导航切换

تەرەزە ويۋى كوز تارتىپ، مەرەكەلىك راي كۇشەيدى

日期:2025年01月26日
来源:新疆日报
【字体:

 انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جيا چۇنشيا

  قاعازدى شەبەرلىكپەن اينالدىرا كەسىپ، گۇلدى ويۋ جاسادى. قاعاز ويما حالىقتىق تەرەزە ويۋىندا ايشىقتالىپ، جالىندى تۇرمىس پەن جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ شۇلەن دە تەرەڭدىگىن ايگىلەدى. 1 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى شينجياڭ اسەمونەر سارايىندا «تەرەزەنىڭ تۋعان كۇنى _ شانشي ولكەلىك اسەمونەر مۇراجايىندا ساقتالعان حالىقتىق قاعاز ويما حۇجاتتارى كورمەسى» (ٴۇرىمجى بەكەتى) ۇزدىكسىز كورسەتىلدى. نازىك جولاقتار، ادەمى ويۋلار جانە كۇردەلى تورشا ورنەك شەبەرلىگى ادامداردى حالىقتىق قاعاز ويما ونەرپازدارىنىڭ ەرەن شەبەرلىگىنە ٴتانتى ەتتى.

  تەرەزەگە ويۋ جاپسىرىلىپ، مەرەكەلىك راي كۇشەيدى. تەرەزە ويۋى كورمە زالىندا كوز تارتىپ، كورەرمەندەردى ”تەرەزەنىڭ تۋعان كۇنى“ سىندى وسى نەگىزگى تاقىرىپتىڭ مايەگى جونىندە بىرتىندەي ىشكەرىلەي ىزدەنىس جاساۋعا جەتەكتەدى. وسى رەتكى كورمە حالىقتىق قاعاز ويماعا تەكسەرۋ جانە زەرتتەۋ جۇرگىزۋ كوز اياسىنان ”تەرەزە ويۋى“ سىندى اۋىل ەستەمەسىن ەلەستەتەتىن حالىقتىق ونەرمەن قايتا قاۋىشتىردى، كورمە مازمۇنى شانشيدىڭ جانە ماڭىنداعى وڭىرلەردىڭ ٴداستۇرلى تەرەزە ويۋى قاعاز ويما سارا تۋىندىسىن جانە حۇجاتتىق زەرتتەۋ ماتەريالدارىن قامتىپ، قوندىرعى ونەرى، دىبىس ـ ساعىم سياقتى دانەكەرلەردى توعىستىرىپ، ٴداستۇرلى تەرەزە ويۋى قاعاز ويماسىن نەگىزگى تاقىرىپ ەتكەن حۇجات كورمەسىن كوپ تۇرعىدان، كوپ ولشەمدى كەڭىستىكتەن ايگىلەپ، كوكتەم مەرەكەسىنىڭ كەلۋىنە مادەنيەت ۇلكەن سيىن ۇسىندى.

  كورمەدە مايتالمان ونەرپازداردىڭ قيىپ جاساعان حايۋانات، گۇل ـ ٴشوپ، ادام سياقتى ورنەكتەرى ادامداردىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن بەينەلەپ، كوپتەگەن كورەرمەندى ايالداپ تاماشالاۋعا باۋرادى. مۇنىڭ ىشىندە «انامنىڭ اسەمونەر سارايى» قوندىرعىسى ادامداردى ايرىقشا باۋرادى. بۇل تۋىندى سارى توپىراقتى ۇستىرتتەگى جەر تولە تۇرعىندار تۇراعىنداعى تەرەزەگە جاپسىرىلعان الۋان ٴتۇرلى تەرەزە ويۋىن قالپىنا كەلتىردى. تىپ ـ تىنىش ورتادا ”تەرەزەدەن“ تۇسكەن شام جارىعى ٴتۇرلى ـ ٴتۇستى تەرەزە ويۋىن جارقىراتىپ، تاماشا راي قالىپتاستىرىپ، بالالىق كەزدەگى تەرەزە ويۋى جونىندەگى شۋاقتى ەستەمەنى ۋاقىت پەن كەڭىستىكتەن اتتاپ ٴوتىپ قالپىنا كەلتىرگەندي بولدى.

  ”ەسكىشە تەرەزە رامكاسى، الۋان رەڭدى تەرەزە ويۋى، كوركەم ورنەك، شىندىق ٴارى ەلەس، مەن قايشىنىڭ سىڭعىر دىبىسىن تىڭداعانداي، اجەمنىڭ دوبالداي ٴارى شەبەر قولىمەن تەرەزە ويۋىن قيعان بەينەسىن كورگەندەي بولدىم“. ٴار تۇرعىدان سۋرەتكە ٴتۇسىرىپ بولعاننان كەيىن، كورەرمەن ليۋ ۋىنروۋ: بالا كەزىمدە اجەمنەن تەرەزە ويۋىن قيۋدى ۇيرەنگەم، شينجياڭ اسەمونەر سارايىندا وسى كورمە اشىلعاندىعىن ەستىپ، ونەر باس قوسۋىنا ارنايى كەلدىم، ـ دەدى.

  وسى رەتكى كورمە شانشي ٴوڭىرىنىڭ مادەنيەت ەرەكشەلىگى مەن حالىقتىق سالت ـ ساناسىن ايگىلەپ عانا قويماي، تەرەڭ تاريحي مايەگى مەن نازىك قاعاز ويما شەبەرلىگىن بەينەلەدى. ”تەرەزە رامكا ساحناسى“، ”اڭىزدارداعى عاجايىپ ىستەر“، ”قايناعان ٴومىر“، ”كۇللى تىرشىلىك“، ”ناي كوركەمدىگى“... قاعاز ويما مازمۇنى گۇل، قۇس، قۇرت ـ قۇمىرىسقا، حايۋان وبرازى بولۋمەن بىرگە، حالىقتىق اڭىز، تاريحي حيكايا سياقتىلاردى دا قامتىدى. كەيبىر پىشىندەر سونى، كەيبىرى سۇيكىمدى، كەيبىرى ەرەكشە اسەرلى بولىپ، ٴاربىر تۋىندىعا حالىقتىق ونەرپازداردىڭ ومىرگە دەگەن ىستىق ىقىلاسى ٴسىڭىرىلدى.

  تەاتر ٴسوزى قاعاز ويماسى _ شانشي گۋانجۇڭ تەرەزە ويۋىنىڭ ماڭىزدى ٴتۇرى. «ياڭ اۋلەتى ساردارلارى»، «ۋچۇيپو»، «ارجينگۇڭ»، «ۇگيشاندى ارالاۋ»، «گۇيجۇڭيۋان»، «اق جىلان حيكاياسى» سياقتى تەاترلاردى جۇرت كورۋدەن جالىقپايدى، تەاترداعى كەيىپكەرلەردىڭ حيكاياسى جالپى جۇرتقا تانىس. قاعاز ويما ونەرپازدارى تەاترعا دەگەن ىنتاسى مەن ماحابباتىن قاعاز ويماعا اينالدىرىپ تەرەزەگە جاپسىرىپ، وزگەشە ”تەرەزە رامكا ساحناسىن“ قالىپتاستىردى. تۇرلىشە رولداعى، تۇرلىشە بەينەدەگى تەاتر كەيىپكەرلەرى قاعاز ويمالارىنىڭ بارىندە وزىندىك فورما، سلوپ بار، قيمىل ـ قوزعالىسى جاندى دا ناقتى بولىپ، كورەرمەندەردى حيكاياعا ەلىتىپ، كورۋ تۇيسىگى جاعىندا ٴلاززات ٴارى كوڭىلگە قۋانىش سيلايدى.

  وسى رەتكى كورمە تەرەزە ويۋى ونەرىنىڭ باي مازمۇنى مەن الۋان تۇرلىلىگىن ايگىلەۋدەن سىرت، تاعى قىرۋار حۇجات ماتەريالدارى، سۋرەت، فيلم سياقتىلاردى دا، قاعاز ويما كوركەمونەرىنىڭ دامۋ ٴۇردىسى مەن اعا بۋىن كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاعاز ويما ونەرى جاعىنداعى ىنتاسى مەن جالعاستىرۋىن دا ايگىلەپ، ادامدارعا قاعاز ويما ونەرى ارقالاعان تەرەڭ تاريحي مادەنيەتتى سەزىندىردى.

  ۇعىسۋعا قاراعاندا، وسى رەتكى كورمەنىڭ العاشقى بەكەتى 2024 ـ جىلى 8 ـ ايدا شي ـ اندا باستالىپ، حالىقتىق ٴداستۇرلى مادەنيەت جونىندەگى قىزۋ ورلەۋدى كوتەرگەن. 2024 ـ جىلى 12 ـ ايدىڭ 3 ـ كۇنى بۇل كورمە شينجياڭ اسەمونەر سارايىندا اشىلعان، حالىق بۇقاراسىنىڭ كوكتەم مەرەكەسى كەزىندەگى مادەنيەت تۇرمىسىن بايىتۋ ٴۇشىن كورمە 2 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنىنە دەيىن جالعاسادى.