انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ليۋ ي
الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا شينجياڭنىڭ ەگىن، ورمان، مال، بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ٴونىم قۇنى 357 ميلليارد 150 ميلليون يۋانعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5.3 ارتتى.
اۋىل شارۋاشىلىعى _ حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزى، اۋىل شارۋاشىلىعى ورنىقتى بولسا، كەلەلى جاعداي ورنىقتى بولادى. بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭ مەملەكەت بويىنشا ساپالى ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋ ماڭىزدى بازاسىن قۇرۋ ستراتەگيالىق ورنىن ارقاۋ ەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋ نىساناسىن كوزدەپ، شينجياڭنىڭ مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋگە قوسقان ۇلەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل ـ قىستاقتىڭ دامۋى ورنىقتىلىق بارىسىندا جاقسارىپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ساپاسى جوعارىلاپ، بۇكىل رايوننىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.
استىق حاۋىپسىزدىگى نەگىزى ورنىقتى، بەكەم بولدى
بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭ قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋعا، اۋدانىن كەڭەيتۋگە، بىرلىك ونىمنەن قامال الۋعا، ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋعا تاباندى بولىپ، استىق، ماي كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىن جوعارى دەڭگەيدە ىلگەرىلەتىپ، استىق ٴوندىرىسىنىڭ نىسانا ـ مىندەتتەرىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، بۇكىل ەلدىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىنە جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ٴوندىرىسىن ورنىقتىرۋعا، قامداۋمەن قامتاماسىز ەتۋگە شينجياڭ ۇلەسىن قوستى.
ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا شينجياڭنىڭ جازعى استىق جالپى ٴونىمى 6 ميلليون 934 مىڭ 800 تونناعا جەتىپ، تاريحتاعى ٴۇشىنشى جوعارى دەڭگەيدى ساقتاعان. جازعى استىقتىڭ بىرلىك ٴونىمى مۋىنا 394.59 كيلوگرام بولىپ، ٴۇرتىس 5 جىل ارتۋدى جۇزەگە اسىرعان. بۇكىل رايوندا استىق، مايلى داقىل ەگىمشىلىگى تۇگەلدەي جىلدىق ٴوندىرىس مىندەتىن اسىرا ورىنداعان.
استىق ٴوندىرىسى قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا، شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى استىق ٴوندىرىسى مىندەتىن ايماق، اۋدان، اۋىل ـ قىستاقتارعا دەيىن تياناقتاندىرىپ، جەر اۋدانىن تياناقتاندىرۋ ارقىلى استىق ٴوندىرۋ قۋاتىن ورنىقتىردى. سونىمەن بىرگە ورتالىق پەن اۆتونوميالى رايوننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن ٴتۇرلى قازىنالىق قارجىسىن ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ قولداۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ٴبيداي جانە سويا بۇرشاق ەگۋ قوسىمشا قاراجاتىن تياناقتاندىرىپ، استىق وندىرىسىنە قولدانىلاتىن اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن ساتىپ الۋ قوسىمشا قاراجاتىن الدىمەن بەرىپ، استىق وندىرەتىن ٴىرى اۋدانداردى قولداۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ساياساتتىق قارجىمەن سۇيەمەلدەۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، شارۋالاردىڭ استىق ەگىپ، اقشا تابۋىنا، نەگىزگى ٴوندىرىس اۋداندارىنىڭ استىقتى مىقتى ۇستاۋدا زيان تارتپاۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، استىق، ماي وندىرىسىنە بەرىك قامتاماسىزدىق ازىرلەدى.
قازىر بۇكىل رايونىمىزدىڭ كۇزگى جيىن ـ تەرىن، كۇزگى جەر جىرتۋ، كۇزگى ەگىس قىزمەتى ٴتارتىپتى ىلگەرىلەتىلۋدە، جەر ـ جەر اۋا رايى وزگەرىسىنە جانە كۇزگى جيىن ـ تەرىن جۇمىسىنىڭ اياق الىسىنا قاداعالاي نازار اۋدارىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىنىڭ ٴوڭىر اتتاپ جۇمىس جۇرگىزۋ تاراۋلارىنىڭ كەڭەسۋ، جوعارى مەن تومەن بىرلەسىپ اتتانىسقا كەلۋ مەحانيزمىنەن ويداعىداي پايدالاندى، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق، قاتىناس ـ تاسىمال سياقتى تاراۋلار بايلانىس جاساۋدى، ۇشتاسۋدى كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارىنىڭ نەگىزگى قوسىندىق رولىن شىن مانىندە ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، كۇزگى استىقتىڭ قامبالانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. سونىمەن بىرگە، ٴار دارەجەلى دامۋ ـ رەفورما، استىق جانە زاتتىق ماتەريالداردى زاپاس ساقتاۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق سياقتى تاراۋلار مەن فينانس قۇرىلىمدارى سايكەسە سەلبەسىپ، ”استىق ساتىپ الاتىن ادام بولۋ، استىق ساتىپ الاتىن اقشا بولۋ، استىق ساقتايتىن قامبا بولۋ، استىق تاسيتىن كولىك بولۋ، استىق شارۋاشىلىعىن كوركەيتەتىن كاسىپ بولۋ، استىقتى قامتاماسىز ەتەتىن زاڭ بولۋ“ توڭىرەگىندە، نەگىزگى تۇلعاسى كوپ نەگىزدى، ساتىپ الۋدا، ساتۋدا جابال ات سالىساتىن، اينالىمى ىركىلىسسىز استىق بازارى تاماشا جاعدايىنىڭ قالىپتاسۋىن جەبەپ، كۇزگى استىق ساتىپ الۋدىڭ ورنىقتى، ٴتارتىپتى بولۋىنا كەپىلدىك ەتتى.
ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلۋىنشە، قازىر بۇكىل رايوندا كۇزگى استىقتىڭ %90تەن استامى جينالىپ بولعان، كۇزگى استىقتىڭ ٴوسۋ جاعدايى سوڭعى 5 جىلداعى ەڭ جاقسى جىل بولعان، ٴسويتىپ تۇتاس جىلدا استىقتىڭ، مايلى داقىلداردىڭ جىلدىق ٴوندىرىس نىسانا ـ مىندەتىن اسىرا ورىنداۋدان ٴۇمىت بايقالدى.
بىرلىك ٴونىمدى زور كولەمدە جوعارىلاتۋ ونىمدىلىگى كورنەكتى بولدى
ٴۇشىنشى ماۋسىمدا ەگىس داقىلدارىنىڭ جيىن ـ تەرىن مەزگىلىنە بىرتىندەپ وتۋىنە بايلانىستى، بۇكىل رايوننىڭ اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىندە قۋانىشتى حابارلار ٴجيى تارادى.
شينجياڭ جازدىق ٴبيدايدىڭ 100 مۋلىق اتىزىنان مۋ باسىنا 796.1 كيلوگرام ٴونىم الۋ ارقىلى بۇكىل ەل بويىنشا مول ٴونىم الۋ رەكوردىن جاڭالادى؛ دۇمبە ٴبيدايدىڭ 100 مۋلىق، 1000 مۋلىق، 10 مىڭ مۋلىق شوعىرلى تۇتاسقان اۋماعىنان مۋ باسىنان جەكە ـ جەكە 795.8 كيلوگرام، 756.2 كيلوگرام، 720.4 كيلوگرام ٴونىم الۋ، جۇگەرىنىڭ 100 مۋلىق، 1000 مۋلىق، 10 مىڭ مۋلىق، 100 مىڭ مۋلىق شوعىرلى تۇتاسقان اۋماعىنان مۋ باسىنان جەكە ـ جەكە 1576.8 كيلوگرام، 1550.1 كيلوگرام، 1392.7 كيلوگرام، 1358 كيلوگرام ٴونىم الۋ سىندى بىرلىك ٴونىم دەڭگەيىمەن مەملەكەت بويىنشا كولەمدى بىرلىك ٴونىم الۋ رەكوردىن ۇزدىكسىز جاڭالادى؛ جۇگەرىدەن تۇڭعىش رەت ٴبىر ميلليون مۋلىق اتىزدان زور كولەمدە بىرلىك ٴونىم الۋ رەكوردىن جاراتىپ، مۋ باسىنا 1164.7 كيلوگرام ٴونىم الۋ ناتيجەسىمەن بۇكىل ەل بويىنشا ٴبىر ميلليون مۋ دارەجەدەگى ”توننالىق استىق اتىزىن“ ەڭ الدىمەن قۇردى. ماقتانىڭ ٴوسۋ جاعدايى دا جىلداعىدان جاقسى بولدى، ٴشيتى ماقتانىڭ بىرلىك ٴونىمى ٴار مۋىنا 30دان 50 كيلوگرام ارتۋدان ٴۇمىت بار.
بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭ مەملەكەتتىڭ جاڭا كەزەكتى 100 ميلليارد جىڭدىق استىق ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋ ارەكەتىن ارقاۋ ەتىپ، ساياسات، سۋدان پايدالانۋ، جەر قۇنارلىلىعى، تۇقىم پايدالانۋ، ماشينا، عىلىم ـ تەحنيكا سياقتى قامتاماسىزداندىرۋ جاقتارىندا جان ـ جاقتى شارا قولدانىپ، شەشۋشى تەحنيكالاردى شوعىرلى جالپىلاستىرىپ، اتىز باسقارۋ شارالارىن ناقتى يگەرىپ، استىق وندىرەتىن 35 ٴىرى اۋداننىڭ ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋداعى شەشۋشى رولىن ساۋلەلەندىردى، ”100 مۋ اتىزدان قامال الۋدى، 1000 مۋ جەردەن جوعارى ٴونىم الۋ اتىزىن قۇرۋدى، 10 مىڭ مۋ جەردەگى اتىزدان ۇلگى كورسەتۋدى“ اتقارىپ، بۇكىل رايوننىڭ استىق ٴونىمىن كەڭ كولەمدە بىركەلكى ارتتىرۋعا ىقپال كورسەتىپ، جەتەكشىلىك ەتتى.
پارمەندى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ارقاسىندا، بۇكىل رايوننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا عىلىم ـ تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ قابىلەتى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، جيىنى 18 وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى تەحنيكا جۇيەسىن ورناتىپ، 83 جەتەكشى ٴتۇر مەن 10 ٴتۇرلى نەگىزگى جالپىلاستىرۋ تەحنيكاسىن شوعىرلى جالپىلاستىردى. وزدەرى جەتىلدىرگەن ٴبيداي، ماقتا سورتتارىنىڭ ەگىمشىلىك اۋدانى تۇتاستاي %94تەن استى. ماقتا جيناۋ ماشيناسىنىڭ تۇگەلدەي ەلىمىزدە ٴوندىرىلۋ مولشەرى %95تەن استى، بيىل بۇكىل رايونىمىزدا ٴبيداي، جۇگەرى، ماقتا سياقتى نەگىزگى ەگىس داقىلدارىن جالپىلىق ماشينالاندىرۋ دەڭگەيى جەكە ـ جەكە %99.5تەن، %95.5تەن، %97تەن استامعا جەتەتىندىگى مەجەلەنىپ وتىر.
قازىر بۇكىل رايوندا دۇمبە ٴبيداي ەگۋ قىزمەتى تارتىپپەن ىلگەرىلەتىلۋدە، شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى ەگىس ۋاقىتىن مىقتى يگەرىپ، الدىڭعى ورىمداعى داقىلدى جيناۋ مەن دۇمبە ٴبيداي ەگۋدى ۇشتاستىرۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، دۇمبە ٴبيدايدىڭ تۇگەلدەي ۇيلەسىمدى ەگىلۋ مەزگىلىندە ەگىلۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى. سونىمەن بىرگە، جەر ـ جەردەگى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق تاراۋلارى مايسا جاعدايىن باقىلاۋدى كۇشەيتىپ، جەرگە، مايساعا قاراي شارا قولدانىپ، قىس تۇسۋدەن بۇرىن مايسانى جەتىلدىرىپ، ٴبيداي مايساسىنىڭ قىستان حاۋىپسىز وتۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، جەمىس ورمانىن جيناۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەپ، جەمىس باعىنداعى سۋ مەن تىڭايتقىشتى باسقارۋدىڭ شەشۋشى شارالارىن تياناقتاندىرىپ، جەم ـ ٴشوپ قورىن كۇشەيتىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ كوش قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، كەلەر جىلى اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىندە تاعى دا مول ٴونىم الۋعا بەرىك نەگىز قالادى.
”كوجە قاتىق“، ”جەمىس ـ جيدەك“ اناعۇرلىم مولايدى
بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭ ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋدى نىسانا ەتىپ، مەملەكەت بويىنشا ساپالى ەگىن، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن ماڭىزدى قامداۋ بازاسىن قۇرۋدى جەدەلدەتتى، اۋىل شارۋاشىلىعى ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ ٴبىرشاما جاقسى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنىڭ ناتيجەسىندە شينجياڭ تۇرعىندارىنىڭ ”كوجە قاتىق“، ”جەمىس ـ جيدەك“ ونىمدەرى اناعۇرلىم جەتكىلىكتى بولدى.
ساندى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا بۇكىل رايوندا كوكونىس، جەمىس ـ جيدەكتەردىڭ ٴونىم مولشەرى كورنەكتى جوعارىلاپ، كوكونىس ٴونىمى 16 ميلليون 256 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %10.6 ارتقان؛ باۋ ـ باقشا جەمىستەرىنىڭ ٴونىم مولشەرى 8 ميلليون 22 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %8.2 ارتقان. مۇنىڭ ىشىندە المۇرت ٴونىم مولشەرى ٴبىر ميلليون 389 مىڭ توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %17.4 ارتقان؛ الما ٴونىم مولشەرى 879 مىڭ توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %8.0 ارتقان؛ ٴجۇزىم ٴونىم مولشەرى 3 ميلليون 47 مىڭ توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5.1 ارتقان.
بيىل شينجياڭ كوكونىسپەن ٴوزىن ـ ٴوزى قامداۋ قابىلەتىن اناعۇرلىم جوعارىلاتتى، مەجەمەن تۇتاس جىلدا كوكونىس ەگىلگەن جەر اۋدانى 5 ميلليون 500 مىڭ مۋ مولشەرىندە بولىپ، ٴونىم مولشەرى 20 ميلليون توننادان اسادى. جەمىس ورمانى كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ قىزمەتى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلدى، جەر ـ جەر جاڭا سورت جانە وسى زامانعى ەگۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋدى ٴتۇيىن ەتىپ، جەمىس ورمانى كاسىپ سالاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىن قۇرىپ، جيىلىگىن سيرەتىپ وزگەرتۋ جاڭالاۋدى، تومەن ٴونىمدى، تومەن ونىمدىلىكتى جەمىس باقتارىن جاڭالاۋدى ىلگەرىلەتىپ، جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ جالپىلىق ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى. مەجەمەن بۇكىل رايونداعى (بيڭتۋاندى قامتيدى) جەمىس ـ جيدەكتىڭ جالپى ٴونىمى 14 ميلليون تونناعا جەتەدى، تاۋارلىق جەمىس ـ جيدەك ٴونىمى %86تەن اسادى.
بۇكىل شينجياڭنىڭ بالىق شارۋاشىلىعى ٴالى دە ٴبىرشاما جاقسى دامۋ جاعدايىن ساقتاپ، كولەمى ۇزدىكسىز كەڭەيدى. الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا سۋ ونىمدەرىنىڭ ٴونىم مولشەرى 118 مىڭ 800 تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %10.2 ارتتى. مۇنىڭ ىشىندە كولەمدى سۋ ايدىنى ەكولوگياسىنا قوسىلعان باعىمشىلىق، قۇرىلعىلى بالىقشىلىق كاسىپ سالالارىنىڭ كولەمى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %23 ارتقان.
نازار اۋدارۋعا تاتيتىنى، بيىل شينجياڭ «سويىس سيىر، سويىس قوي جانە ٴسۇت كاسىپ سالاسىن دامىتۋ 9 تارماقتى ساياساتتىق شاراسىن» شىعارىپ، ارناۋلى 2 ميلليارد 500 ميلليون يۋان ورنالاستىرىپ، نەگىزگى تۇلعانى ورنىقتىرۋعا، ەنەلىك مالدى قامتاماسىز ەتۋگە، وزىندىك قۇندى تومەندەتۋگە، قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋعا كۇش سالىپ، مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ نەگىزگى جاعدايىن ورنىقتىرىپ، باعىمشىلىق كاسىبىنىڭ مەجەلى سەنىمىن كۇشەيتىپ، بازاردى ٴونىمدى تۇردە سەرپىلتتى. قاتىستى ساياساتتاردىڭ قولداۋىندا بۇكىل رايوندا قوراداعى جانە قورادان شىعارىلعان سيىر سانى تۇگەلدەي ٴبىرشاما تەز ارتتى. الدىڭعى ٴۇش ماۋسىمدا قوراداعى سيىر 8 ميلليون 518 مىڭ بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %9.5 ارتقان. مۇنىڭ ىشىندە سويىس سيىردىڭ قوراداعى سانى 7 ميلليون 222 مىڭ بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %16.8 ارتقان. 2 ميلليون 535 مىڭ سيىر قورادان شىعارىلىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %9.7 ارتقان. شوشقا، سيىر، قوي ەتتەرىنىڭ ٴونىم مولشەرى ٴبىر ميلليون 372 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 54 مىڭ توننا مولايىپ، %4.1 ارتقان؛ ٴۇي قۇستارى جۇمىرتقاسىنىڭ ٴونىم مولشەرى 292 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 7000 توننا مولايىپ، %2.3 ارتقان.
قازىر تۇتاس رايونىمىزدىڭ مال شارۋاشىلىعى ٴوندىرىسى قىستان وتەتىن جەم ـ ٴشوپ جيناۋ، ساقتاۋ، كۇز ماۋسىمىندا حايۋاناتتاردا بولاتىن ەلەۋلى ىندەتتەردىڭ الدىن الۋ جانە مالدى كوشىرۋ سىندى شەشۋشى كەزەڭگە ٴوتتى، جەر ـ جەر نازاردى نەگىزگى تۇلعانى ورنىقتىرۋعا، ەنەلىك مالدى قورعاۋعا، وزىندىك قۇندى تومەندەتۋگە، قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋعا شوعىرلاندىرىپ، ٴتۇرلى شەشۋشى شارالاردىڭ تياناقتانىپ، ونىمدىلىك كورسەتۋىن ىلگەرىلەتىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ جالپىلىق دامۋ دەڭگەيى مەن مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ قۋاتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتادى.
