شىعىس باعىتتا، كەڭ - بايتاق ىشكى وڭىرلەرمەن بايلانىسىپ جاتسا؛ باتىس باعىتتا، ورتا ازيامەن، ەۆروپامەن جالعاسقان. ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ كورىنىس تاماشالاۋ تۇعىرىندا تۇرىپ الىسقا كوز تاستاساڭىز، تاس - ءتۇيىن دايىندالىپ جولعا شىققالى تۇرعان جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارى مەن سالىنۋ ۇستىندەگى تەمىر جول شەكارا وتكەلى حالىقارالىق جەدەل جولدامالار ورتالىعى سياقتى نىساندار بىردەن كوز الدىڭىزعا كەلەدى.
ەلشىلەر ىركەس - تىركەس جولعا شىعىپ، ساۋدا كەرۋەندەرى ۇزىلمەي شۇبادى. تولتىرا جۇك تيەلگەن پويەزدار وسى جەردە جينالىپ، الىس قيىرعا بەت الىپ، جاڭا جىبەك جولىنداعى ”كەرۋەن قوڭىراۋىنىڭ“ داۋىسى ءجيى - ءجيى كوتەرىلدى.
جۇمىس ءتارتىبىن ساپالىلاندىرىپ، قاتىناۋ سانى قايتادان ارتتى
7 - ايدىڭ 14 - كۇنى ساعات 12دە ماشينا - جابدىق، ەلەكتروندى ءونىم سياقتى زاتتار تيەلگەن حالىقارالىق جۇك تاسىمال كەزەكشى پويەزى قورعاس تەمىر جول شەكارا وتكەلىنەن ءساتتى تۇردە شەكارادان ءوتىپ، وزبەكستاننىڭ تاشكەنت قالاسىنا قاراي جول الدى. بۇل بيىل جىل باسىنان بەرى وسى شەكارا وتكەلىنەن كىرىپ - شىققان 2000 - كەزەكتى جۇڭگو - ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزى.
”كەدەن مەن جەرگىلىكتى ۇكىمەت كوپتەگەن قولايلى شارالار قولدانىپ وتىر، ءبىز كەدەننەن ءوتۋ راسمياتىن جەدەل ءبىتىرىپ الدىق“.
قورعاس جىندا حالىقارالىق جۇك تاسىمال وكىلەتتى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى لي چيڭحۇي تىلشىگە: ”بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا سەرىكتەستىگىمىز 400 مىڭ تونناداي جۇكتى ەكسپورت ەتتى“، - دەدى.
”ءبىز 24 ساعات بويى كەدەننەن وتكىزۋ جۇمىسىن ىستەيمىز، سونداي - اق جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارى ارناۋلى تەرەزەسىن اشتىق، قازىر ءتۇرلى كەدەننەن ءوتۋ راسمياتتارىن جەڭىلدەتىپ، جەدەلدەتىپ بىتىرەمىز“. قورعاس كەدەنى باقىلاۋ - باسقارۋ 3 - ءبولىمىنىڭ باستىعى لۇڭ تىڭنىڭ ايتۋىنشا، كەدەننىڭ جاڭا زات تىزىمدىگى جۇيەسى مەن تەمىر جول سيفرلى شەكارا وتكەلى جۇيەسىن ۇشتاستىرۋ جۇزەگە اسىرىلىپ، كەدەننەن ءوتۋدى ادام كۇشىمەن تەكسەرىپ - انىقتاۋدان جۇيەنىڭ تەكسەرىپ - انىقتاۋىنا وزگەرتىپ، قىزمەت ونىمدىلىگى ％60تەن استام جوعارىلاعان. جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ ستانسيادا ايالدايتىن ورتاشا ۋاقىتى بۇرىنعى 12 ساعاتتان 6 − 8 ساعاتقا دەيىن قىسقارعان.
ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ جالپىلىق قىزمەت وتەۋ زالىندا ”جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىن كەدەننەن وتكىزۋ“ ارناۋلى تەرەزەسى 24 ساعات بويى الدىن الا كەلىسۋ ارقىلى كەدەننەن وتكىزۋدى جۇزەگە اسىردى، كەدەننەن جىلدام ءوتۋدىڭ ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋى، اقىنى تومەندەتۋى، شوعىرلى جيناۋ، شوعىرلى تاسىمالداۋ جۇمىسىنىڭ ۇدايىلانۋى ساۋدا ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىردى.
”جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ءۇرىمجى جيناۋ ورتالىعىنان قاتىنايتىن جۇڭگو - ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزدار جۇمىسى 5 - ايدان باستاپ جەدەل قالپىنا كەلىپ، 6 - ايدا 106 كەزەككە جەتىپ، بىلتىرعى سايكەس مەزگىلدەگى دەڭگەيگە جەتتى“. شينجياڭ حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورتى (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى جوۋ كاي: ”الدىڭعى جارتى جىلدا جيناۋ ورتالىعىنان 410 كەزەك جۇڭگو - ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزى قاتىناپ، ايلار ارا سالىستىرما بويىنشا ％8.2 ءوسىپ، قاتىناۋ جۇمىسى تاماشا بەتالىستى ساقتادى“، - دەدى.
7 - ايعا دەيىن جيناۋ ورتالىعىنان وتكەن يمپورتتىق - ەكسپورتتىق تاۋارلار 10 ميلليون 9000 تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％30.2 ارتىپ، وتكىزىلگەن يمپورتتىق - ەكسپورتتىق تاۋارلاردى 10 ميلليون توننادان اسىرۋ نىساناسى بىلتىرعىدان 44 كۇن بۇرىن ورىندالدى.
زەردەلى الاڭ - بەكەت، جوعارى ءونىمدى شوعىرلى جيناۋ، شوعىرلى تاسىمالداۋ
چىڭدۋدان تيلبۋرگكە، ۋحاننان دۋيسبۋرگكا، جىڭجوۋدان گامبۋرگكە دەيىن؛ لودزدان چىڭدۋعا، گامبۋرگتەن جىڭجوۋعا، دۋيسبۋرگتان جىڭجوۋعا... ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورتى زەردەلى الاڭ - بەكەت تۇعىرىنىڭ ۇلكەن ەكرانىندا بارار جولداعى، قايتار جولداعى جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىنىڭ ناقتى ۋاقىتتاعى قاتىناۋ جاعدايى قوزعالىستى كۇيدە كورىنىس بەرىپ، پويەز ءنومىرى، قامبا ءنومىرى، تاۋار ءنومىرى، بوس ورىن سياقتى ينفورماتسيالار تايعا تاڭبا باسقانداي كورىنىپ تۇرادى.
سيفرلى تەحنيكانى جۇمىس جۇرگىزۋشى پويەزدارمەن تەرەڭ توعىستىرعان زەردەلى الاڭ - بەكەت تۇعىرى زات اينالىمى ارناسىنىڭ ىركىلىسسىز بولۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى تەمىر جول، شەكارا وتكەلدەرى، كەدەن سياقتىلاردىڭ ينفورماتسيالارىن تۇتاستىرىپ، باستاپقى قاينارىنان سوڭعى مارەگە دەيىنگى جالپى بارىستاعى ينفورماتسيالار تىزبەگىن تۇلعالادى.
سيفرلانعان جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىندا جۇك بولمەسىنە تاپسىرىس بەرۋ، جۇك تيەۋ جانە جۇكتەردى شوعىرلى جيناۋ، شوعىرلى تاسىمالداۋ جۇمىستارىن اتقارۋ اناعۇرلىم قولايلى بولا ءتۇستى. جۇك تاسىمالى قاريدارلارى تۇعىر ارقىلى جۇمىس جۇرگىزەتىن پويەزدارعا قاتىستى ينفورماتسيالاردى تەكسەرىپ، پويەزدىڭ جۇك تيەلۋ جاعدايىنا قاراي شوعىرلى جيناۋ، شوعىرلى تاسىمالداۋدىڭ ”بوس ورىن تولتىرۋ سۇراۋلارىن“ ينتەرنەت جەلىسىندە ورىنداي الادى.
”بۇرىن ەلەكتروندى حالىقارالىق بىرلەسىپ تاسىمالداۋ حۇجاتى قولمەن جازىلىپ، ءبىر مەملەكەتكە بارعاندا سول جەردىڭ ءتىل - جازۋىنا اۋدارىلاتىن، ۋاقىتتى كەشىكتىرۋمەن قويماي، وڭاي قاتەلىك كەتەتىن، فينانستىق سيپات تا ازىرلەمەگەن ەدى“. جوۋ كاي بىلاي دەدى: ”قۇرلىقتىق پورتتىڭ زەردەلى الاڭ - بەكەت تۇعىرىندا جۇك حۇجات شەتەلدە اۋىستىرىلاتىن كەزدە جۇيەنىڭ ارتقى تۇعىرى اۆتوماتتى تۇردە كوپ تىلگە اۋدارا الادى، بۇل كەدەننەن ءوتۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋمەن بىرگە، قۇرلىقتىق تاسىمالداعى تەمىر جول جۇك حۇجاتىنىڭ فينانستىق سيپات الۋىنا العاش رەت مۇمكىندىك بەردى، ونى كەپىلزاتتىق كۋالىك رەتىندە قولدانىپ، بانكەدەن قارىز اقشا الۋعا بولادى“.
جوۋ كايدىڭ ايتۋىنشا، تۇعىر ۇزدىكسىز كەمەلدەنگەن سوڭ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بويىنداعى الاڭ - بەكەتتەرگە جالپىلاستىرىلماق. ول كەزدە جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارى بەكەتكە كىرگەندە كەز كەلگەن ۋاقىتتا جۇك تيەۋ، جۇك ءتۇسىرۋ، جولاۋشى تاسىمال ۇلگىسىمەن جۇك تاسىمالىن جونەلتۋ سىندى تاسىمال ۇلگىسىن قالىپتاستىرادى ەكەن.
فۋنكتسيانى كەمەلدەندىرىپ، دامۋدىڭ بىرىككەن كۇشىن نىعايتتى
جيناۋ ورتالىعى ورنالاسقان جولدىڭ قارسىسىنداعى ءبىر الاڭقىدا تەمىر جول شەكارا وتكەلىنىڭ ساۋدا ىستەرى، ساۋدا اۋماعى، حالىقارالىق جەدەل جولدامالار ورتالىعى سياقتى ءتۇيىندى نىساندار قۇرىلىسى جۇرىلۋدە.
”حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعى ’تاۋار جيناۋ، باقشا قۇرۋ، كاسىپتەردى شوعىرلاندىرۋ‘ جالپى تۇلعالىق دامۋ وي جەلىسى بويىنشا ءتۇرلى جوسپارلاۋ جۇمىستارىن جەدەل كەمەلدەندىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، ءتۇرلى فۋنكتسيالىق تۇعىرلار قالىپتاستىرۋدا“. ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعى دامۋعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جۇڭ حىحۋانىڭ ايتۋىنشا، الدىڭعى جارتى جىلدا تەمىر جول شەكارا وتكەلىنىڭ ساۋدا ىستەرى، ساۋدا اۋماعى سياقتى ءبىر توپ ءتۇيىندى قۇرىلىس نىساندارى قۇرىلىس باستاپ، ءبىر ميلليارد 286 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان.
جيناۋ ورتالىعىن سىرتقا باعىتتالعان ەكونوميكانى دامىتۋدا ”الدىمەن جۇرگىزىلەتىن ءىس“ دەسەك، وندا كاسىپ سالاسى سايكەستىرىلگەن باقشا رايونىنىڭ قۇرىلۋى ”قولتىعىنان دەمەپ اتقا مىنگىزىپ، ءبىراز جەرگە دەيىن شىعارىپ سالۋدىڭ“ شەشۋشى ءبىر قادامى سانالادى. «جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارى (ءۇرىمجى) جيناۋ ورتالىعىنىڭ قۇرىلىس جوباسى (2020 − 2024 - جىلى)» بويىنشا شينجياڭ 5 جىل ۋاقىت ىشىندە وسىزاماندانعان جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارى (ءۇرىمجى) جيناۋ ورتالىعىن قۇرۋعا قۇلشىنىپ، تەحنيكادا جەتەكشى ورىنداعى، ۇستانىمى وزىق، باسقارۋى جوعارى ءونىمدى، جۇمىس اينالىمى سايكەسىمدى جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارى حالىقارالىق جۇك تاسىمالى جالپىلىق قىزمەت وتەۋ تۇعىرىن تۇلعالايدى.
بيىل بەكىتۋدەن وتكەن جۇڭگو (ءۇرىمجى) شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا جالپىلىق سىناق رايونىنا سۇيەنىپ، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا بولشەك ساتۋ يمپورتى ساياساتىن تۇيىندە سىناق ەتۋ تىڭ سەرپىلىسكە قول جەتكىزىپ، ينتەرنەت جەلىسىندە جالپىلىق قىزمەت وتەۋ تۇعىرى قۇرىلىسىن ورىندادى، سونداي - اق شينجياڭنىڭ العاش توپتا ينتەرنەتتە ساتىپ الىنعان زاتتاردى باجىسىز يمپورت ەتۋ سىناعىن جاسادى. بيىل 1 −7 - ايعا دەيىن قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا (9610) بويىنشا ەكسپورتتالعان تاۋارلار ءبىر ميلليون 700 مىڭ دانادان اسىپ، بىلتىرعى تۇتاس جىلداعى جالپى شامانىڭ 2 ەسەسىنەن دە كوپ بولىپ، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدانىڭ قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ جالپى سىرتقى ساۋدا كاسىبىندەگى سالىستىرماسى ۇزدىكسىز ءوستى. كەزەكتە 100گە جۋىق تانىمال ساۋدا، زات اينالىمى كاسىپورنى قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنا ىرگە تەۋىپ، ءونىم قۇنى 10 ميلليارد يۋاننان اساتىن سىرتقا باعىتتالعان كاسىپ سالالارىن ىرگە تەبۋگە، دامۋعا جەتەكتەدى.
قاتىناس تۇيىنىنەن دامۋ تىرەگىنە دەيىن، زات اينالىمى تورابىنان ەكونوميكا - ساۋدا تۇعىرىنا دەيىن جيناۋ ورتالىعىن ءوز ىشىنە العان قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ ءتۇرلى فۋنكتسيالارى ۇزدىكسىز كەمەلدەندى. ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ارناۋلى مىندەتتەگى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ليۋ شاۋحۋا اناعۇرلىم كوپ وسى زامانعى زات اينالىمى، حالىقارالىق ساۋدا، جوعارى دەڭگەيدە قىزمەت وتەۋ، وزىق جاساۋ كاسىپورىندارىن ىرگە تەبۋگە تارتۋمەن بىرگە، قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ ءۇرىمجى قالاسىنداعى 15 ونەركاسىپ باقشا رايونىمەن بىرلەسە دامۋدى بەلسەنە جۇرگىزىپ، دامۋدىڭ بىرىككەن كۇشىن نىعايتاتىندىعىن ءبىلدىردى.
