ەلەكتر تورى جان ـ جاققا تارتىلىپ، تاۋ ـ وزەندەردەن كوكتەي ٴوتتى
_ شينجياڭنىڭ ” 10 تور“ قۇرىلىسى جونىندەگى جەلىلەس حابار (5)
سانجى _ گۋچۋان 1100± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسىنىڭ سانجى وزگەرتۋ پۋنكتىنە بيىكتەن كوز جىبەرگەندە (4 ـ ايدىڭ 2 ـ كۇنى ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن). قازىر سانجى اعىن وزگەرتۋ پۋنكتى ورتا ەسەپپەن ٴار كۇنى حۋادۇڭ وڭىرىنە 220 ميلليون كيلوۆات ـ ساعات اينالاسىندا جاسىل ەلەكتر ەنەرگياسىن جەتكىزىپ، 90 ميلليون وتباسىنىڭ كۇندەلىكتى ەلەكتر تۇتىنۋ مولشەرىن قاناعاتتاندىرۋدا.
□ سۋرەتتى حى لۇڭ تۇسىرگەن
اناربۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى چىن چياڭۋي
بيىل جىل باسىنان بەرى اۆتونوميالى رايون وسى زامانعى نەگىزدىك قۇرىلعى جۇيەسىن قۇرۋدى جەدەلدەتتى. اۋا رايىنىڭ جىلۋىنا ىلەسە، شينجياڭنىڭ كەلەلى نىساندارىندا ىركەس ـ تىركەس جۇمىس باستالىپ، جۇمىسى قالپىنا كەلتىرىلىپ، تيانشاننىڭ بار الابىنان قۇرىلىس مەزگىلىن مىقتاپ يگەرگەن، ەرلىكپەن العا تارتقان جالىندى بەينە جارىققا شىقتى.
وسى ٴتۇيىندى ينجەنەريالاردىڭ ىشىندە جەر ـ جەردەگى قۇلاشىن كەڭگە جايعان ەلەكتر تور نىساندارى ەلەكتر تورىنىڭ قازىرگى تور جۇلگەسىن بىرتە ـ بىرتە تولىقتاپ، كۇشەيتىپ، سارقىلماس ەلەكتر قۋاتىن شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرىنە، اۋەلى، ەل ىشىندەگى باسقا ولكەلەرگە جەتكىزىپ، باتىستان شىعىسقا قاراي سوزىلعان، جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىن تۇتاستىرعان ەلەكتر تورىن قالىپتاستىردى.
شينجياڭ ىشىندەگى نەگىزگى تور جۇلگەسى شەڭبەر، تىزبەك قالىپتاستىردى
تاياۋ جىلداردان بەرى شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ دامۋىنا ساي، ٴبىر توپ كاسىپ سالاسى نىساندارى ىركەس ـ تىركەس تياناقتاندى. شينجياڭنىڭ ەلەكتر پايدالانۋ كوتەرىمدىلىگى ۇزدىكسىز ورنىقتى ارتىپ، شينجياڭ ەلەكتر تورىنىڭ جەتكىزۋ قۋاتىنا جاڭا تالاپتار قويدى.
ەلەكتر تورىنىڭ نەگىزگى تور جۇلگە قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ، ٴبىر جاعىنان، شينجياڭنىڭ ٴوزىنىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى ەلەكتردەن پايدالانۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرسا، ەندى ٴبىر جاعىنان، شينجياڭنىڭ كومىر، جەل ەنەرگياسى، كۇن ەنەرگياسى سياقتى بايلىق باسىمدىعىن ەكونوميكا باسىمدىعىنا اينالدىرۋىن جەبەيدى.
3 ـ ايدىڭ 27 ـ كۇنى كورلا قالاسىنىڭ ماڭىنداعى بايىنعولين وبلىسى _ تىكەنلىك _ چارقىلىق 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسىنىڭ جۇمىس باسىندا سۇيرەۋ ماشينالارى گۇرىلدەپ، سۇيرەۋىش تاقتالارى 6 كۇمىس ٴتۇستى سىمدى الدىڭعى جاقتاعى تەمىر مۇناراعا قاراي سۇيرەپ بارادى. قازىر بۇل نىسان ەلەكتىر سىمىن تارتىپ جايۋ جۇمىسىنىڭ شەشۋشى كەزەڭىنە ٴوتتى.
بۇل ينجەنەريا تارىم ويپاتىن اينالعان 750 كيلوۆولتتىق اينالمالى توردىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، 2023 ـ جىلى 3 ـ ايدا باستاپ سالىنعان، جوسپار بويىنشا 2024 ـ جىلدىڭ سوڭىنان بۇرىن سالىنىپ بولىپ پايدالانۋعا بەرىلەدى.
”بۇل ينجەنەريا سالىنىپ بولعان سوڭ، شينجياڭ مەن چيڭحايدىڭ ەلەكتر تورىن ٴوزارا تۇتاستىرۋدى پارمەندى جەبەپ، ولكە اتتاپ ٴوزارا كومەك بەرۋ قابىلەتىن اناعۇرلىم جوعارىلاتادى“، ـ دەدى مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرىلىس بولىمشە سەرىكتەستىگى 1 ـ نىسان باسقارۋ ورتالىعى جەلى نىسانى كەڭسەسىنىڭ جاۋاپتى باسقارۋشىسى لي جۇن.
جۋىق جىلداردان بەرى شينجياڭ شينجياڭ ىشىندەگى ەلەكتر تورىنىڭ تىرەكتى تور جۇلگەسىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، ٴار دارەجەلى ەلەكتر تور قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، ٴۇرىمجى قالاسىن وزەك ەتكەن، شىعىسى قۇمىل قالاسىنا، باتىسى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلسىنا تۇتاساتىن، سولتۇستىگى التاي ايماعىمەن تۇتاساتىن، وڭتۇستىكتە حوتان ايماعىنا دەيىن سوزىلعان، بۇكىل شينجياڭداعى ايماق، وبلىس، قالالاردى تولىق قامتىعان ”ىشكى جاقتى قامدايتىن ٴتورت اينالمالى تور “ 750كيلوۆولتتىق نەگىزگى تور جۇلگە ارناسىن قۇردى.
شينجياڭ ەلەكتر تورى بۇكىل ەلدەگى قامتۋ كولەمى ەڭ كەڭ، ەلەكترمەن قامداۋ كولەمى ەڭ ۇلكەن ولكە دارەجەلى ەلەكتر تورىنا اينالدى.
قۇرىلىستىڭ اياق الىسى تولاستامادى، بيىل شينجياڭنىڭ اسقىن ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى ەلەكتر تورىنىڭ جالعاستىرىلىپ سالىناتىن 10 ينجەنەرياسىنىڭ جۇمىسى تۇگەل قالپىنا كەلتىرىلدى. بۇل بايىنعولين وبلىسى _ تىكەنلىك _ چارقىلىق، حوتان _ نيە _ چەرشەن _ چارقىلىق، شاۋەشەك _ شيحۋ سياقتى 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسىن قامتيدى. وسى ينجەنەريالار شينجياڭنىڭ 750 كيلوۆولتتىق نەگىزگى تور جۇلگەسىن تاعى ٴبىر رەت تولىقتاپ كۇشەيتۋ بولماق، سالىنىپ بولعان سوڭ بۇرىنعى 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسىمەن ٴبىرىن ـ ٴبىرى تولىقتاپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەلەكتر تورىنىڭ شەڭبەر نەمەسە تىزبەك قالىپتاستىرۋىنا مۇمكىندىك تۋدىرادى.
بيىل 2 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى كۇشار _ ارال _ مارالباسى 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسى رەسمي قۇرىلىس باستادى. بۇل ينجەنەريا وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جاڭاشا ەلەكتر جۇيەسىن قۇرۋداعى تىرەكتى جۇلگە، اقسۋ ايماعىنىڭ كۇشار قالاسىنان باستالىپ، قاشقار ايماعىنىڭ مارالباسى اۋدانىندا اياقتايدى، جاڭادان ارتتىرىلعان ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ سيىمدىلىعى 3 ميلليون كيلوۆولت امپەر بولىپ، جوسپار بويىنشا 2025 ـ جىلى 9 ـ ايدا جۇمىسىن اياقتاتىپ، پايدالانۋعا بەرىلەدى. وسى جەلى سالىنىپ بولعان سوڭ كۇشاردان مارالباسىنا دەيىنگى ەلەكتر تورى قازىرگى سىڭار جەلىدەن قوس جەلىگە اينالىپ، ەكى جەر اراسىندا ەلەكتر جەتكىزۋ قابىلەتىن اناعۇرلىم جوعارىلاتادى.
مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرىلىس ٴبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي دۇڭحاۋ مىنالاردى ٴبىلدىردى: بيىلعى ەلەكتر تورى قۇرىلىسىنىڭ ٴتۇيىنى _ سيفرلانعان، زەردەلىلەنگەن قۋاتتى ەلەكتر تورىن قۇرۋ جانە ەنەرگيانىڭ تيبىن جاڭالاۋدى ىلگەرىلەتۋ. قازىر ياركەن نەگىزگى جەلىسىنىڭ كەرنەۋىن وزگەرتۋ، سيىمدىلىعىن ارتتىرۋ سياقتى 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسىنان 6 نىسان جۇمىس باستادى، نوم سياقتى 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسىنىڭ 8 نىسانىنىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك ٴراسمياتتارىن جەدەل ٴبىتىرىپ، ەرتە جۇمىس باستاۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، ەنەرگيا بازاسى مەن ۇستىنە الۋ ورتالىعى ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىرۋدەمىز. بيىل تاعى اينالمالى تور ينجەنەرياسى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ اينالمالى تورىنىڭ ەرتەرەك ”شەڭبەر“ قالىپتاستىرۋىنا مۇمكىندىك جاسايمىز.
شينجياڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ ارناسىن ٴوزارا ۇلاستىردى، تۇتاستىردى
شينجياڭنىڭ كومىر بايلىعى جالپى مولشەرى، جەل ەنەرگياسى بايلىعىنىڭ ساقتالۋ مولشەرى، كۇن ەنەرگياسىنىڭ جىلدىق رادياتسيا جالپى مولشەرى تۇگىلدەي مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى قاتاردا بولىپ، ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى ۋنيۆەرسال ەنەرگيا بازالارىنىڭ ٴبىرى، ٴارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقتىق شارۋاشىلىق پەن قوعامدىق دامۋدىڭ 14 ـ بەسجىلدىق جوباسىندا جانە 2035 ـ جىلعا دەيىنگى بولاشاقتىق نىسانا باعدارلاماسىندا» ورتاعا قويىلعان بۇكىل ەلدەگى 9 كولەمدى تازا ەنەرگيا بازاسىنىڭ ٴبىرى.
وسى ەنەرگيالاردى ەل ىشىندەگى باسقا ولكەلەرگە قالاي جەتكىزۋگە بولادى؟ مۇندا ەنەرگيا ارناسىن، ٴسوزسىز، سالۋ كەرەكتىگى بەسەنەدەن بەلگىلى.
2010 ـ جىلى شينجياڭ قۇمىل _ دۇنحۋاڭ 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ وزگەرتۋ ينجەنەرياسىن سالىپ، شينجياڭدى بۇكىل مەملەكەتتىڭ ەلەكتر تورىمەن ۇلاستىرىپ، تۇتاستىرىپ، شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدى باستادى.
قازىر شينجياڭنىڭ شينجياڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ قۋاتى 25 ميلليون كيلوۆولت ساعاتقا جەتتى. سىرتقا جەتكىزىلگەن ەلەكتر مولشەرى 2010 ـ جىلعى 300 ميلليون كيلوۆات ساعاتتان تەز قارقىنمەن كەڭەيىپ 2023 ـ جىلى 126 ميلليارد 200 ميلليون كيلوۆات ساعاتقا جەتىپ، ەلەكتر جەتكىزىلەتىن ولكە العاشقى كەزدەگى 7 ولكە، رايون، قالادان 20 ولكە، رايون، قالاعا كوبەيدى.
قازىر شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدىڭ 3 ـ تۇراقتى ەلەكتر جەتكىزۋ ارناسى _ قۇمىل _ چۇڭچيڭ 800± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى ەلەكتر جەتكىزۋ ينجەنەرياسىنىڭ شينجياڭ بولىگى (تومەندە قىسقارتىلىپ قۇمىل _ چۇڭچيڭ ينجەنەرياسى دەلىنەدى) نەگىزدىك قۇرىلعىسىن جەدەل سالۋدا.
قۇمىل _ چۇڭچيڭ ينجەنەرياسى مەملەكەتتىڭ ”14 ـ بەسجىلدىق“ دامۋ جوباسىندا بەلگىلەنگەن 102 كەلەلى ينجەنەريانىڭ ٴبىرى، ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن چۇڭچيڭگە ەنگىزۋ“ ينجەنەرياسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى. بۇل نىسان سالىنىپ بولعان سوڭ، شينجياڭنىڭ شينجياڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ قۋاتى 33 ميلليون كيلوۆاتقا جەتەدى. 3 ـ ايدىڭ 31 ـ كۇنىنە دەيىن، بۇل ينجەنەريا نەگىزدىك تاعاننان 228ىن قۇيىپ، نەگىزدىك تاعان جالپى مولشەرىنىڭ %33.6ىن ورىندادى، مەجەمەن بيىل تۇتاس جەلىنى تۇتاستىرىپ بولادى.
مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى ەكونوميكا ـ تەحنيكا زەرتتەۋ ورنى ەنەرگيانى دامىتۋدى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي چاڭليڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭنىڭ ەنەرگيا قورى مول، ەلەكتر قۋاتىن سىرتقا جەتكىزۋ تورىن قۇرۋ ارقىلى شينجياڭنىڭ ەنەرگيا بايلىعىن ەلەكتر قۋاتى ەنەرگياسىنا اينالدىرىپ بۇكىل ەلگە جەتكىزۋگە بولادى. مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىنەن الىپ ايتساق، ەنەرگيامەن ٴوزىن قامداۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتىپ، ەلىمىزدىڭ شەتەل ەنەرگياسىنا يەك سۇيەۋىن تومەندەتىپ، ەنەرگياداعى ”القىمداۋ“ حاۋىپ ـ قاتەرىن ازايتۋعا بولادى.
” 14ـ بەسجىلدىق“ جوبا بويىنشا، مەجەمەن 2024 ـ جىلدان 2025 ـ جىلعا دەيىن شينجياڭ ىشكى جاقتى قامدايتىن 3 اينالمالى توردى، سىرتقا جەتكىزەتىن 2 ارنانى جاڭادان قوسادى.
مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى ەكونوميكا ـ تەحنيكا زەرتتەۋ ورنىنىڭ ورىنباسار باس ينجەنەرى، قوسىمشا جاڭاشا ەلەكتر جۇيەسىن جوبالاۋ، زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى سۇڭ شينپۋ مىنالاردى ٴبىلدىردى: سىرتقا جەتكىزۋ ارنا قۇرىلىسىن ونان ارى ويداعىداي ىستەۋ ٴۇشىن، ”14ـ بەسجىلدىق“ ەلەكتر قۋاتى جوباسىمەن تۇيىلىستىرە وتىرىپ بىرتىندەپ رەتتەپ، شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدىڭ 4 ـ ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى ەلەكتر جەتكىزۋ ارناسىنىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتىن دەر كەزىندە باستاپ، 5 ـ ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى ەلەكتر جەتكىزۋ ارناسىنىڭ جوباسىن زەرتتەۋ، دالەلدەۋ قىزمەتىن بەلسەنە ورىستەتىپ، تاكلاماكان ٴشولىن، قۇربانتۇڭعۇت ٴشولىن باستاۋ ٴتۇيىنى ەتكەن شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ ارناسى جوباسىن زەرتتەۋدى ورىستەتەمىز.
ەلەكتر قۋاتى ەكونوميكالىق دامۋدىڭ كۇرە تامىرى جانە حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدىڭ نەگىزى رەتىندە، ونىڭ ەلەكترمەن ورنىقتى قامداۋى جانە جوعارى ونىمدە جەتكىزۋى ايرىقشا ماڭىزدى. ىشكى جاقتى قامدايتىن، سىرتقا جەتكىزەتىن ەلەكتر قۋاتى تورىن قۇرۋ _ مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن جوعارىلاتۋدىڭ ستراتەگيالىق شاراسى عانا ەمەس، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ ٴبىر تۇلعالانۋىن جانە الەمدىك ەنەرگيانىڭ ۇلاسۋىن، تۇتاسۋىن ىلگەرىلەتەتىن ماڭىزدى دانەكەر.
جاڭا ەنەرگيا تۇتىنۋى كولەمدەندى
3 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى بۇكىل شينجياڭداعى جەكە كولەمى ەڭ ۇلكەن جەل ەلەكترىن، ەنەرگيا ساقتاۋدى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانى _ قۇمىل شىسان جيانفاڭ ميلليون كيلوۆاتتىق جەل ەلەكترىن، ەنەرگيا ساقتاۋدى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانىنىڭ تۇڭعىش جەل ەلەكتر اگراگاتتارى تابىستى تۇردە جەلىگە قوسىلىپ ەلەكتر تاراتتى.
بۇل نىسان رەسمي ىسكە قوسىلعاننان كەيىن، ٴار جىلى شامامەن 3 ميلليارد كيلوۆات ساعات تازا ەلەكتر وندىرەدى، بۇل ٴار جىلى شامامەن 900 مىڭ توننا ولشەمدى كومىر ۇنەمدەگەنگە، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋ مولشەرىن شامامەن 2 ميلليون 800 مىڭ توننا ازايتقانعا بارابار.
3 ـ ايعا دەيىن شينجياڭ ەلەكتر تورى جاڭا ەنەرگيا گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 67 ميلليون 110 مىڭ كيلوۆاتقا جەتىپ، ەلەكتر تورى جالپى گەنەراتور اگراگاتتارى سيىمدىلىعىنىڭ %49.3ىن يەلەپ، بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى قاتارىنان ورىن الدى. مۇنىڭ ىشىندە جەل ەلەكتر گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 35 ميلليون 580 مىڭ كيلوۆات، فوتوۆولتتىق گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 31 ميلليون 530 مىڭ كيلوۆات بولدى.
سونىمەن قاتار، ٴبىر توپ جاڭا ەنەرگيا نىساندارى قاۋىرت سالىنۋدا.
شينجياڭداعى چارقىلىق سۋدى بيىككە شىعارىپ ەنەرگيا ساقتايتىن ەلەكتر ستانسياسى نىسانىنىڭ قۇرىلىس الاڭىندا جۇمىسشىلار قۇرىلىس ورنىن تەگىستەپ، نىسان قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋدە.
بۇل ەلەكتر ستانسياسى وڭتۇستىك شينجياڭداعى سۋدى بيىككە شىعارىپ ەنەرگيا ساقتايتىن تۇڭعىش ەلەكتر ستانسياسى، نىسان قۇرىلىسىنىڭ جالپى گەنەراتور اگراگاتتار سيىمدىلىعى 2 ميلليون 100 مىڭ كيلوۆات بولىپ، جوبالانعان جىلدىق ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى 2 ميلليارد 625 ميلليون كيلوۆات ساعات. سالىنىپ پايدالانۋعا بەرىلگەن سوڭ، مەجەمەن جىل سايىن شامامەن ٴبىر ميلليون 345 مىڭ توننا ولشەمدى كومىر ۇنەمدەپ، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋ مولشەرىن شامامەن 4 ميلليون 46 مىڭ توننا ازايتادى.
”14ـ بەسجىلدىقتان“ بەرى شينجياڭدا بەكىتىلگەن جاڭا ەنەرگيا گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 180 ميلليون كيلوۆاتقا جەتتى، مەجەمەن 2024 ـ جىلدىڭ سوڭىندا تۇتاس رايونداعى جالپى جاڭا ەنەرگيا گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 89 ميلليون كيلوۆاتتان اسادى. سول كەزدە، جاڭا ەنەرگيا تۇڭعىش رەت شينجياڭداعى ٴبىرىنشى ۇلكەن ەلەكتر قاينارىنا اينالادى.
ەنەرگيانى تازا، تومەن كومىر قىشقىل گازدى بولۋعا تيبىن جاڭالاۋ جاعدايىندا، شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيانى دامىتۋ كولەمى قازىرگى كەزدەگى ىشكى جاقتان قامداۋ، سىرتقا جەتكىزۋ قاجەتىنەن الدەقايدا استى. جاڭادان قوسىلعان وسى جاڭا ەنەرگيالاردى دەر كەزىندە قالاي تۇتىنۋعا بولادى؟
مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيانى دامىتۋىنا جاپپاي قىزمەت وتەپ، جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسىن جەدەل قۇرۋ ٴۇشىن، شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگياسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قىزمەت وتەۋدىڭ 4 جاقتاعى 28 ٴتۇرلى ٴتۇيىندى شاراسىن زەرتتەپ جاساۋ ارقىلى جاڭا ەنەرگيانى سىرتقا جەتكىزۋدىڭ، تۇتىنۋدىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى:
جاڭا ەنەرگيانى”قابىلداي الۋ“ جاعىندا، دامۋ كولەمىن، ورنالاسىمىن جانە ۋاقىت ٴتارتىبىن عىلمي بەلگىلەپ، ەلەكتر قاينارىن قوسۋ جوباسىن زەرتتەۋدى الدىن الا ورىستەتىپ، ەلەكتر قاينارى تورىنىڭ سايكەستى دامۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى؛
جاڭا ەنەرگيانى”جەتكىزە الۋ“ جاعىندا، جاڭا ەنەرگيانى دالمە ـ ٴدال مەجەلەۋ تەحنيكاسىنان قامال الۋ مەن وت ەلەكتردىڭ يكەمدىلىگىن جاڭالاۋدى جەدەلدەتىپ، ”سۋدى بىيككە شىعارىپ ەنەرگيا ساقتاۋ + جاڭاشا ەنەرگيا ساقتاۋ + جاڭا ەنەرگيا“ سىندى بىرلەسكەن جۇمىسىن تەرەڭدەتتى؛
جاڭا ەنەرگيانى ”ويداعىداي پايدالانۋ“ جاعىندا، ”جاڭا ەنەرگيا + كاسىپ سالاسى“ سياقتى جاڭا ۇلگىنى بەلسەندى ىلگەرىلەتىپ، جوعارى سالىستىرمالى جاڭا ەنەرگياعا ۇيلەسەتىن بازار مەحانيزمىن اقاسىزداندىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ٴتىپتى دە كوپ شارۋاشىلىق تۇلعالارىن جاسىل ەلەكتر قۋاتىن ىرىقتى تۇردە پايدالانۋعا جىگەرلەندىردى.
”قازىرگى كەزدەگى شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگيا ورنالاسىمى مەن وڭىردەگى جاڭا ەنەرگيانىڭ جاڭادان ارتقان تۇتىنۋ كەڭىستىگىمەن بىرلەستىرە وتىرىپ، ىشكى جاقتى قامدايتىن، سىرتقا جەتكىزەتىن ەلەكتر قۋاتى تور قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، كەڭ كولەمدە بايلىقتى جايعاستىرۋ قاجەتىن بۇكىلدەي قاناعاتتاندىرۋ قاجەت“، ـ دەدى مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى ەلەكتر قۋاتىن ورنالاستىرۋ ـ مەڭگەرۋ ورتالىعى سۋ ەلەكترى جانە جاڭا ەنەرگيا باسقارماسىنىڭ باستىعى لي گوچيڭ.
قازىر مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى 30دان ارتىق جاڭا ەنەرگيا سايكەستى ينجەنەريا قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىڭ 2 ـ ، 3 ـ توپتاعى ”قۇمدى ٴشول، قۇبا ٴتۇز، يەن دالا“ كولەمدى جەل ەلەكترى، فوتوۆولت بازاسىن جەلىگە قوسۋ قىزمەتىن بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەپ، تۇتاس جىلدا تىڭنان ارتقان جەلىگە قوسىلعان جاڭا ەنەرگيانى 20 ميلليون كيلوۆاتتان اسىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدە.
