باقىت قىستاعى وڭتۇستىكتىڭ جەمىسىن سولتۇستىكتە ەگىپ، كوللەكتيۆ شارۋاشىلىقتى زورايتتى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ۋي يۇڭگۇي، ەرىكتى ٴتىلشى جاڭ چاۋ
6 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى قۇمىل قالاسى يجوۋ رايونى تاۋجياگۇڭ قالاشىعى باقىت قىستاعىنىڭ جاڭاشا قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى جىلىجايىندا ٴبىر ـ ٴبىر ٴتۇپ وگان قۇلپىرا ٴوسىپ، كەيبىر جاسىل بۇتاقتارى مەن جاپىراقتارى اراسىندا اق ٴتۇستى گۇلدەر ٴبۇر جارىپ، كەيبىر بۇتاقتار اراسىنان تال ـ تال جەمىستەر كورىنەدى. جانىنداعى ماڭگو اعاشىنىڭ جەمىسى بۇتاقتاردىڭ باسىن ٴيىپ تۇر.
”جيىنى 210 ٴتۇپ وگان اعاشى بار، ٴدال جەمىس بەرۋ مەزگىلىندە تۇر، مەجەمەن ٴونىم مولشەرى 11 تونناعا جەتۋى مۇمكىن. كەلەر جىلى باپتاۋدى كۇشەيتىپ، سۋ جانە تىڭايتقىشتى ساپالىلاندىرعاننان كەيىن، جالپى ٴونىم مولشەرى 25 تونناعا جەتەدى“. بۇل جىلىجايدى قۇمىل ديباۋ شارۋاشىلىق شەكتى سەرىكتەستىگى قارجى قوسىپ سالعان، وسى سەرىكتەستىكتىڭ تەحنيگى لي جيڭفىڭ بىلاي دەدى: جىلىجايدا وگاننان سىرت، تاعى بانان، ماڭگو سياقتى وڭتۇستىكتىڭ جەمىس ـ جيدەكتەرى دە ەگىلدى، وگاندى 10 ـ ايدا ٴۇزىپ الۋعا بولادى، ماڭگونى 8 ـ ايدا ٴۇزىپ الامىز، باناندى كەلەر جىلى 4 ـ ايدا ٴۇزىپ الۋعا بولادى.
يجوۋ رايونىنىڭ قالا تۇرعىنى چىن ايلي بالاسىن ەرتىپ جىلىجايدى ارالاپ، سۋرەتكە ٴتۇستى. ول بىلاي دەدى: ”وگان، بانان، ماڭگونى ۇنەمى جەيمىز، ٴبىراق جەمىس اعاشتارىنىڭ قانداي ەكەنىن بىلمەيمىز. بۇل جەردەگى جىلىجايدا جەمىس اعاشى بار دەگەندى ەستىپ، بالامدى ەرتىپ كەلىپ كورىپ، كوز اياسىن كەڭەيتتىم“.
تاۋجياگۇڭ قالاشىعى پارتكومىنىڭ مۇشەسى اسەت سامەت بىلاي دەپ تانىستىردى: باقىت قىستاعىنىڭ جاڭاشا قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىق جىلىجايى ”وڭتۇستىكتىڭ جەمىسىن سولتۇستىككە ەگۋ“ نىسانى قۇمىل ديباۋ شارۋاشىلىق شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، ساياحات كاسىبىن دامىتۋدان ۇلگى كورسەتۋ ٴتۇيىنى، تاۋجياگۇڭ قالاشىعى وسى نىساندى سۇيەنىش ەتىپ، تەرۋ، سەيىل ـ سەرۋەن، تاماشالاۋ، بالالار ساۋىق ـ سايرانى، اس ـ سۋ، جاتىن ورىن ٴبىر تۇلعالانعان اۋىل شارۋاشىلىعى، ساياحات ورتالىعىنىڭ 3 كاسىپ سالاسىن توعىستىرۋ نىسانىن قۇرۋدى جوسپارلادى، وسى ارقىلى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جۇمىستانىپ، كىرىسىن ارتتىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتەدى.
”باقىت قىستاعىندا تۇت جەمىسى كوپ، ٴار جىلى كوپتەگەن قالالىقتار وسىندا كەلىپ ٴۇزىپ ٴدام تاتادى، قازىر وگان، بانان، ماڭگو جەمىسى ەگىلگەننەن كەيىن، كەلەتىندەر بارعان سايىن كوبەيدى“. باقىت قىستاعىنىڭ تۇرعىنى مامەت ابىلەز بىلاي دەدى: 5 ـ ايدىڭ سوڭىندا تاۋجياگۇڭ قالاشىعى باقىت قىستاعىندا تۇت جەمىسىن تەرۋ مەرەكەسىن وتكىزدى، ٴبىر كۇندە 8000نان استام ادام ساياحاتتاي كەلدى، تەرۋ مەرەكەسىندە 600 شانىشقىدان استام كاۋاپ، 130 شىنىدان استام حۋاڭميان ساتىپ، 3000 يۋاننان استام كىرىس كىرگىزدىم، ” 10 ـ ايدا تاعى وگان ٴۇزۋ مەرەكەسىن وتكىزسە ەكەن، ٴتىپتى دە كوپ اقشا تابۋشى ەدىم“.
سوڭعى جىلدارى باقىت قىستاعى وزگەشە سۋ، توپىراق، جارىق، جىلۋ شارت ـ جاعدايىنا جانە قولايلى قاتىناس باسىمدىعىنا سۇيەنىپ، ”ەرەكشەلىككە يە ەگىمشىلىك + تاماشالاۋ، تەرۋ“ سىندى اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ساياحاتتى توعىستىرا دامىتۋ جولىن بەلسەنە قاراستىرىپ، جاڭاشا قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى جىلىجاي نىسانىنا سۇيەنىپ، ”قىستاق كوللەكتيۆ سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا وتباسى“ بىرلەسىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ سەلبەستىك ۇلگىسىن قولدانىپ، ٴار جىلى قىستاق كوللەكتيۆ شارۋاشىلىعىنىڭ كىرىسىن 500 مىڭ يۋان ارتتىردى. اسەت بىلاي دەدى: بۇدان كەيىن وڭتۇستىكتىڭ جەمىس ـ جيدەكتەرىن تاماشالاۋ، ٴۇزۋ نىسانىن باقىت قىستاعىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، ساياحات كاسىبىنىڭ ٴتۇيىندى نىسانى رەتىندە سۇيەمەلدەپ، باقىت قىستاعىنداعى وڭتۇستىكتىڭ جەمىس ـ جيدەكتەرىنىڭ ٴتۇرىن ٴتىپتى دە كوبەيتىپ، جالپىلىق ونىمدىلىگىن ٴتىپتى دە جاقسارتامىز.
