− شينجياڭنىڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستەگى ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن دايەكتىلەندىرگەندىگىنەن ەستەلىك
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى لي دادۇڭ، ساۋ جىحىڭ، اينۇر
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى رۋحيام ماتسەيت (ورتادا) ءپىشان اۋداندىق ورتالىق بالاباقشادا بالالارمەن اڭگىمەلەسۋدە. (2 - ايدىڭ 14 - كۇنى تۇسىرىلگەن) شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان (سۋرەتتى ديڭ لەي تۇسىرگەن)
2 جىلدان بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نازاردى باس نىساناعا شوعىرلاندىرىپ، ”كەشەندى شارانى“ ويداعىداي اتقارىپ، قيىن تۇيىندەرمەن باتىلدىقپەن ايقاسىپ، قامال الۋ شايقاسىن شەبەرلىكپەن جۇرگىزىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ ءبىرسىپىرا قيىن تۇيىندەرىن شەشىپ، شينجياڭ قىزمەتىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشتى.
ورنىقتىلىقتىڭ پايداسى ۇزدىكسىز جارىققا شىعارىلدى: ساياحات شالقىپ، بۇقارا اۋقاتتاندى
21 جاستاعى ءومارجان ۇسەيىن قاشقار قالاسى كونە قالا كورىنىس رايونىنداعى ءبىر اعاششىلىق قولونەر بۇيىمدارى دۇكەنىنىڭ قوجايىنى. ”ەڭ كوپ بولعاندا ءبىر ايلىق كىرىسىم 80 مىڭ يۋاننان اسادى، ەڭ از بولعاندا 20 مىڭ يۋاننان تومەن تۇسپەيدى“، - دەدى ول قۋانا، - جاقىنعى 2 جىلدان بەرى قاشقاردىڭ قوعام اماندىعى ورنىقتى بولدى، ساياحاتشىلار دا بارعان سايىن كوبەيدى، كوپتەگەن ساياحاتشىلار مەنىڭ قولونەر بۇيىمدارىمدى توتەنشە ۇناتتى.
2018 - جىلى شينجياڭدا تۇتاس جىلدا ساياحاتشىلاردىڭ سانى 150 ميلليون ادام - رەتتەن اسىپ، %40تەن استام ارتتى. بيىل كوكتەم مەرەكەسى دەمالىسى كەزىندە، شينجياڭنىڭ ساياحاتى ۇزدىكسىز «شارىقتاۋ» كۇيىن ساقتاپ، 3 ميلليوننان استام ادام - رەت ساياحاتشى قابىلدانىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى ورەگە جەتتى. ساياحات كاسىبى تەز قارقىنمەن سەرپىلىپ قالماستان، شينجياڭداعى 23 ميلليوننان استام ءار ۇلت حالقىنىڭ تاماشا تۇرمىس جاراتۋ سەنىمى دە ارتتى.
”ورنىقتىلىقتى قورعاۋدى ساياسي جاۋاپكەرلىك ەتۋدەن جازباي، ەرتە باستان يگەرۋدى، كىشكەنەدەن يگەرۋدى، جەدەل يگەرۋدى، تىڭعىلىقتى يگەرۋدى تياناق ەتىپ، ۇزاق بولاشاقتىق ءادىس - شارا قاراستىرىپ، نەگىزدى بەكەمدەۋ شارالارىن اتقارىپ، باياندى تىنىشتىق جاعدايىن ساقتاپ، باياندى جونگە سالۋدى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا قاتىناسقاندا وسىلاي دەپ باسا دارىپتەدى.
12 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، قاشقار قالاسى شامالباق قالاشىعىنىڭ ورىنباسار باستىعى رايحانگۇل يمير بىلاي دەدى: ءبىز باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ ”كەشەندى شارالارىن“ اتقارىپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىستارىنا قاتاڭ سوققى بەرىپ، ”ۇشقارىلىقتى الاستاۋدى“ ىلگەرىلەتىپ، ”ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم“ يدەياسىن جانە ”ەكىبەتكەيلەردى“ اشكەرەلەپ، سىن تەزىنە الىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ ءوسىپ - ونەتىن توپىراقتى الاستادىق، بۇكىل شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ حاۋىپسىزدىك سەزىمى مەن باقىت سەزىمى كورنەكتى كۇشەيدى.
قوعامنىڭ ۇزدىكسىز ورنىقتى بولۋى ەكونوميكانىڭ دامۋىن جەبەدى. قاشقار كونە قالا كورىنىس رايونىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ءادىلجان بىلاي دەدى: ىشكى وڭىرلەردەن ساياحاتتاپ كەلگەن كوپتەگەن جاستار قاشقاردى ۇناتىپ قالدى، ءسويتىپ، وسىندا قالىپ شارۋاشىلىق قۇردى. ”ساياحاتشى شارۋاشىلىق قۇرۋشىعا اينالدى“، ولار جەرگىلىكتەگى ۇيعۇر تۇرعىندارمەن سەلبەسىپ كوفەحانا، تۇسەلحانا سياقتى ساياحاتتىق قىزمەت وتەۋ كاسىپتەرىن اشتى.
ەرەكشە كاسىپ سالاسى”التىن جازۋلى تاقتايشا“عا اينالدى: المۇرتتىڭ ءدامى بارعان سايىن ءتىل ءۇيىرىپ، تۇرمىس بارعان سايىن تولىستى
ەڭبەكقور ەرتە قامدانادى. ەسكىشە جاڭا جىلدىڭ 7 - كۇنى كورلا قالاسى اۋات ەگىس الاڭىنداعى جەمىس باعبانى ما شينشىڭ ۇلىن ەرتىپ، قوي قورانىڭ قيىن تازالاپ، المۇرت اعاشىنا اۋلا تىڭايتقىش بەرۋگە قامداندى.
2017 - جىلى شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا قاتىناسقان كەزدە باس شۋجي شي جينپيڭ 2009 - جىلى 6 - ايدا كورلا المۇرت باقشاسىنا بارعان كەزدەگى كورىنىستەردى تەرەڭ سەزىممەن ەسىنە الدى ءارى ”جاڭا دامۋ ۇستانىمىن دايەكتىلەندىرۋدى“، ”وزگەشە باسىمدىققا يە كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرۋدى، زورايتۋدى“ اتاپ كورسەتتى.
13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ باستىعى تۇكجەجاپ بىلاي دەدى: ءبىز ۇسىنىلىم قوسۋ جانە عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىردىق، كەزەكتە كورلا المۇرتىنىڭ ەگىس اۋماعى 500 مىڭ مۋدان اسىپ، جىلدىق ءونىم مولشەرى شامامەن 500 مىڭ تونناعا جەتىپ، بۇكىل ەلىمىزدىڭ جەر - جەرىنە جانە امەريكا قۇراما شتاتتارى، كانادا، اۆستراليا سياقتى 20دان استام مەملەكەت پەن رايونعا ساتىلدى.
كورلا المۇرت قوعامىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار باستىعى جيا حۇڭ بىلاي دەدى: كورلا قالاسىندا المۇرتتىڭ تىكەلەي پايداسىن كورگەن جەمىس باعىباندارىنىڭ سانى 10 مىڭنان اسىپ، 100 مىڭنان استام ادامنىڭ جۇمىستانۋىنا جەبەۋشى بولدى، جەرگىلىكتى ورىنداعى شارۋالاردىڭ كىرىسىنىڭ ۇشتەن ءبىرى المۇرتتان كەلەدى. جاقىنعى جىلداردان بەرى شينجياڭ جاڭا دامۋ ۇستانىمىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋ تالابىن مىقتاپ يگەرىپ، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانى نەگىزگى جەلى ەتىپ، ارتۋدى ورنىقتىرۋ، رەفورمانى جەبەۋ، قۇرىلىمدى رەتتەۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، حاۋىپ - قاتەردەن ساقتانۋ قىزمەتتەرىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەرلەرگە، سىن - سايىستارعا ءونىمدى توتەپ بەرىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ ءبىرسىپىرا قيىن تۇيىندەرىن شەشىپ، قوعامدىق جالپى جاعدايدىڭ ورنىقتىلىعىن جانە ەكونوميكانىڭ ۇزدىكسىز اقاۋسىز دامۋىن ساقتادى. 2018 - جىلى شينجياڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىن ءبىر تريلليون 219 ميلليارد 900 ميلليون يۋانعا جەتكىزىپ، الدىڭعى جىلداعىدان %6.1 ارتتىردى.
حالىق تۇرمىسىنداعى ولقىلىقتاردى كۇش سالا تولىقتادى: كەدەيلىكتەن ارىلىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامعا جەتۋگە ۇمتىلىس جاسادى
”تۇرمىس شارت - جاعدايىن جاقسارتاتىن نىسانداردى كوبىرەك اتقارىپ، حالىققا ءتيىمدى ناقتى ىستەردى كوبىرەك ىستەپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ كوكەي تەستى ماسەلەلەرىن كوبىرەك شەشۋ كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشۋىنە ايرىقشا كوڭىل ءبولدى.
راناگۇل قاھارماننىڭ وتباسى كۇنلۇن تاۋلى وڭىرىنە قوش ايتىپ، جىلى دا جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرىپ، ۋايىمداعان ”كوكەي تەستى“ ماسەلەسى شەشىلدى. بىلتىر 8 - ايدا قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى اقتاۋ اۋدانى كوسىراپ اۋىلىنان 1149 وتباسى اۋىلدان 94 كيلومەتر شالعايداعى قاشقار ايماعى پوسكام اۋدانىنىڭ تۇڭ - ان اۋىلىنداعى كوشپەندىلەر جاڭا قىستاعىنا كوشىپ باردى.
بارلىعى دا شىت جاڭا. ”بەيقۇت ۇيگە پار ورناتىلدى، ەندىگارى قوقشاقتاپ توڭىپ جۇرمەيتىن بولدىق؛ بالالاردىڭ وقۋىنا دا قولايلى، حاۋىپسىزدىكتەن الاڭدامايمىز؛ تابيعي گاز، قۇبىر سۋى، ينتەرنەت، سىمدى تەلەۆيزيا بارلىعى بار، ىلگەرىدە تۇرمىستا قىنجىلىپ كەلگەن ماسەلەلەردىڭ ءبارى شەشىلدى“، - دەيدى راناگۇل قاھارمان، - ”مەن شاعىن دۇكەن اشىپ الدىم، كۇيەۋىم سۋ، پار جولىن جوندەيتىن جۇمىسشى، قولى بوساي قالسا اۆتوكولىك جۇرگىزىپ، زات تاسىمالىمەن دە اينالىسادى. جاڭا قونىسقا كوشىپ كەلگەلى 60 مىڭ يۋاننان ارتىق اقشا تاپتىق“. كوكتەم مەرەكەسى قارساڭىندا كەدەي وتباسىلارىنىڭ تىزىمدىگىندە جۇرگەن راناگۇل قاھارماننىڭ وتباسى ىرىقتىلىقپەن ۇكىمەتكە ”كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋ“ ءوتىنىشىن تاپسىردى.
تۇڭ - ان كوشپەندىلەر جاڭا قىستاعىنا تاياۋ ماڭنان ەلەكتروندى تۇلعالىق بولشەك زاۆودى قۇرىلدى. اۋىل باستىعى احمەتجان كەرىم: وسى زاۆود 400 ادامدى جۇمىسقا ورنالاستىرا الادى، قازىرگە دەيىن 460 ادام جۇمىسقا تىزىمدەلدى، - دەدى.
وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىس مەملەكەت بەلگىلەگەن ”ءۇش رايون، ءۇش وبلىس“ قاتارىنداعى اۋىر كەدەي رايونداردىڭ ءبىرى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ قيىندىعى زور. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋدى، كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋدى جاپپاي تياناقتاندىرىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى كەدەي وڭىرلەردى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى شايقاس مايدانى ەتۋ كەرەك“.
2018 - جىلى شينجياڭدا تاعى 537 مىڭ ادام كەدەيلىكتەن ارىلدى، 3 اۋدان، 513 قىستاق كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستادى. تۇتاس رايوندا كەدەيلەسۋ سالىستىرماسى %6.51 كە تومەندەدى. شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ ءىسحاناسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ساۋ جىۋىن: شينجياڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تالابىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋداعى ماڭداي الدى ءىرى ءىس دەپ قاراپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستىڭ اۋىر كەدەي وڭىرلەرىن نەگىزگى شايقاس مايدانى ەتۋگە تاباندى بولىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزىپ، شينجياڭنىڭ بۇكىل ەلمەن بىرگە دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەدى، - دەدى.
ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ جاڭا پاراعىن جازدى: شىن ىقىلاسپەن نارلەندىرىپ، شىنايى سۇيىسپەنشىلىك ارقىلى توعىستى
20 - عاسىردىڭ 50 - جىلدارى قۇربان تۇلىم اتايدىڭ ەسەكپەن بەيجيڭگە بارىپ ماۋ جۋشيگە امانداسقىسى كەلگەن ۇلگىلى ءىسى بايتاق شىنجوۋعا تارادى. بۇگىنگى تاڭدا قۇربان تۇلىمنىڭ شوبەرەسى رۇحيام ماتسەيىت 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى.
”2017 - جىلعى كوكتەم مەرەكەسىنىڭ الدىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ءبىزدىڭ وتباسىمىزعا جاۋاپ حات قايتارىپ، ءبىزدى پارتيانى قىزۋ ءسۇيۋدىڭ، وتاندى قىزۋ ءسۇيۋدىڭ، جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىن قىزۋ ءسۇيۋدىڭ ۇلگىسى بولۋعا شابىتتاندىردى“. رۇحيام ماتسەيىت كەريا اۋداندىق قۇربان تۇلىم ەسكەرتكىش سارايىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى. ول بىلاي دەدى: ”مەن ەلىمىزدىڭ ءار جەرىنەن كەلگەن ساياحاتشىلارعا ۇلى اتام قۇربان تۇلىمنىڭ اڭگىمەسىن ايتامىن، ادامداردىڭ ۇلتتار ىنتىماعىن جاقسارتىپ، ءبىر ءۇيلى جانداي ىنتىماقتى بولۋىن ءۇمىت ەتەمىن“.
”ۇلتتار ىنتىماعىن كوزقاراشىعىمىزداي قورعاپ، جانىمىزداي قاستەرلەپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسۋىمىز كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا قاتىناسقاندا وسىلايشا ىقىلاستى تاپسىرما بەردى.
جۋىق جىلدان بەرى شينجياڭ ”حالىقتىڭ جاعدايىن ۇعىسۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىق تىلەگىن توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇرۋ قىزمەتىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، ءار جىلى 70 نەشە مىڭ كادردى نەگىزگى ساتىعا، اۋىل - قىستاققا، الەۋمەتتىك اۋماققا جىبەرىپ، بۇقارانىڭ پىكىرىنە قۇلاق اسىپ، حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتتارىن تياناقتاندىرىپ، كەدەيلەرگە كومەكتەسىپ، قيىنشىلىعى بارلاردى سۇيەمەلدەپ، قيىنشىلىقتارىن شەشىپ، ۇلتتار ىتىماعىن جەبەدى. ”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“ قيمىلىن ىشكەرىلەي ورىستەتتى، 2 جىلدان استام ۋاقىتتا تۇتاس رايوندا ءبىر ميلليون 100 مىڭنان استام كادر، جۇمىسشى ءبىر ميلليون 600 مىڭنان استام وتباسىنداعى ءار ۇلت بۇقاراسىمەن جۇپ قۇراپ تۋىس بولدى، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ، دوستىعىنىڭ ءوزارا كومەكتەسۋ، ءوزارا قارايلاسۋ جاڭا تولقىنى كوتەرىلدى.
”بىرگە تۋماسا دا، بىرگە تۋعاننان ارتىق بولدى“. 12 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، شاپشال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى شاپشال قالاشىعى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، قالاشىق باستىعى فۋ چۇنلي بىلاي دەدى: وقساماعان وڭىردەگى ”تۋىستار“ بارىس - كەلىس جاساپ، ءوزارا كومەكتەستى، ۇلتى باسقا ”تۋىستار“ ارالاسىپ، ىشتەسىپ، سۇيىسپەنشىلىكتى تەرەڭدەتتى، كوپشىلىك اعا - باۋىر، اپەكە - سىڭلىلەردەي بولىپ، ناعىز اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، ىنتىماقتى، جاراسىمدى، كورىكتى شينجياڭ قۇرۋعا بىرگە قۇلشىندى.
