دالمە - ءدال كۇش سالىپ، ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ سىرتقا شىعارىلۋىن جەبەدى
8 - ايدا شينجياڭدا قاۋىن - قاربىز، جەمىس - جيدەكتىڭ حوش ءيىسى مۇرىن جارادى. الايدا ىندەتتىڭ ىقپالىنان شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ سىرتقا ساتىلۋى ىركىلىسسىز بولمادى. قيىنشىلىق الدىندا، رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى كوپ بولىپ كۇش سالىپ، ءتۇرلى ءادىس - امالدارمەن ءوندىرۋ، قامداۋ، ساتۋ بۋىندارىن اشىپ، ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ سىرتقا ساتىلۋىن جەبەپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدىلىگىنىڭ ارتۋىنا، شارۋالار كىرىسىنىڭ ارتۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
ۇكىمەت سۇيەمەلدەپ، سىرتقا ساتۋ جولىن اشتى
”شابدالى ساتىلىپ، كوڭىلىم جاي تاپتى“، - دەدى 8 - ايدىڭ 17 - كۇنى يىڭسار اۋدانى ساعان قالاشىعىنىڭ نونىڭ اياققى قىستاعىنداعى باعىبان ءمامتىمىن ازەز قۋانىشى قوينىنا سيماي. 8 - اي كىرىسىمەن ءمامتىمىننىڭ ءۇيى ەككەن 10 نەشە مۋ جەردەگى شابدالى پىستى، جەرگىلىكتى ورىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن سىرتقا ساتۋ، جونەلتۋ قىزمەت ارناۋلى ءبانى ەرىكتى قىزمەت وتەۋ اترەتىن ۇيىمداستىرىپ، ونىڭ شابدالىنى ۇزۋىنە، تاسىمالداۋىنا جانە ساتۋىنا كومەكتەستى.
قاشقار ايماعى بيىل 5 ميلليون 820 مىڭ مۋ جەرگە شىلان، جاڭعاق، بادام، ورىك، شينمەي سياقتى جەمىستەردى ەكتى. 7 - ايدا قاشقار ايماعى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن سىرتقا ساتۋ، جونەلتۋ قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسىن جانە قىزمەت ارناۋلى ءبانىن قۇرىپ، سىرتقا ساتۋ جولىن كوپ جاقتارمەن سايكەسۋ ارقىلى اشىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن سىرتقا جونەلتۋدى، ساتۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلادى، سايكەستى قوسىمشا قاراجات بەرۋ ساياساتىن شىعارىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ سىرتقا ساتىلۋىنا دەم بەردى. سونىمەن بىرگە، قاشقار اۋەجايى، وڭتۇستىك اۆياتسياسىنىڭ شينجياڭ بولىمشە سەرىكتەستىگى، شينجياڭ قاتىناس قۇرىلىسى زات اينالىمى سەرىكتەستىگى سياقتى ورىندارمەن اقىلداسىپ، قاشقار ايماعىنىڭ ەرەكشە، جاڭا جەمىس - جيدەكتەرىنىڭ دەر كەزىندە تاسىمالدانۋىن قامتاماسىز ەتتى.
8 - ايدىڭ 12 - كۇنىنەن باستاپ ءبىر اي ىشىندە قاشقار اۋەجايى 60 − 120 رەت كەزەكشى ۇشاق جالعا الىپ، قاشقاردىڭ ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن تولتىرا تيەپ شي - انعا اپاردى، شي - ان ارقىلى ىشكى وڭىرلەردەگى ۇلكەن قالالارعا ساتۋعا ءبولىپ جونەلتتى.
قاشقار ايماقتىق اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن سىرتقا ساتۋ، جونەلتۋ قىزمەت باسشىلىق گرۋپپاسى كەڭسەسى ارناۋلى ءبانىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، اكىمشىلىك مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باس حاتشىسى لو شياڭ: ”ءبىز اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتۋ قىزمەتى بىرىككەن كەڭەسى ءتۇزىمىن ورناتىپ، ۇيىمدىق سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتۋ بۋىندارىنىڭ ىركىلىسسىزدىگىن بار كۇشپەن قامتاماسىز ەتتىك“، - دەدى.
8 - ايدىڭ 18 - كۇنىنە دەيىن قاشقار ايماعى شينجياڭ ءىشى - سىرتىندا 11 ساۋداگەر شاقىرۋ قىزمەت پۋنكتىن قۇرىپ، جيىنى 45 كاسىپورىنمەن، ساۋدا سارايىمەن، ساتىپ الۋ، تولايىم ساتۋ ساۋداگەرلەرىمەن سايكەسىپ، جيىنى 1227 توننا قاۋىن - قاربىز، جەمىس - جيدەك ساتتى.
8 - ايدىڭ 16 - كۇنى قۇلجا اۋەجايىندا حۋاشيا اۆياتسياسىنىڭ ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ەرەكشە جەمىس - جيدەكتەرىن تيەگەن العاشقى جالعا الىنعان ۇشاعى كورلاعا ۇشتى، ونان سوڭ كورلادان چىڭدۋعا ۇشتى.
”ۇكىمەتتىڭ سايكەستىرۋىمەن ءبىز جەرگىلىكتى ورىنداعى جەمىس - جيدەك ساتىپ الۋشى ساۋداگەرلەرمەن بايلانىس ورناتتىق، حۋاشيا اۆياتسياسىمەن سايكەسۋ ارقىلى جولاۋشى ۇشاعىن جۇك ۇشاعىنا وزگەرتىپ، ىلەنىڭ اناعۇرلىم كوپ ەرەكشە جەمىس - جيدەكتەرىنىڭ ءساتتى تۇردە سىرتقا ساتىلۋىنا كۇش سالدىق“، - دەدى قۇلجا اۋەجايىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى لي ليەجيان.
كوپ بولىپ كۇش سالدى، ونىمدەرگە تاپسىرىس كەلدى
”ءبىر ءتاۋىرى ۇكىمەت بىزگە كومەكتەسىپ ساتۋ تاپسىرىسىمەن حابارلاسقاندىقتان، ءۇيىمىزدىڭ المۇرتى تۇگەلدەي ساتىلىپ كەتتى“، - دەدى 8 - ايدىڭ 16 - كۇنى كۇشار قالاسى قانىقاتام اۋىلى يانەرىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى بۇاجار يبىرايىم قۋانىشپەن.
بيىل يانەرىق قىستاعى 400 مۋ جەرگە المۇرت ەكتى، وسى كەزدە، قانىقاتام اۋىلدىق ۇكىمەت المۇرت ساتىپ الاتىن ساۋداگەرلەرمەن بەلسەندى تۇردە بايلانىس جاساپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ساتۋ ارناسى ماسەلەسىن شەشۋىنە كومەكتەستى.
كۇشار قالاسىنىڭ جەمىس - جيدەك ساۋداگەرى الىم ۇسەن: ”بىزدە بەلگىلى سىرتقا ساتىلاتىن بايلىق بار، زاتتاردى تاسىمالداۋدا جاسىل ارنا بار“، - دەدى. قازىرگە دەيىن قانىقاتام اۋىلى ەرتە پىساتىن المۇرتتان 60 توننانى ءۇزىپ بولىپ، ىشكى وڭىرلەرگە جونەلتۋگە دارەجەگە ءبولىپ، قوراپتاۋدا.
شينجياڭعا كومەكتەسۋ ارناسىنىڭ كومەگىندە كۇشار بيىل نيڭبو قالاسىندا 2 دۇكەندى جاڭادان قوستى، ”ون قالادا ءجۇز دۇكەن“ ينجەنەرياسى ارقىلى جىجياڭعا ساتىلعان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى 3000 توننادان استامعا جەتتى. بيىل كۇشار قالاسى تاعى جياشيڭ قالاسىنىڭ بالاڭ ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگىن ”ون قامبا، ءجۇز كاسىپورىن“ ينجەنەرياسىنا قوسىلۋعا تارتىپ، 10 مىڭ توننا كۇشار ەرەكشە جەمىس - جيدەكتەرىن ساتۋ توقتامىنا قول قويدى.
كورلا قالاسى 8 - ايدىڭ 10 - كۇنىنەن 14 - كۇنىنە دەيىن ىلگەرىندى - كەيىندى شاڭحاي، كۇنميڭ سياقتى جەرلەردە كورلا المۇرتىن ساتىپ ”سىرتقا شىعارۋ“ قيمىلىن وتكىزىپ، بىنلاي تۇرمىس سايتىنىڭ باس شتابى، جىجياڭ شينسىشياڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگى سياقتى ەل ىشىندەگى ايتۋلى جەمىس - جيدەك ساتۋ كاسىپورىندارىمەن المۇرت ساتۋ كەلىسىمىنە قول قويىسىپ، 87 مىڭ 600 توننا المۇرت ساتۋدى تۇراقتاندىردى. 8 - ايدىڭ 18 - كۇنى كورلا المۇرتىن ساتىپ “سىرتقا شىعارۋ“ قيمىلى حۋنان ولكەسىنىڭ چاڭشا قالاسىندا وتكىزىلىپ، سول كۇنى 93 مىڭ توننا كورلا المۇرتى تاپسىرىسىنا قول قويىلدى. مۇنان تىس، حىبەيدىڭ ”مىڭ قالا، ءجۇز دۇكەن“ ساتۋ تۇعىرىندا كورلا المۇرتىنىڭ تاپسىرىس مولشەرى 40 مىڭ تونناعا جەتتى.
ينتەرنەت جەلىسىندە جانە جەلىدەن تىسقارى ساتىلۋى قامتاماسىزداندىرىلدى
”ءسىز تاپسىرىس بەرگەن 70 توننا ۇن كولىككە تيەلىپ، زاۆودتان شىقتى، مولشەرمەن 3 كۇن اينالاسىندا جەتەدى“. 8 - ايدىڭ 18 - كۇنى تۇستەن بۇرىن شينجياڭ حۋاماي شينلياڭ ۇن شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جاڭ كاي شونجىنىڭ ساپالى ۇنى تولتىرا تيەلگەن 2 جۇك كولىگىنىڭ زاۆود اۋماعىنان شىققانىنا قاراپ تۇرىپ، دەرەۋ لانجوۋ قالاسىنداعى الارمانعا تەلەفون جالعادى. ”سوڭعى كەزدەرى سەرىكتەستىگىمىزدىڭ ءار اپتادا رايون سىرتىنا ساتىلاتىن 5 − 6 تاپسىرىسى بار، مولشەرى 100 تونناعا تايايدى“، - دەدى جاڭ كاي.
سوڭعى جىلدارى شونجى اۋدانى ەلەكتروندى ساۋدا كاسىبىنىڭ دامۋىن جەدەل ىلگەرىلەتكەندىكتەن، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرى ەلەكتروندى ساۋدا بويىنشا ساتۋدىڭ جىلدام ارناسىنا ءتۇستى.
2018 - جىلدان باستاپ، شينجياڭ حۋاماي شينلياڭ ۇن شەكتى سەرىكتەستىگى ينتەرنەت جەلىسىندە جانە جەلىدەن تىسقارى ساتۋ ۇلگىسىن ىسكە قوستى. قازىرگە دەيىن وسى كاسىپورىننىڭ بيىلعى ينتەرنەت جەلىسىندە ساتۋ سوماسى 3 ميلليون يۋاننان، جەلىدەن تىسقارى ساتۋ سوماسى 200 ميلليون يۋاننان استى.
8 - ايدىڭ 17 - كۇنى تۇستەن بۇرىن بۋرىلتوعاي اۋدانى كوكاعاش اۋىلى ەسىكقۇم قىستاعىنىڭ ۇلىڭگىر الاقاتى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جاۋاپتىسى ۋي گوفاڭ تاۋباۋ دۇكەنىندەگى ونىمدەردى تانىستىرۋىن جاڭالادى.
”ءبىزدىڭ الاقات تاۋباۋدا جاقسى ساتىلىپ جاتىر، جۋىقتا ىلگەرىندى - كەيىندى حۋبەي، شاندۇڭ قاتارلى جەرلەردىڭ تاپسىرىسىن قابىلدادىق“، - دەدى ۋي گوفاڭ.
قازىر بۋرىلتوعاي اۋدانى تىكە تاراتۋدا زات تانىستىرۋ، كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەپ تىكەلەي ءۇزۋ، ەلەكتروندى ساۋدا تۇعىرى سياقتى ساتۋ ۇلگىلەرىن بارىنشا جالپىلاستىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ينتەرنەت جەلىسىندە جانە جەلىدەن تىسقارى ساتۋ ارناسىن اشىپ، شارۋالاردىڭ سىرتقا ساتۋ جولىن تابۋىنا كومەكتەستى. سونىمەن بىرگە، بۇكىل اۋدانداعى قىستاق دارەجەلى امبەباپ قىزمەت وتەۋ پۋنكتتەرىن ەلەكتروندى ساۋدا جەدەل جەتكىزۋ جۇيەسىنە ەنگىزىپ، ەگىنشى - مالشىلار ءۇشىن جەدەل جولدامانى جەتكىزۋ - الۋ بويىنشا ۇيىنە بارىپ قىزمەت وتەۋ ورىستەتىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىنىڭ سىرتقا ساتىلۋىن كۇش - قۋاتتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ ىلگەرىلەتتى.
