماعان ۇلكەن وزگەرىسكە ءدوپ كەلدى، بريكس ەلدەرىنىڭ دامۋىندا وراي دا، سىن - سايىس تا بار. 5 ەل اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، تەڭ مامىلە جاساپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، ءوزارا قارايلاسىپ، بريكس ەلدەر ستراتەگياسىنىڭ سەرىكتەس قارىم - قاتىناسىن تەرەڭدەتىپ، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەردىڭ جانە وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسى مەن دامۋ كەڭىستىگىن قورعاپ، بىرگە دامۋدى، العا باسۋدى كوزدەۋى ءتيىس. بيىل 11 - ايدا بريكس ەلدەر باسشىلارى برازيليادا كەزدەسەدى. مەن 5 ەلدىڭ برازيليادا ءديدارلاسۋدان سۇبەلى ناتيجەگە قول جەتكىزۋدى بىرگە ىلگەرىلەتىپ، ەكىنشى ”التىن ون جىل“دى ىسكە اسىرۋ بولاشاعىنا قاراي تىڭنان نىق قادام باسۋىن ءۇمىت ەتەمىن ءارى سوعان سەنەمىن.

جۇڭگو - رەسەي ەلدەرى جاپپاي ستراتەگيالىق سەلبەستىك ورناتقان سەرىكتەر، ەكەۋى دە بريكستىڭ ماڭىزدى مۇشەسى. ەكى جاق باستان - اياق بريكس ەلدەر جۇلگەسىندە ءجيى بايلانىس جاساۋدى جانە سايكەسۋدى ساقتاپ كەلەدى. رەسەي جاق كەلەر جىلى بريكس ەلدەرىنە ءتوراعا ەل مىندەتىن وتەيدى، جۇڭگو جاق رەسەي جاقپەن سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، ءار كەزەكتى ءتوراعا ەلدىڭ ۇزدىكسىز قۇلشىنۋىندا، بريكس ەلدەر سەلبەستىگىندە تىڭنان ءتىپتى زور جەتىستىكتەرگە ۇزدىكسىز قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتىپ، 5 ەل حالقىنا اناعۇرلىم جاقسى يگىلىك جەتكىزۋدى، سونداي - اق دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋدى ءۇمىت ەتەدى.شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى − جۇڭگو - رەسەي ەكى جاقتىڭ جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس ورناتۋعا بىرگە كۇش سالۋىنىڭ تابىستى امالياتى جانە پايدالى تۇعىرى. شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى قۇرىلعان 18 جىلدان بەرى، جۇڭگو - رەسەي ەكى ەل ءجيى سايكەسىپ جانە سەلبەسىپ، ۇيىمنىڭ ۇزدىكسىز دامىپ زورايۋىن بىرگە ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلەردىڭ بەيبىتشىلىگىنە، ورنىقتىلىعىنا جانە دامۋىنا، گۇلدەنۋىنە ماڭىزدى ۇلەستەر قوستى. مەنىڭشە، ەكى ەلدىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى جۇلگەسىندەگى سەلبەستىگىندە تومەندەگىدەي ەرەكشەلىكتەر بار:

ءبىرىنشى، ”شاڭحاي رۋحى“ن اسقاقتاتۋدى باستان - اياق كوزدەدى. ءوزارا سەنۋ، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزۋ، تەرەزەسى تەڭ بولۋ، كەڭەسۋ، الۋان ءتۇرلى وركەنيەتكە قۇرمەت ەتۋ، ورتاق دامۋدى كوزدەۋ سىندى ”شاڭحاي رۋحى“ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ وزەكتى ۇستانىمى. جۇڭگو - رەسەي ەكى جاق باسقا مۇشە ەلدەرمەن تىزە قوسا سەلبەسىپ، وركەنيەتتەر قاقتىعىسى، قىرعي قاباقتىق وي، نولدىك جيىنتىق سايىسى سياقتى كونە كوزقاراستاردان باتىل ارىلىپ، 3 - جاقپەن وداقتاسپايتىن، قارسىلاسپايتىن، باعىتتامايتىن تاتىمدى سەرىكتەس قارىم - قاتىناس ورناتىپ، ءبىر - ءبىرىن قۇرمەتتەيتىن، ءادىل، تۋراشىل، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ ۇلگىسىن ورناتتى.

ەكىنشى، مۇشە ەلدەردىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دامۋ مۇددەسىن جەبەۋدى باستان - اياق كوزدەدى. ورنىقتىلىققا تالپىنۋ، دامۋدى جەبەۋ − وسى وڭىردەگى ەلدەردىڭ ورتاق ارمانى. جۇڭگو - رەسەي ەكى جاق وزگە مۇشە ەلدەرمەن قول ۇستاسىپ، ساياسي، حاۋىپسىزدىك، ەكونوميكا، گۋمانيتارلىق سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى جاپپاي تەرەڭدەتىپ، جاڭا حاۋىپسىزدىك قاتەرى مەن سىن - سايىسقا ويداعىداي توتەپ بەرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى بىرگە قۇرۋدىڭ ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعى سياقتى وڭىرلىك سەلبەستىك باستامالارىمەن جانە ءار ەلدىڭ دامۋ ستراتەگيالارىمەن ءتۇيىلىسۋىن، سەلبەستىك جاساۋىن كۇشەيتىپ، وڭىرلەردى توعىستىرا دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلەردىڭ باياندى تىنىشتىعىن جانە ءار ەلدىڭ دامۋىن، گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋدا ورنىن باسۋعا كەلمەيتىن رول اتقاردى.

ءۇشىنشى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ حالىقارالىق ىقپالىن كۇشەيتۋدى باستان - اياق كوزدەدى. شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەۆروپا - ازيا وڭىرىندەگى ماڭىزدى سىندارلى كۇش. جۇڭگو - رەسەي ەكى جاق وزگە مۇشە ەلدەرمەن قول ۇستاسىپ، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەرگە كەڭ كولەمدى قاتىسىپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعاپ، اشىق دۇنيە ەكونوميكاسىن قۇرۋدى قولداپ، حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ءادىل دە ۇيلەسىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى بەيبىتشىلىك، دامۋ، سەلبەستىك، تەڭ يگىلىكتەنۋ سىندى ءداۋىر اعىمىنا سايكەستى، مىعىم ومىرشەڭدىككە جانە كەڭ دامۋ بولاشاعىنا يە. بىلتىر چيڭداۋداعى باسشىلار ماجىلىسىندە تاراپتار شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ تاريحي جاڭا ساتىعا قادام تاستاۋىنىڭ دامۋ جوباسىن بىرگە جاسادى. بيىلعى بىشكەكتەگى باسشىلار ءماجىلىسى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى دامۋىنىڭ جاڭا باستاماسى بولدى. جۇڭگو جاق رەسەي جاق قاتارلى وزگە مۇشە ەلدەرمەن بىرگە قۇلشىنىپ، ىنتىماقتى، ءوزارا سەنىمدىلىكتى جانە ءار سالاداعى سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ اناعۇرلىم زور دامۋعا قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتىپ، حالىقارالىق جاعدايعا اناعۇرلىم كوپ ورنىقتىلىق پەن وڭ ەنەرگيا ۇستەۋ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ جولىندا ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ۇلەسى“ن قوسۋدى قالايدى.

سۇراۋ: پۋتين زۇڭتۇڭ ەكەۋىڭىزدىڭ جەكە دوستىقتارىڭىزدى قالاي باعالايسىز؟

جاۋاپ: 2013 - جىلدان بەرى مەن پۋتين زۇڭتۇڭمەن ەكى جاقتى جانە كوپ جاقتى ورىنداردا 30 رەتكە تاياۋ ءديدارلاستىم، تالاي رەت تەلەفوندا سويلەستىم جانە ءوزارا حات جازىسىپ، تەلەگرامما جولدادىق. مەن ۇنەمى پۋتين زۇڭتۇڭمەن اراداعى ءار رەتكى بارىس - كەلىسىمدى قۋانا ەسكە الامىن. ءبىز ەڭ كەڭ كولەمدى كەڭەستىك تاقىرىپتار جونىندە ىشكەرىلەي اۋىس - كۇيىس جاساستىق، بۇل حالىقارالىق جاعداي، ەكى جاقتى قارىم - قاتىناس، ەل باسقارۋ سياقتى كەلەلى ماسەلەلەردى قامتۋمەن قاتار، ادەبيەت - كوركەمونەر، دەنە تاربيە سياقتى تىنىستى دا كوڭىلدى تاقىرىپتارعا دا سايادى. ءبىز بىرگە جوعارى جىلدامدىقتى پويەزگە وتىرىپ اڭگىمەلەستىك، جۇڭگو - رەسەي جاستارى مەن ورەندەرىنىڭ مۇز دوپ دوستىق جارىسىن تاماشالادىق، بالي ارالىندا تۋعان كۇن تويلادىق، ءوز مەملەكەتىمىزدىڭ ماڭىزدى مەرەكەلەرىندە تەلەفون جالعاپ نەمەسە حات جازىپ، تەلەگرامما جولداپ، ءبىر - ءبىرىمىزدى قۇتتىقتادىق، قارسى جاق ءبىر - بىرىمىزگە ەڭ جوعارى مەملەكەت داڭق وردەنىن سيلادىق... پۋتين زۇڭتۇڭ مەنىڭ ەڭ ءجيى بارىس - كەلىس جاساساتىن شەتەلدىك كاسىپتەسىم، مەنىڭ ەڭ جاقىن سىرلاس دوسىم، پۋتين زۇڭتۇڭمەن اراداعى وسى تەرەڭ دوستىق سۇيىسپەنشىلىكتى ايرىقشا قاستەرلەيمىن.

مەنىڭ پۋتين زۇڭتۇڭمەن بارىس - كەلىس جاساسۋىم وسكەلەڭ ءوزارا سەنىم نەگىزىندە ورناعان، بۇل ءبىزدىڭ مىزعىماس دوستىعىمىزدىڭ بەرىك نەگىزى. ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە قۇرمەت ەتىپ، بۇكپەسىز ارالاستىق، ءوزارا ءتۇسىنىسىپ، ءوزارا سەنىم ارتتىق. ءبىزدىڭ قازىرگى دۇنيە ءجۇزىنىڭ جالپى جاعدايى جونىندەگى كوزقاراسىمىز قارايلاس، ەل باسقارۋ جاعىنداعى ۇستانىمىمىز قابىسقان، ەكى ەلدىڭ ءوز دامۋىنىڭ، گۇلدەنۋىنىڭ تاريحي جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاپ وتىرمىز. بارىنەن دە ماڭىزدىسى، ءبىزدىڭ جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى جونىندە وسكەلەڭ ءبىر اۋىزدى تانىمىمىز بار، ەكى ەلدىڭ قارىم - قاتىناسىنىڭ ءۇرتىس ىشكەرىلەي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندە ورتاق سەنىم جانە ارمان ارقالاپ وتىرمىز. مەن پۋتين زۇڭتۇڭمەن قويۋ بارىس - كەلىستى ساقتاپ، ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنە بىرگە جەتەكشىلىك ەتىپ، جۇڭگو مەن رەسەي سىندى وسى ەكى ۇلى مەملەكەتتىڭ دامۋى، گۇلدەنۋى، ەكى ەل حالقىنىڭ باقىتى، تىنىشتىعى ءۇشىن قاجىماي - تالماي قۇلشىنۋدى قالايمىن.

سۇراۋ: سيريا جاعدايى ورنىعىپ كەلەدى. سيريا ۇكىمەتى قاتىستى تاراپتارمەن سەلبەستىك جاساسىپ، سوعىس كەزىندە زياندالعان نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى تەزىرەك قايتا قۇرۋدى قالايتىندىعىن تالاي رەت جاريالادى. جۇڭگو جاقتىڭ سيريانى قايتا قۇرۋعا قاتىسۋ ويى بار ما؟ بەرتىندە ۆەنەسۋەلانىڭ جاعدايى ءۇرتىس ۋشىقتى. جۇڭگو جاق ۆەنەسۋەلانىڭ جاعدايىنا قانداي باعا بەرەدى؟ امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن يراننىڭ ساياسي قارسىلاسۋى ۇزدىكسىز ۇدەدى، پەرسيا شىعاناعىنىڭ جاعدايى شيەلەنىسىپ بارادى، جۇڭگو جاق يراننىڭ يادرو ماسەلەسىن شەشۋدىڭ بولاشاعىنا قالاي قارايدى؟

جاۋاپ: سيريا تاريحى ۇزاق وركەنيەتتى بايىرعى ەل، سونداي - اق ورتا شىعىس وڭىرىندەگى ماڭىزدى مەملەكەت. سوڭعى جىلدارى سيريانىڭ جاعدايى ءۇرتىس اۋمالى - توكپەلى بولىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى اۋىر دارەجەدە ويراندالدى، حالىق اۋىر تاۋقىمەت تارتتى، ءبىز بۇعان ايرىقشا اشىنامىز. قازىر سيريانىڭ جاعدايى بىرتىندەپ جاقساردى، ساياسي جولمەن شەشۋ اياق الىسى العا ىلگەرىلەدى، سيريا ۇكىمەتى مەن حالقى دا مەكەندەرىن قايتا قۇرۋعا كىرىستى. جۇڭگو - سيريا ەكى ەل حالقى ءداستۇرلى دوس، جۇڭگو جاق سيريانى قايتا قۇرۋعا شاماسى كەلەتىن كولەمدە ات سالىسىپ، سيريا حالقىنىڭ قالىپتى ءوندىرىستى، تۇرمىستى ەرتەرەك قالپىنا كەلتىرۋىنە قۇلشىنا كومەكتەسۋدى قالايدى.

ۆەنەسۋەلا ماسەلەسىندە جۇڭگو جاقتىڭ تۇرعىسى ەجەلدەن دايەكتى جانە ايقىن. ءبىز قاشاندا بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ ەرەجەسىن جانە حالىقارالىق قارىم - قاتىناستى قورعاۋ نەگىزگى ولشەمىن شىعار ءتۇيىن ەتەمىز، قاتىستى ماسەلەلەردى ۆەنەسۋەلا ۇكىمەتى مەن حالقىنىڭ نەگىزگى زاڭ جۇلگەسىندە كەشىرىمشىل ساياسي تىلدەسۋ ارقىلى دەربەس اقىلداسىپ شەشۋ كەرەكتىگىنە تاباندى بولامىز، سىرتتىڭ كيلىگۋىنە جانە سىڭار جاقتى جازالاۋعا قارسى تۇرامىز، قارۋلى كۇش ىستەتۋگە نەمەسە قارۋلى كۇشپەن ءبىر - بىرىنە سەس كورسەتۋگە قارسى تۇرامىز. جۇڭگو جاق حالىقارالىق قوعاممەن بىرگە ۆەنەسۋەلا ماسەلەسىندە بەلسەندى دە ورەلى رولىن ساۋلەلەندىرىپ، جاراستىرۋ، كەلىسسوزدى جەبەۋ ءۇشىن كوبىرەك قۇلشىنىپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى بىرگە قورعاۋدى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ەرەجەسىنىڭ ماقساتى مەن پرينسيبىن قورعاۋدى، وڭىرلىك بەيبىتشىلىكتى، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدى، ۆەنەسۋەلانىڭ قالىپتى دامۋ ارناسىنا ەرتەرەك ورالۋىنا كومەكتەسۋدى قالايدى.

تاياۋدا امەريكا قۇراما شتاتتارى يرانعا ”شەگىنە جەتكىزىپ قىسىم تۇسىرگەندىكتەن“ جانە سىڭار جاقتى جازا قولدانعاندىقتان، يراننىڭ يادرو ماسەلەسى، اۋەلى، تۇتاس ورتا شىعىس جاعدايى ۇزدىكسىز شيەلەنىستى، ۋشىقتى، جاعدايدىڭ دامۋى ادامدى الاڭداتادى. يراننىڭ يادرو ماسەلەسى جونىندەگى جالپى بەتتىك كەلىسىم كوپ جاقتىلىقتىڭ تۋىندىسى، حالىقارالىق يادرونى تاراتپاۋ جۇيەسى جانە ورتا شىعىس ءوڭىرىنىڭ بەيبىتشىلىگى، ورنىقتىلىعى جونىنەن كەلەلى ماڭىزعا يە، قۇرمەتتەلۋ جانە تولىق، ءونىمدى اتقارىلۋ كەرەك. جۇڭگو - رەسەي ەكى ەلدىڭ يراننىڭ يادرو ماسەلەسىندەگى كوزقاراسى مەن تۇرعىسى ايرىقشا ۇقساس، ەكەۋى دە قاتىستى تاراپتاردىڭ ۇستامدىلىق پەن بايسالدىلىقتى ساقتاپ، تىلدەسۋدى، كەڭەسۋدى كۇشەيتىپ، كەزەكتەگى شيەلەنىستى جاعدايدى ساباسىنا ءتۇسىرۋىن ءۇمىت ەتەدى. جۇڭگو - رەسەي ەكى جاق قويۋ سەلبەستىكتى ساقتاپ، قاتىستى جاعدايدىڭ جاقسى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ بەدەلىن قورعايدى، حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن حاۋىپسىزدىكتى قورعايدى، حالىقارالىق قوعامنىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعايدى. جۇڭگو جاق تا ءوزىنىڭ قالىپتى زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قورعاۋعا تاباندى بولا بەرەدى.