مۇنايدى ارتتىرىپ، گازدى مولايتۋدا شينجياڭ وسىلاي ىستەيدى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى شۇي چيڭگۋاڭ

　　”تابيعي گازدى بارلاۋ، اشۋ تەبىنىن زور كۇشپەن ارتتىرادى“، ”قازۋ، الۋ مولشەرىن جوعارىلاتۋ _ مۇناي الابىن اشۋدىڭ ماڭگىلىك تاقىرىبى“، ”مۇناي، گاز بارلاۋ، اشۋدىڭ جالپى بارىسىن سيفرلاندىرىپ، زەردەلىلەندىرىپ شەشۋ جوباسىمەن قامدايدى“...

　　4 ـ ايدىڭ 8 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن اۆتونوميالى رايون ۇرىمجىدە ٴماجىلىس وتكىزىپ، حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسى (شينجياڭ اكادەمياسى) كادرلارىنىڭ مىندەتكە تاعايىندالعاندىعىن جاريالادى، سونداي ـ اق ەكى اكادەميانىڭ كوپتەگەن اكادەميكتەرىن ”شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا عىلىم ـ تەحنيكامەن تىرەك بولۋ“ جونىندە پىكىر اۋىستىرىپ بايانداما جاساۋعا ۇسىنىس ەتتى.

　　3 ساعاتتان استام ۋاقىتتا 2 اكادەمياداعى 14 اكادەميك ويلارىن ٴبولىسىپ، شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز كاسىپ سالاسىن جەدەل جەتىلدىرۋى، زورايتۋى جونىندە سىندارلى اقىل ـ كەڭەس بەردى، بايانداما ٴماجىلىسى تابىستى، مازمۇنى باي بولىپ، شينجياڭنىڭ جوعارىدان تومەنگە دەيىن مول مۇناي، گاز بايلىعىنان وندىرگىش كۇش الۋ، بولاشاقتى دامىتۋ جونىندەگى كوكەي تەستىلىك سەزىمىن جەتكىزدى.

　　مۇنايدى ارتتىرىپ، گازدى مولايتۋ _ شينجياڭنىڭ مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىنە اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەۋىندەگى، ونى قامتاماسىز ەتۋىندەگى ماڭىزدى جاۋاپكەرشىلىگى، سونداي ـ اق شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋ ارناسىنا ٴتۇسۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋدەگى تابيعي تاڭداۋى.

　　مۇناي، گازدىڭ قورىن مولايتىپ، ٴونىمىن جوعارىلاتۋدى جەبەيدى

　　ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى _ مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا ساياتىن جالپى جاعدايلىق، ستراتەگيالىق ماسەلە، ال مۇناي، گازبەن قامداۋدى قامتاماسىزداندىرۋ _ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىنىڭ وزەگى. دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدىق وزگەرىس جەدەل قۇبىلعان جاعدايدا، مۇناي، گاز قورىن مولايتىپ، ٴونىمىن جوعارىلاتۋدىڭ ماڭىزى زور.

　　شينجياڭنىڭ جەرى كەڭ، بايلىعى مول، انىقتالعان مۇناي بايلىعىنىڭ مولشەرى بۇكىل ەل بويىنشا ٴبىرىنشى ورىندى، تابيعي گاز بايلىعى مولشەرى مەملەكەت بويىنشا 2 ـ ورىندى، مۇناي، گاز ەكۆيۆالەنتى ٴۇرتىس 3 جىل مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى ورىندى ورنىقتى يەلەدى. ەلىمىزدىڭ مۇناي، گاز ستراتەگيالىق ارناسى، بۇكىل ەلدىڭ مۇنايدى ورنىقتىرىپ، تابيعي گازدى ارتتىرۋىنداعى نەگىزگى قوسىن رەتىندە، شينجياڭنىڭ مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن جەبەۋدە ماڭىزدى ورنى بار.

　　حالىقارالىق بازار باسەكەسى كۇن سايىن شيەلەنىسكەن جاعدايدا، ەلىمىزدىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قايتكەندە ٴونىمدى قورعاۋعا بولادى؟ ەنەرگيادا ٴىرى رايون بولعان شينجياڭ ورنىن قالاي تۇراقتاندىرادى جانە قالاي ىستەيدى؟

　　بۇكىل ەلگە نازار سالساق، ىشكى موڭعۇل ”مەملەكەتتىڭ ماڭىزدى ەنەرگيا جانە ستراتەگيالىق بايلىق بازاسىن قۇرۋى“ كەرەك، سانشي كەشەندى رەفورمانى تۇيىندە سىناق ەتۋ ارقىلى ”مەملەكەت بويىنشا ەنەرگيا توڭكەرىسىنىڭ باستاۋشىسى“ بولۋعا ۇمتىلۋى كەرەك، چيڭحاي ۇستىرتتەگى ەرەكشە بايلىق ارتىقشىلىعىن تياناق ەتىپ، ”مەملەكەتتىڭ تازا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىنىڭ بيىگىن“ تۇلعالاۋى كەرەك، شيزاڭ ارتىقشىلىعىن اسىرىپ، كەمشىلىگىن تۇزەپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ جاعدايىنا قاراي ىستەپ، ”مەملەكەتتىڭ تازا ەنەرگيا بازاسىن“ جەدەل قۇرۋى كەرەك...

　　شينجياڭ دا جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى، ىسكەرلىك كورسەتۋى كەرەك. مۇناي، گاز قورىن مولايتىپ، ٴونىمىن جوعارىلاتۋ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ جوسپار، ورنالاستىرۋىندا ايرىقشا ماڭىزدى.

　　شينجياڭ بۇكىل ەلدىڭ ەنەرگيا بايلىعىن ستراتەگيالىق قامتاماسىز ەتۋ بازاسىن قۇرۋ ستراتەگيالىق ورنىن كوزدەپ، ”مۇناي، گاز ٴوندىرۋ، وڭدەۋ كاسىپ سالاسى شوعىرىن جەتىلدىرۋدى، زورايتۋدى“ تاباندىلىقپەن ”سەگىز ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ“ ەڭ باسىنا قويىپ، بايلىق كومەسكى كۇشىن ىشكەرىلەي اشىپ، شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز كاسىپ سالاسى دامۋىنىڭ جاڭا تاراۋىن اشتى.

　　مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق عىلىم ـ تەحنيكا كۇشىن تۇلعالايدى

　　مۇناي، گاز قورىن مولايتىپ، ٴونىمىن جوعارىلاتۋ، كومىر قاباتى گازى سياقتى داعدىلى ەمەس مۇناي، گاز بايلىعىن بارلاۋدى، اشۋدى، پايدالانۋدى ىلگەرىلەتۋ عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ جەتەكشىلىگى مەن تىرەگىنەن ايرىلا المايدى. شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز سالاسىنداعى عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورنالاستىرۋىندا، حۋايروۋ تاجىريبەحاناسىنىڭ شينجياڭ بازاسى _ ٴتۇيىندى تۇردە قۇرىلعان مەملەكەتتىك ستراتەگيالىق عىلىم ـ تەحنيكا كۇش.

　　مەملەكەتتىك تاجىريبەحانا ساناتىنداعى حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى ەنەرگيا سالاسىنداعى ماڭىزدى عىلىم ـ تەحنيكالىق كۇش رەتىندە، تازا، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، حاۋىپسىز، جوعارى ٴونىمدى ەنەرگيا جۇيەسىن قۇرۋ جانە ”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ“ ستراتەگيالىق نىساناسىن بەتكە الىپ، ستراتەگيالىق، كورەگەندىك، نەگىزدىك عىلىم ـ تەحنيكالىق زەرتتەۋدى ورىستەتتى.

　　2023 ـ جىلى 7 ـ ايدىڭ 25 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوننىڭ عىلىم ـ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جينالىسىندا حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسى ماڭدايشالىق اشىپ قۇرىلدى؛ 2024 ـ جىلى 3 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى شەكتى سەرىكتەستىگى بەيجيڭدە حۋايروۋ تاجىريبەحاناسىنىڭ شينجياڭ بازاسىن بىرگە قۇرۋ جۇلگەلىك كەلىسىمىنە قول قويدى؛ 2024 ـ جىلى 4 ـ ايدىڭ 8 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن اۆتونوميالى رايون ۇرىمجىدە ٴماجىلىس وتكىزىپ، حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسى (شينجياڭ اكادەمياسى) كادرلارىنىڭ مىندەتكە تاعايىندالعاندىعىن جاريالادى، اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم ـ تەحنيكا مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى ۋاڭ چىڭ حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسى (شينجياڭ اكادەمياسى) پارتكومىنىڭ شۋجيى مىندەتىن قوسىمشا اتقارادى، جۇڭگو ينجەنەريا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى سۇن لۇڭدى حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مىندەتىن اتقارادى.

　　جۇلگەلىك كەلىسىم بويىنشا، ٴۇش جاق ”بىرگە اقىلداسىپ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە ٴبولىسىپ، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋ“ پرينسيبىنە بويسۇنىپ، ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزم، ساياساتتىق قولداۋ، دارىندىلار قوسىنى، عىلمي زەرتتەۋ مىندەتى سياقتى جاقتاردا شينجياڭ بازاسىنىڭ قۇرىلۋىنا، جۇمىس جۇرگىزۋىنە بار كۇشپەن قولداۋ كورسەتەدى. ٴۇش جاق شينجياڭ بازاسىن دانەكەر ەتىپ، قىزمەتتەگى سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، ٴتۇيىن مەن كولەم ۇشتاسقان بىرلەسىپ جاڭالىق اشۋ ۇلگىسىن قالىپتاستىرىپ، مۇناي، گاز سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ستراتەگيالىق عىلىم ـ تەحنيكا كۇشىن بىرگە تۇلعالايدى.

　　نازاردى مۇناي، گاز بارلاۋعا، اشۋعا جانە ەرەكشە مۇناي، گازدى كادەگە جاراتۋ تەحنيكاسىنا شوعىرلاندىرىپ، اسا تەرەڭ قاباتتى مۇناي، گازدى بارلاۋ جانە جوعارى ٴونىمدى اشۋ، داعدىلى ەمەس مۇناي، گازدى بارلاۋ، اشۋ، كونە مۇناي، گاز الابىنىڭ ساپاسىن ٴوسىرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ەرەكشە مۇناي، گاز بايلىعىن كادەگە جاراتۋ سياقتىلاردى ورىستەتە وتىرىپ، حۋايروۋ تاجىريبەحاناسى شينجياڭ بازاسى شەشۋشى تەحنيكالاردا جاڭالىق اشۋدان قامال الۋدى جانە كەلەلى عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدى، پايدالانۋدى جەدەلدەتىپ، ٴبىر توپ ”القىمداعان“ قيىن ماسەلەلەردەن قامال الىپ، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى ستراتەگياسىنا جانە كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ نىساناسىنا اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەۋ جاعىندا ماڭىزدى رول اتقارادى.

　　ورتالىق كاسىپورىندارى مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ سەلبەستىك اياق الىسىن جەدەلدەتەدى

　　3 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى شينجياڭ جانە مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال ـ مۇلىكتى باقىلاۋ ـ باسقارۋ كوميتەتى بەيجيڭدە ورتالىق كاسىپورىندارىنىڭ كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسىپ جۇمىستاندىرۋدى جەبەۋ قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ ٴماجىلىسىن اشتى. وسىدان بۇرىن اۆتونوميالى رايوننىڭ پارتيا، ۇكىمەت ورىندارىنداعى نەگىزگى باسشىلار كوكتەم مەرەكەسىنەن كەيىن شينجياڭدا تۇراتىن ون نەشە ورتالىق كاسىپورنىن ٴجيى ارالادى، ماقسات _ ورتالىق كاسىپورىندارىمەن سەلبەسۋدى بىرگە اقىلداسۋ، دامۋدى بىرگە جوسپارلاۋ.

　　شينجياڭ _ قالىڭ ورتالىق كاسىپورىندارى ىسكەرلىك كورسەتىپ، دامىپ، زوراياتىن كەڭ ساحنا. نازاردى مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى ستراتەگياسى قاجەتىنە شوعىرلاندىرۋدا، مۇناي، گاز سالاسى تىپتەن ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىن سەلبەستىگىنىڭ ٴتۇيىندى سالاسى سانالادى.

　　تاريحقا كوز جىبەرسەك، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى شينجياڭ مۇناي الابى بولىمشە سەرىكتەستىگى، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى تارىم مۇناي الابى بولىمشە سەرىكتەستىگى، جۇڭگو مۇناي حيميا ونەركاسىبى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى باتىس تەرىستىك مۇناي الابى بولىمشە سەرىكتەستىگى ۇزاقتان بەرى شينجياڭعا تامىر تارتىپ، 3 ۇلكەن مۇناي الابى مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا ماڭىزدى ۇلەس قوستى.

　　قازىر قاراساق، 2022 ـ جىلدان بەرى جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى، جۇڭگو مۇناي حيميا ونەركاسىبى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى سياقتى ورتالىق كاسىپورىندارى شينجياڭعا ٴجيى كەلىپ، تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، سەلبەستىك جونىندە كەڭەس وتكىزىپ، ٴبىر توپ ٴىرى نىساندار، ٴىرى قارجى قوسۋلار ارقىلى شينجياڭنىڭ دامۋىن قولدادى، جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى، جۇڭگو مۇناي حيميا ونەركاسىبى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى سياقتى ورتالىق كاسىپورىندارى مۇناي ـ تابيعي گاز بارلاۋ، اشۋ، جاسىل سۋتەگى، جاسىل ەلەكتر سياقتى نىسانداردى ارقاۋ ەتىپ، 114 ميلليارد يۋان قارجى قوسىپ، شينجياڭنىڭ مۇناي ـ تابيعي گاز كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.

　　ورتالىق كاسىپورىندارى مۇناي، گاز بارلاۋ ـ اشۋعا، ستراتەگيالىق ەنەرگيا قورىن كوبەيتىپ، ٴونىمىن ارتتىرۋعا بەلسەنە ات سالىسىپ، ٴبىر توپ كەلەلى كاسىپ سالاسى نىساندارىن جوسپارلاپ اتقاردى، بۇل شينجياڭنىڭ جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى جەتىلدىرۋىنە، وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرۋىنا، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەدەلدەتۋگە، بۇقارانى جۇمىستاندىرىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋىن جەبەۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى.

　　كەزەكتە جۇڭگو مۇناي ـ تابيعي گاز توبى مەن شينجياڭ ياشين كومىر قاباتى گازىن قارجى قوسىپ اشۋ (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى شينجياڭ تابيعي گاز قۇبىر سەرىكتەستىگىن قۇرىپ، وڭتۇستىك، سولتۇستىك شينجياڭدا تابيعي گاز ارقىلى حالىقتى يگىلىككە كەنەلدىرۋ قۇبىرىن كەڭەيتىپ سالۋ ينجەنەرياسىن بىرگە ىلگەرىلەتۋدە؛ جۇڭگو مۇناي حيميا ونەركاسىبى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى مەن شينجياڭ ەنەرگيا (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى سياقتى كاسىپورىندار شينجياڭ باتىس ٴوڭىر مۇناي ـ تابيعي گاز بارلاۋ ـ اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندارىنىڭ مۇناي ـ تابيعي گاز بايلىعىن بارلاۋ ـ اشۋ سالاسىنداعى ولقىلىقتارىن تولىقتاماقشى؛ شينجياڭ ەنەرگيا توبىنىڭ جۇڭگو مۇناي حيمياسى تارىم وزەنى مۇناي ايىرۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنە جارنا قوسۋدى ىلگەرىلەتىپ، مۇناي، گازدىڭ جوعارى، ورتا، تومەنگى بۋىنىنداعى قۇرىلىس اينالىمىنا بەلسەنە ات سالىسۋدا...

　　بولاشاققا كوز جىبەرسەك، ورتالىق كاسىپورىندارى مەن جەرگىلىكتى ورىن سەلبەستىگى شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز قورىن كوبەيتىپ، ٴونىمدى ارتتىرۋدا تىڭ سەرپىلىسكە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ تىزبەكتى ۇزارتۋ، تىزبەكتى تولىقتاۋ، تىزبەكتى كۇشەيتۋ جانە مۇناي، گازدى سول جەردىڭ وزىندە وڭدەۋ، كادەگە جاراتۋ سەرپىنىن زورايتىپ، مۇناي، گاز قۇبىر تورابى سياقتى نەگىزدىك قۇرىلىعىلاردى ورنالاستىرۋ قۇرىلىسىن جانە ٴتۇيىلىستىرىپ ٴوزارا تۇتاستىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز بايلىعىنىڭ جانە كاسىپ سالاسىنىڭ بۇكىل مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق كەلەلى جاعدايىنداعى ماڭىزدى رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرەدى.

　　ٴبىز ەنەرگيانىڭ دامۋ اۋقىمىنا سايكەسىپ، مۇناي، گاز بايلىعىن ”بارلاۋ“ جانە ”اشۋ“ سىندى ەكى تەتىكتى تىعىز توڭىرەكتەي وتىرىپ ٴىس تىندىرىپ، شينجياڭنىڭ مۇناي، گاز ٴوندىرۋ، وڭدەۋ كاسىپ سالاسى شوعىرىن جەدەل دامىتىپ، زورايتىپ، شينجياڭ ەرەكشەلىگىن جانە باسىمدىعىن ايگىلەيتىن وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن قۇرۋعا دەم بەرسەك، ٴسوز جوق، جاڭا داۋىردەگى ”كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋدىڭ“ تارتىمدى تاراۋىن جازىپ، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىنە قىزمەت وتەۋ جانە ونى قامتاماسىز ەتۋگە شينجياڭ ۇلەسىن قوساتىندىعىمىزعا سەنەمىز.