ىمىرت ءۇيىرىلدى، چەمودانىن سۇيرەي ەسىكتى اشقان دوۋ ليپيڭ بولمەدەگى شامنىڭ ءجىبىن ەپپەن تارتقان زامان، تاپ - تازا 8 كىسىلىك بولمە اپ - انىق كورىنە كەتتى.
بۇل جەر شينجياڭ التاي ايماعى بۋرىلتوعاي اۋدانى شىعانجيدە اۋىلىنىڭ ساربۇلاق قىستاعى، قىستاقتا شام ساۋلەسى جامىراي جارقىراعان كەزدە 55 جاستاعى قازاق مالشىسى ءدىلداش موتيدىڭ شارۋالار قونالقىسىنان شاڭحاي ماقامىندا، سىچۋان ماقامىندا، حىنان ماقامىندا جانە گۋاڭدۇڭ ماقامىندا سويلەگەن سوزدەر ەستىلدى. بۇگىن كەشتە قىستاق جاز كەلگەننەن بەرى تۇڭعىش توپتاعى ساياحاتشىلاردى قارسى العان ەدى.
تىلشىلەر قونالقىعا جەتكەندە ءدىلداش موتي جاڭا عانا كەلگەن شىنجىندىق ساياحاتشى دوۋ ليپيڭنىڭ توسەك ورنىن ىڭعايلاپ جاتىر ەكەن، ”ءبارى ساكى توسەك، ءبىراق الاڭسىز بول، كورپە - جاستىقتى كەشە عانا اۋىستىرعانبىز. بۇگىن كەشتە لاڭمان سوزامىن، كەرەك - جاراقتارىڭدى ىڭعايلاپ بولعان سوڭ، كوپپەن بىرگە تاماق ءىشىپ ال“.
شينجياڭنىڭ سولتۇستىك وڭىرىندە ءىشىنارا قازاق مالشىلار ءالى كۇنگە دەيىن ءتورت ماۋسىم كوشىپ - قونۋ ءداستۇرىن ساقتاپ كەلەدى. ساربۇلاق قىستاعى بۋرىلتوعاي اۋدانىنداعى مالشىلاردىڭ ءار جىلى جايلاۋعا كوشەردە باسىپ وتەتىن جولى. قىستاق تۇرعىندارى اتا - بابالارىنان كوشىپ - قونىپ، مال باعىپ كەلگەن قىستاقتارىنىڭ بۇگىنگى كۇنى قالاداعىلاردىڭ تالاسا - تارماسا ”مىندەتتى تۇردە باراتىن“ ينتەرنەتتەگى ايتۋلى جەرىنە اينالۋىنا كۋا بولارىن ويلاپ تا كورمەگەن ەدى. ءۇرتىس بىرنەشە جىلدان بەرى، ءار جولى جاز بەن كۇزدە كوشىپ - قونعاندا، ءوز اۆتوكولىگىمەن ساياحاتتاۋشىلار، فوتوسۋرەت اۋەسكەرلەرى قاپتايتىندىقتان، قىستاقتا بىرتە - بىرتە 10 نەشە مالشىلار قونالقىسى اشىلىپ، ساياحاتشىلارعا ىشەر اس پەن جاتىن ورىن جاعىنان قولايلىلىق جاسادى.
ساعات 22، كەشكى اس ۋاقىتى ءوتىپ كەتسە دە، ءدىلداش موتي كەش كەلگەن قوناقتارعا ”ونەر“ىن كورسەتتى. ءاپ - ساتتە بۋى بۇرقىراعان قۋىرداق لاڭمان داستارقانعا شىعارىلدى. لاعمان جەتەدى، تويعانىڭىزشا جەڭىز، اقىسىز تاعى سالىپ بەرەمىن.
جول ءجۇرىپ قالجىراعان تۇرلىشە ديالەكتتە سويلەيتىن ساياحاتشىلار ءجونسال شىنى - اياقتاردى كوڭىلىنە الماستان، مايلى لاڭماندى تاۋىسىپ، ءبىر تال ۋسارىمساقتى قوسا جەپ، تەرلەپ - تەپشىپ شىعا كەلدى. مۇنداي جەۋ ءتاسىلى قاراماققا تۇرپايىلاۋ بولعانىمەن، تاماقتانۋشىلار جەپ بولىسىمەن ”قۇرساعىم ءبىر تويدى - اۋ!“ دەپ ءماز بولاتىن.
تاماققا تويىپ العاننان كەيىن، العاش كەزىگىپ وتىرعان بەيتانىس جاندار اڭگىمەنىڭ تيەگىن اعىتتى.
”بۇل مەنىڭ كوشىپ - قونۋدى ەكىنشى جىل كورۋىم، كوپشىلىككە مىناداي ۇسىنىس بەرەيىن، ءبىز تاڭەرتەڭ ساعات 5تە جولعا شىعايىق، كۇن ەندى عانا كوتەرىلگەن كەز ەڭ كوركەم“، - دەدى دوۋ ليپيڭ.
”كوزقاراقتى“ ادامنىڭ بارىن بىلگەن بىرنەشە سىچۋاندىق، شاڭحايلىق ساياحاتشى دەرەۋ جيىلىپ تاجىريبە سۇرادى: تاڭەرتەڭ تاۋ ءىشى سۋىق پا جوق پا، قاي جەردەن ەڭ اسەم كورىنىس تۇسىرۋگە بولادى، ادەتتە قويلاردى قاشان ايدايدى... دوۋ ليپيڭ دە قاراپ وتىرماي بىلەتىندەرىن قالدىرماي ايتتى، ارى - بەرى دەگەنشە كوپشىلىك تانىسىپ - ءبىلىسىپ شىعا كەلدى.
كەيبىرەۋلەر سىرا الدىرىپ، ءبىر - بىرىنە شاراپ ۇسىنىپ مارە - سارە بولىپ جاتقاندا، اي تۋىپ، ءتۇن قاراڭعىلىعى جىم - جىلاس ساربۇلاق قىستاعىن تۇمشالاعانىن ەشكىم اڭعارماي قالدى. سىرتتا جايلاۋ مەن كيىز ۇيلەر جىم - جىرتتىقتا ءتىپتى اسەم كورىندى؛ ال ۇيدە ساياحاتشىلار ساعات قوڭىراۋىن تۋرالاپ، بىرتە - بىرتە تاراپ، قونالقى دا تىنىشتىققا شومدى.
ءدىلداش موتيدىڭ تىنىستاۋعا سوندا عانا مۇرساسى ءتيدى، ول: بۇرىن كوشىپ - قوناتىن كەزدە ءۇي كوشىرىپ قاربالاستىققا تۇسەتىنمىن، قازىر كوشىپ - قونعاندا اقشا تاۋىپ قاربالاستىققا تۇسەتىن بولدىم، - دەدى.بالا كەزىندە اكە - شەشەسىنە ەرىپ تاۋ اسىپ، تاس باساتىن كەزدەر ءدىلداش موتيدىڭ كوز الدىنا ەلەستەدى. 10 جىلدا تاۋداعى جايلاۋدان حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ بويىنشا سالىنعان بەيقۇت ۇيلەرگە كوشىپ كىرەتىنىن كىم ويلاعان، تۇرمىس تاسىلىندە بۇرىلىس بولىپ، تۇرمىس كەشىرمەسى دە وزگەردى.
سوڭعى نەشە ون جىلدان بەرى، شينجياڭداعى مالشىلار بىرتە - بىرتە وسى زامانعى تۇرمىسپەن توعىسىپ، ەندىگارى تەك سيىر، قوي، تۇيەگە سۇيەنىپ كىرىس كىرگىزبەيتىن بولدى. كەيبىر مالشىلار ”جەر جاعدايىنىڭ“ ارتىقشىلىعىنا سۇيەنىپ ساياحاتتان كىرىس كىرگىزدى؛ كەيبىر مالشىلار مالىن باسقالارعا باققىزىپ، ءوزى جانە ۇيىندەگىلەرى ءتىپتى كوپ ۋاقىتىن قالاعا بارىپ جۇمىس ىستەپ، تۇرمىستان ءلاززاتتانۋعا ءبولدى؛ ال كەيبىر مالشىلار جەرىن باسقالارعا كوتەرمەگە بەرىپ، ءوزى تاعى ءبىر جۇمىس ىستەپ، ءبىر جولدا ەكى كىرىس كىرگىزدى...
