بيىكتە تۇرىپ الىسقا كوز جىبەرسەڭىز، وزەكتى رايون قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلگەندىگى كورىنىس بەرەدى

　　2014 - جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەندە: شينجياڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن قۇرۋدا ەشكىم باسا المايتىن ورىن مەن رول ازىرلەگەن، وسى تاريحي ورايدى مىقتاپ يگەرىپ، وزىندىك وڭىرلىك سىرتقا ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسىمەن، باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىمەن توعىستىرۋى كەرەك، - دەپ اتاپ كورسەتتى.

　　باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاي وتىرىپ، سوڭعى جىلدارى شينجياڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىندا يدەيانى ازات ەتىپ، جۇرەكتىلىكپەن ىزدەنىس جاساپ، بيىكتە تۇرىپ الىسقا كوز جىبەرەتىن ستراتەگيالىق كورەگەندىكپەن وزەكتى رايون قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلۋىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتىپ، جان - جاقتى ەسىك اشۋ ارناسىن قالىپتاستىردى.

　　بيىل جىل باسىنان بەرى، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ سوققىسى الدىندا، شينجياڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ءبىر تۇتاس جوسارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ”ءبىر پورت، ەكى رايون، بەس ۇلكەن ورتالىق، شەكارا وتكەل ەكونوميكالىق بەلدەۋى“ قۇرىلىسىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتتى، وزەكتى رايوننىڭ دامۋى داعدارىس بارىسىندا جالىندى تىرشىلىك تىنىسىن ايگىلەدى.

　　ءتۇيىندى قۇرىلىستار تەرەڭدەدى، ناقتىلاندى

　　ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن كۇشەيتىپ، سايكەسۋ مەن قارىم - قاتىناستى كۇشەيتىپ، قىزمەت وتەۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى تاسىمالدىڭ ۇشتاسۋىن بار كۇشپەن جاقسى ىستەدى... 7 - ايدا جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىنا ۇشىراعانىمەن، ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورتى رايونىنان 110 جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى جونەلتىلىپ، 6 - ايداعىدان ％3.8 ارتتى.

　　وسىنىڭ الدىندا عانا مەملەكەتتىك دامۋ - رەفورما كوميتەتى ءۇرىمجىنى قامتىعان جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ تورابى بار 5 قالادا جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىن جيناۋ ورتالىعىنىڭ ۇلگى كورسەتۋ ينجەنەرياسى قۇرىلىسىن قولداۋ ءۇشىن، ورتالىق مەجە ەسەبى ىشىندە 200 ميلليون يۋان قارجى ءبولدى.

     ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسىنىڭ تەرەڭدەپ، ناقتىلانا تۇسۋىنە بايلانىستى، جەلى بويىنداعى وڭىرلەر تياناقتاندىرۋدىڭ، ەگجەي - تەگجەيلىلەندىرۋدىڭ ”نازىك كارتيناسىن“ سالۋدا.

　　شينجياڭ سىندى اسەم سۋرەتتە جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ەرەكشە كوز تارتادى. ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت رايونى العاش قۇرعان شوعىرلى قۇراپ، شوعىرلى تاسىمالدايتىن زەردەلى الاڭ - بەكەت تۇعىرى جۇيەسى زات اينالىمىنىڭ ينفورماتسيالىق تىزبەگىن اشىپ، جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىن ىسكە قوسۋ جۇيەسىنىڭ مەملەكەت اتتاعان، كەدەن اتتاعان، الاڭ - بەكەت اتتاعان، سەرىكتەستىك اتتاعان قاپىسىز ءتۇيىلىسۋىن جانە زەردەلى جوعارى ءونىمدى اينالىمىن جۇزەگە اسىردى. قۇرلىقتىق پورت رايونىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ارناۋلى مىندەتتەگى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ليۋ شاۋحۋا بىلاي دەدى: الدىڭعى جارتى جىلدا ”زات جيناۋ، باقشا قۇرۋ، كاسىپتەردى شوعىرلاندىرۋ“ دامۋ وي جەلىسى بويىنشا، تەمىر جول شەكارا وتكەلىنىڭ ساۋدا ىستەرى، ساۋدا رايونى، حالىقارالىق تەز جولدامالار ورتالىعى سياقتى ءتۇيىندى نىساندار قۇرىلىسى ىلگەرىلەتىلىپ، جىلدىق قارجى قوسۋدا ءبىر ميلليارد 286 ميلليون يۋاندى ورىندادى.

　　قيىندىقتان تايسالماي العا ۇمتىلىپ، ”ەكى رايون“ قۇرىلىسى ۇزدىكتىككە ەرلىكپەن ۇمتىلۋدا. بيىل جىل باسىنان بەرى، قورعاس، قاشقار ەكونوميكالىق اشۋ رايوندارى اۆتونوميالى رايوننىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ شارالارىن بەلسەنە تياناقتاندىرىپ، كوپتەگەن ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر ورنىقتى تۇردە جاقسارۋعا بەت الىپ، شەكارا وتكەلى ەكونوميكاسىنىڭ عىلمي دامۋىن پارمەندى تۇردە ىلگەرىلەتتى. الدىڭعى جارتى جىلدا، شينجياڭ «2020 - جىلى اۆتونوميالى رايوننىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ قىزمەت تۇيىندەرىن»، «جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىنىڭ ءۇرىمجى جيناۋ ورتالىعى قۇرىلىسى جوباسىن (2020 − 2024 - جىل)» ىلگەرىندى - كەيىندى باسىپ تاراتتى، اتقاردى؛ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ ”14 - بەسجىلدىق“ جوباسىن، وزەكتى رايون قۇرىلىسىن باعالاۋ كورسەتكىشىن جانە شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋ جوباسىن جاساۋ قىزمەتىن ىسكە قوستى؛ 5 ۇلكەن ورتالىقتىڭ ارناۋلى جوباسىن باعالاۋ، رەتتەۋ، ساپالىلاندىرۋ قىزمەتىن باستادى؛ ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت رايونىنىڭ، قورعاس جانە قاشقار ەكونوميكالىق اشۋ رايوندارىنىڭ جاڭا كەزەكتى دامۋ جوبالارى دا قاۋىرت جاسالۋدا.

　　اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ماۋ حۇي بىلاي دەدى: ”سول كەزدە، رايونىمىز جوعارىدا جالپى جوبانى جوعارى دەڭگەيدە جوبالايتىن، ورتادا تەكسەرىپ باعالايتىن باعالاۋ كورسەتكىشى بار، تومەندە ’ءبىر پورت، ەكى رايون، بەس ۇلكەن ورتالىق، شەكارا وتكەل ەكونوميكالىق بەلدەۋى‘ ارناۋلى جوباسىن ناقتى تياناقتاندىراتىن ساياساتتىق جوبا جۇيەسىن قۇرادى، وزەكتى رايون قۇرىلىسىنىڭ عىلميلانۋ، ارناعا ءتۇسۋ دەڭگەيى جوعارىلاتىلادى“.

　　قۇرىلعىلاردى جالعاستىرۋ تەبىنى تەزدەدى

　　5 جىلدىق قۇرىلىس جۇرگىزۋدىڭ ناتيجەسىندە، 7 - ايدىڭ 21 - كۇنى گولمۋد - كورلا تەمىر جولىندا تۇتاس جەلى بويىنشا رەليس جاتقىزىلىپ بولدى، شينجياڭنان شىعاتىن وسى جاڭا تەمىر جول ارناسىنىڭ قۇرىلىسى سوڭعى كەزەڭگە ءوتتى.

　　ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ −”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جالعاستىرۋدىڭ نەگىزى، ال، قۇرىلعىلاردى جالعاستىرۋ بولسا ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسىنىڭ كۇرە تامىرى.

　　ماۋ حۇي: ”گولمۋد - كورلا تەمىر جولى − وڭتۇستىك شينجياڭ وڭىرىنەن ىشكى وڭىرلەرگە توتە باراتىن قولايلى تەمىر جول ارناسى، پويەز قاتىناعان سوڭ وڭتۇستىك شينجياڭ مەن ىشكى وڭىرلەر ۋاقىت - كەڭىستىك جاقتان بارىنشا جاقىنداي تۇسەدى، بۇل شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن جەبەۋدە كەلەلى دە تەرەڭ ءمان الادى“، - دەدى.

　　ونىڭ مۇنان دا زور ءمانى ەلىمىزدىڭ وڭىرلىك جول تورىنىڭ جايعاسۋىن كەمەلدەندىرىپ، وڭىرلەر ارا جاڭا ارنانى قۇرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وڭتۇستىك ارناسىنىڭ ولقىلىقتارىن جەدەل تولىقتايتىندىعىندا.

　　شينجياڭ ازيا مەن ەۆروپانى جالعاستىراتىن، شىعىس پەن باتىستى تۇتاستىراتىن توراپتىق ورىنعا ورنالاسقان. سوندىقتان قۇرىلعىلاردى جالعاستىرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولمەن“ جەدەل توعىسۋىن ىلگەرىلەتۋ − شينجياڭنىڭ ازيا - ەۆروپا قاتىناس تورابى ورتالىعىن قۇرۋداعى ماڭىزدى كەڭەستىك تاقىرىپ.

　　بيىل شينجياڭدا تەمىر جول جول تورى قۇرىلىسى نىساندارىنان جيىنى 7 نىسانعا قارجى قوسىلدى، تۇتاس جىلدا 13 ميلليارد 967 ميلليون يۋان قارجى قوسىلاتىندىعى مەجەلەندى. سونىمەن بىرگە، باركولدەن موريعا دەيىنگى جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول، لاستايدان تايكەشكەنگە دەيىنگى تاس جول سياقتى ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ نىسان قۇرىلىستارى جەدەل ىلگەرىلەتىلدى؛ جاڭادان قۇرىلىس باستاعان تەكەستەن موڭعۇلكۇرەگە دەيىنگى ءبىرىنشى دارەجەلى تاس جولدىڭ، G578 جەلىسىنىڭ ءدوڭمازاردان نىلقىعا دەيىنگى بولىگىنىڭ، G219 جەلىسىنىڭ دولاتى شەكارا وتكەلىنەن موڭعۇلكۇرەگە دەيىنگى بولىگىنىڭ بيىلعى جىل ىشىندە سالىنىپ بولىپ اۆتوكولىك قاتىناۋىنان ءۇمىت بار.

　　كەريا، موڭعۇلكۇرە، تاشقورعان اۋەجايلارى جاڭادان سالىندى، ءۇرىمجى، قۇلجا، اقسۋ، قاشقار، تۇرپان اۋەجايلارى وزگەرتىلىپ، كەڭەيتىلىپ سالىندى، سونداي - اق شىحىزى اۋەجايى ۇشۋ اۋماعىنىڭ قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ تەبىنى جەدەلدەۋدە.

　　قۇبىر تورى قۇرىلىسى جەدەل ىلگەرىلەتىلدى، جۇڭگو - قازاقستان، جۇڭگو - قىرعىزستان، جۇڭگو - تاجىكستان جانە جۇڭگو - پاكيستان حالىقارالىق وپتيكالىق كابەلدەرىن ءتۇيىلىستىرىپ اشۋ قىزمەتى ورىندالدى، شەكارا اتتاعان وپتيكالىق كابەل 19عا جەتتى؛ ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جونەلتۋ“، ”تابيعي گازدى باتىستان شىعىسقا جەتكىزۋ“ بويىنشا وزگەرتىلەتىن جانە جاڭادان سالىنعان نىسانداردا تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتتى.

　　شينجياڭنان ورتا، باتىس، وڭتۇستىك ازيالارعا جانە ەۆروپاعا باراتىن حالىقارالىق تاسىمال ۇلكەن ارناسى جالعاستىرىلدى، شينجياڭ مەن ىشكى وڭىرلەردى جالعاستىراتىن كەشەندى تاسىمال ۇلكەن ارناسى ىركىلىسسىزدەندىرىلدى، وڭتۇستىك، سولتۇستىك شينجياڭ ۇلكەن ارناسى ىركىلىسسىزدەندىرىلدى... كەشەندى قاتىناستى ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ ارقىلى سىرتقا ەسىك اشۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، سول ارقىلى شينجياڭنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى اشىق ەكونوميكانى دامىتۋىنا باستاماشىلدىق ەتتى.

　　ەسىك اشۋ باسىمدىعىنا سۇيەنە وتىرىپ، شينجياڭنىڭ زور توپتاعى كاسىپورىندارى شىنجىر ءتارىزدى جىلجۋ، شوعىرلى دامۋ، باقشا رايونى ۇلگىسىندە ”سىرتقا شىعارۋ“ ارقىلى، حالىقارالىق بازاردا ءوز كەرەمەتتەرىن كورسەتتى.

　　سەلبەستىك، اۋىس - كۇيىس اناعۇرلىم نىعايدى

　　مەملەكەتتەر اراسىنداعى قارىم - قاتىناس حالىقتاردىڭ ەتەنە باۋىرلاستىعىندا، حالىقتاردىڭ ەتەنە باۋىرلاستىعى جۇرەكتەردىڭ جالعاسۋىندا. جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىن قۇرۋدا جەلى بويىنداعى ەلدەردىڭ قولداۋى جانە حالىقتاردىڭ مويىنداۋى كەم بولسا بولمايدى.

　　بيىل وزەكتى رايون قۇرىلىسىنىڭ ىلگەرىلەۋىنە بايلانىستى، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ جەلى بويىنداعى ەلدەرمەن مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ، ساياحات، ەمدەۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىگى مەن اۋىس - كۇيىسى اناعۇرلىم نىعايا ءتۇستى.

　　الدىڭعى جارتى جىلدا، اۆتونوميالى رايون شەتەلدەرگە كومەكتەسەتىن 3 ەمدەۋ اترەتىن پاكيستان، قازاقستان جانە قىرعىزستانعا جىبەرىپ، سول جەرلەردىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى اتتانۋىنا قولداۋ كورسەتتى. ”ماماندار گرۋپپاسىنىڭ قىزمەتى كومەك العان ەلدەردىڭ ۇكىمەتتەرىنىڭ، سول جەرلەردەگى جۇرتشىلىقتىڭ، حۋارىن، حۋاچياۋلاردىڭ بىردەي جاقسى باعاسىنا يە بولدى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتىنىڭ 1 - دارەجەلى شارلاۋشىسى جاڭ گاڭچياڭ. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق شيپاحاناسى، شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسىنە قاراستى 1 - شيپاحانا سياقتى 5 ەمدەۋ قۇرىلىمى حالىقارالىق ەمدەۋ قىزمەت وتەۋىن الدىمەن باستاپ، قاشىقتان ەمدەۋ ءىسىن ورىستەتىپ، شەتەلدىك ناۋقاستاردىڭ ەمدەلۋىنە ”جاسىل ارنا“ اشتى.

　　دامۋ فاكتورلارىن اشىق كوڭىل كۇيمەن شوعىرلاندىرا وتىرىپ، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن اۋىس - كۇيىس، سەلبەستىگى ۇزدىكسىز ۇزاردى، كەڭەيدى.

　　عىلىم - تەحنيكا جاعىندا، مەملەكەتتىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ارەكەت جوسپارىن جەدەل اتقاردى. مۇندا جۇڭگو - قازاقستان جەمىس - جيدەك، كوكونىس بىرىككەن زەرتتەۋ ورتالىعى 350 مۋلىق تۇقىم سۇرىپتاۋ جانە جالپىلاستىرىپ جەتىلدىرۋ بازاسىن، جۇڭگو - قازاقستان جەمىس - جيدەك، كوكونىس مانەرلەۋ بىرىككەن زەرتتەۋ - اشۋ بازاسىن، 35 مىڭ شارشى مەترلىك كاسىپ سالالاندىرىلعان مانەرلەۋ بازاسىن قۇردى.

　　وقۋ - اعارتۋ جاعىندا، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ وقۋ - اعارتۋ ارەكەتىن اتقارۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى، شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسى مەن گرۋزيانىڭ كۋتايسي داشۋەسى ”حانزۋ ءتىلى ورتالىعىن“ بىرگە قۇرىپ، حانزۋ ءتىلىن حالىقارادا جالپىلاستىرۋ بويىنشا ورتا ازيا بازاسى نىسان قۇرىلىسىن باستادى.

　　وزەكتى رايوننىڭ فينانستىق تىرەك رولى ونان ارى كۇشەيدى. 6 - ايدىڭ اياعىنا دەيىن، قازاقستان، وڭتۇستىك افريكا سياقتى 103 مەملەكەتپەن جانە رايونمەن حالىق اقشاسىمەن شەكارا اتتاعان الۋ - تولەۋ كاسىبىن ورىستەتىپ، العان - تولەگەن اقشا سوماسى جيىنى 241 ميلليارد 183 ميلليون يۋانعا جەتتى، سىناق ءتۇيىن بانكەسىنىڭ شينجياڭ كاسىپورىندارى مەن شەكارا سىرتىنداعى بانكەلەر ءۇشىن ورىنداعان قارجى قۇراۋ كاسىپتەرىنىڭ قالدىق سوماسى 26 ميلليارد 970 ميلليون يۋان بولدى.

　　داعدارىس بارىسىندا تىڭ وراي جەتىلدىرىپ، وزگەرىس بارىسىندا جاڭا جاعداي اشتى. جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونى رەتىندە، شينجياڭ اناعۇرلىم اشىق بەينەمەن، اناعۇرلىم باۋىرمال پەيىلمەن، اناعۇرلىم پارمەندى شارامەن وزەكتى رايون قۇرىلىسىنىڭ تەرەڭدەپ ناقتىلانا ءتۇسۋىن، ۇمىتكە تولى، ارمانعا باي سونى ورىسكە بەت الۋىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتەدى.