مەملەكەت بويىنشا قورى ەڭ مول قورعاسىن − مىرىش كەنىن اشۋ قۇرىلىسى باستالدى
شينجياڭ 100 ميلليارد يۋان دارەجەلى جاسىل كەن كاسىپ شوعىرىن قالىپتاستىرادى
□ ساۋلە گازەتىنىڭ تىلشىلەرى لي حۇي، شاڭ جيە، جاۋ ميڭحاۋ
مەملەكەت بويىنشا قورى ەڭ مول قورعاسىن - مىرىش كەنى شينجياڭنىڭ حوتان حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن اشۋ قۇرىلىسى رەسمي باستالدى. 3تە 5 جىلدىق دامۋ مەزگىلى ارقىلى شينجياڭ دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى قورعاسىن - مىرىش كاسىپ سالاسى بازاسىن قۇرىپ، 100 ميلليارد يۋان دارەجەلى جاسىل كەن كاسىپ سالاسى شوعىرىن قالىپتاستىرادى.
3 - ايدىڭ 26 - كۇنى گەولوگيالىق بارلاۋ، زەردەلى كەن، مەتال قورىتۋ، حاۋىپسىزدىك، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، قۇبىر تاسىمالى، ۇستىرتتەگى توڭ توپىراقتا قۇرىلىس جۇرگىزۋ سياقتى سالالارداعى كوپتەگەن مامان، اكادەميكتەر حوتاندا باس قوسىپ، حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن اشۋ قۇرىلىسى بارىسىنداعى ”تولعاقتى ءتۇيىن“، ”قيىن ءتۇيىن“ ماسەلەسى جونىندە زەرتتەۋ - تالقى جۇرگىزدى.
كۇنلۇن تاۋىنان الەمدىك دەڭگەيدەگى ”اسىل قازىنا“ بايقالدى
حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنى شينجياڭداعى گەولوگ - كەنشىلەردىڭ مىڭ ءبىر ماشاقاتتى باستان كەشىرىپ، كۇنلۇن تاۋىنىڭ ”تىرشىلىك شەكتەلگەن وڭىرىندە“ جاراتقان كەن ىزدەۋ كەرەمەتى سانالادى.
2008 - جىلدان 2011 - جىلعا دەيىن شينجياڭ گەولوگيا - كەن مەكەمەسىنىڭ 8 - گەولوگيا ۇلكەن اترەتى كۇنلۇن تاۋىنىڭ قويناۋىنا بارىپ، وسى ”قازىنانى“ بايقاپ، شينجياڭنىڭ ”358“ كەن ىزدەۋ نىسانىنىڭ ماڭىزدى كەن ىزدەۋ جەتىستىگىن جاراتتى. وسىدان كەيىن شينجياڭ گەولوگيالىق بارلاۋ قورى مەن شينجياڭ گەولوگيا - كەن مەكەمەسى ىلگەرىندى - كەيىندى قارجى شىعارىپ، الدىن الا جاپپاي تەكسەرۋ جانە بارلاۋ قىزمەتىن ورىستەتتى.
2016 - جىلى 9 - ايدا شينجياڭ گەولوگيا - كەن مەكەمەسى حوتان ايماعىنىڭ حوتان اۋدانىنداعى حوشاۋيۇن وڭىرىنەن بايلىق قورى 19 ميلليون تونناعا جۋىق دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى ەرەكشە ءىرى قورعاسىن - مىرىش كەنىن بايقادى، بۇل دا كەزەكتە ەلىمىزدە انىقتالعان بايلىق قورى ەڭ مول قورعاسىن - مىرىش كەنى بولىپ تابىلادى. ەڭ سوڭعى مالىمەتتە كورسەتىلۋىنشە، بۇل كەندەگى مىرىش پەن قورعاسىننىڭ مەتال مولشەرى 18 ميلليون 808 مىڭ 900 تونناعا جەتىپ، دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى قورعاسىن - مىرىش كەنىندە سيرەك كەزدەسەتىن جوعارى سورتتى كەن بولىپ وتىر.
شينجياڭ گەولوگيا - كەن مەكەمەسىنىڭ باس ينجەنەرى لي فىڭميڭ بىلاي دەدى: حوتان حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىنەن انىقتالعان قور مولشەرى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا 7 - ورىندا تۇرادى، ونىڭ بايقالۋى بۇكىل ەل بويىنشا قورعاسىن - مىرىش بايلىعىنىڭ جايعاسۋ جاعدايىن وزگەرتىپ، شينجياڭدى ەل ىشىندەگى ەڭ ۇلكەن قورعاسىن - مىرىش بايلىعى مول ولكەگە اينالدىردى.
جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ بولىمشەسىنىڭ باستىعى شياۋ ۋىنجياۋ سول كۇنگى ىلگەرىلەتۋ ماجىلىسىندە بىلاي دەپ تانىستىردى: حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنى باتىس كۇنلۇن تەتىس قورعاسىن - مىرىش كەن بەلدەۋىنە ورنالاسقان، قورعاسىن - مىرىش كەنىنىڭ گەولوگيالىق شارت - جاعدايى توتەنشە ءتيىمدى، قور مولشەرىن ارتتىرۋ، ءوندىرىس مولشەرىن جوعارىلاتۋ كومەسكى كۇشى زور. قازىرگى ساندى مالىمەتتەرگە جاسالعان تالداۋعا قاراعاندا، بۇل كەن بەلدەۋىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق بايلىق مولشەرى 80 ميلليون توننادان اسىپ، مەملەكەت دارەجەلى قورعاسىن - مىرىش كەنىن بارلاۋ - اشۋ بازاسى بولادى ەكەن.
اشۋ قۇرىلىسىندا ءالى دە كوپتەگەن قيىن ماسەلەلەردى شەشۋ قاجەت بولىپ وتىر
قور مولشەرى مول بولۋدان سىرت، تاماشا بازار بولاشاعى دا جۇرت نازارىن حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىنە اۋداردى.
جۇڭگو ينجەنەريا اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى يۇي رۇنساڭ ىلگەرىلەتۋ ماجىلىسىندە بىلاي دەدى: اككۋمۋلياتور كاسىبىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى، قورعاسىن - مىرىشتىڭ تۇتىنۋ مولشەرى قاۋىرت ارتتى، قازىر ءتۇستى مەتالداردىڭ ىشىندە مىس پەن اليۋميننەن قالسا 2 - ورىندا تۇرادى، الداعى 15 جىلدا قورعاسىن - مىرىشتىڭ تۇتىنۋ مولشەرى 100 ميلليون توننادان اسىپ، وتكەن 70 جىلداعى تۇتىنۋ جيىنتىعىنا تايايدى، بۇل حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن اشىپ پايدالانۋعا كەڭ بازار كەڭىستىگىن ازىرلەيدى.
بازاردىڭ جاندانۋى حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن بارلاۋ ۇقىعىن باسەكەلەستىرىپ ساتۋدان بايقالادى. بيىل 2 - ايدىڭ 7 - كۇنى اشىق وتكەرمەلەپ مەردىگەر شاقىرۋ بارىسىندا، مەملەكەت مەنشىگىندەگى دەربەس قارجىلى سەرىكتەستىكتىڭ شينجياڭ گەولوگيالىق كەن قارجى قوسۋ توبى (تومەندە قىسقارتىلىپ ”شينكۋاڭ توبى“ دەلىنەدى) 25 ميلليارد يۋان باعامەن جەڭىپ شىعىپ، مەملەكەت بويىنشا كەن بارلاۋ ۇقىعىن باسەكەلەستىرىپ ساتۋدىڭ ەڭ جوعارى رەكوردىن جاراتتى.
ماماندار بۇل كەن بايلىعىن اشۋ قۇرىلىسى وڭاي - وسپاق ءىس ەمەس دەپ اتاپ كورسەتتى. حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەن اۋماعى كۇنلۇن تاۋىنىڭ قويناۋىنا ورنالاسقان، تەڭىز دەڭگەيىنەن ورتاشا بيىكتىگى 5600 مەتر، تيپتىك تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىك، ءۇستىرتتى سۋىق وڭىرگە جاتادى، جىل بويى ورتاشا تەمپەراتۋراسى ءنول سەلتسي گرادۋستان تومەن، توڭ توپىراق قاباتىنىڭ كولەمى كەڭ، تەرەڭ. ونىڭ ۇستىنە كەن اۋماعىنداعى مۇزدىقتار سۋ قاينارىنىڭ باستى قامداۋ كوزى، سوندىقتان قورشاعان ورتانى قورعاۋ جاعىنداعى تالابى توتەنشە جوعارى.
شينكۋاڭ توبى ەل ءىشى - سىرتىنداعى كوپتەگەن كەن اشۋ، تەكسەرۋ جانە قۇرىلىس جۇرگىزۋ ورىندارىمەن بىرلەسىپ، قىرۋار باستاپقى كەزەڭدىك قىزمەتتەردى ىستەدى، باستاپقى قادامدا ”اشىق قازۋ + كەن قويمالجىڭىن الىستان قۇبىرمەن تاسۋ + كۇيدىرۋ ءادىسى مەن ىلعالداۋ ءادىسىن بىرىكتىرە وتىرىپ قورىتۋ“ سىندى كەن اشۋ قۇرىلىسى جوباسىنان پايدالانىپ، ۇزىندىعى 480 كيلومەتر كەلەتىن قۇبىر ورناتىپ، ءىرى رۋدالاردى ۇساقتاپ كەن قويمالجىڭىنا اينالدىرعاننان كەيىن قۇبىر ارقىلى تاۋدان توتەلەي قورىتۋ زاۆودىنا جەتكىزىپ، سول ارقىلى تاسىمالدىڭ وزىندىك قۇنىن جانە ەكولوگيالىق قورشاعان ورتاعا جاسايتىن ىقپالىن بارىنشا تومەندەتۋدى بەلگىلەدى.
شينجياڭنىڭ 100 ميلليارد يۋان دارەجەلى كاسىپ شوعىرىن مولايتتى
شينجياڭ حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن اشۋ قۇرىلىسىنا زور ءۇمىت ارتىپ، مۇناي - تابيعي گاز، كومىر نەگىزىندە، حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىنە سۇيەنىپ، تاعى دا 100 ميلليارد يۋان دارەجەلى كاسىپ شوعىرىن قالىپتاستىرۋدى ايقىن العا قويدى، سونداي - اق حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن اشۋ قۇرىلىسىنىڭ ۋاقىت كەستەسىن جاسادى: ءبىر جىلدا قازۋعا وتكەرىپ بەرۋ، 2 جىلدا بارلاۋدى ورىنداۋ، 3 جىلدا كەن جانە قورىتۋ زاۆودىن ءوندىرىس قۋاتىنا جەتكىزۋ، 5 جىلدا تومەنگى بۋىنداعى كاسىپ سالاسىنىڭ جىلدىق ءونىم قۇنى 15 ميلليارد يۋاننان تومەن بولماۋ.
شينكۋاڭ توبى پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى سۇن بين ىلگەرىلەتۋ ماجىلىسىندە مىنانى ءبىلدىردى: شينكۋاڭ توبى 3تە 5 جىل ۋاقىت جۇمساپ، قورعاسىن - مىرىش، مەتال قازۋ، سۇرىپتاۋ، قورىتۋدى نەگىزگى تۇلعا ەتىپ، كەن ىستەرىنە قارجى قوسۋ، گەولوگيالىق قىزمەت وتەۋ، ينجەنەريا قۇرىلىسى، ساۋدا - زات اينالىمى ءبىر تۇلعالانعان ءىرى، وسىزاماندانعان جاسىل كەن كاسىبى شوعىرىن بىرتىندەپ قالىپتاستىرىپ، دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى قورعاسىن - مىرىش كاسىپ بازاسىن قۇرۋعا كۇش سالادى. نىسان ءوندىرىس قۋاتىنا جەتكەننەن كەيىن قورعاسىن - مىرىش جوعارى، تومەنگى بۋىنداعى كاسىپتەردىڭ جىلدىق ءونىم قۇنى شامامەن 50 ميلليارد يۋان بولىپ، جىلدىق پايدا باجىسى 10 ميلليارد يۋاننان اسىپ، 5300دەن استام ادامدى كاسىپتەندىرەدى.
حوتان ايماعى حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىنەن زور ءۇمىت كۇتۋدە. وڭتۇستىك شينجياڭعا ورنالاسقان حوتان ايماعىنىڭ ەكونوميكالىق نەگىزى ءالسىز، كاسىپ قۇرىلىمى جالاڭ، ونەركاسىپتەنۋى العاشقى كەزەڭدە تۇر، مول قارجىنىڭ، ءىرى نىسانداردىڭ جەبەۋىنە ءزارۋ.
حوتان ايماقتىق پارتكومنىڭ شۋجيى ليۋ چىن مىنالاردى ءبىلدىردى: جوعارى باستامادا، جوعارى دەڭگەيدە، جوعارى ساپادا حوشاۋيۇن قورعاسىن - مىرىش كەنىن اشۋ قۇرىلىسى حوتاننىڭ باسىمدىققا يە بايلىقتارىنىڭ كادەگە جاراۋىن جەدەلدەتۋدە، اۋىل - قىستاقتاردى گۇلدەندىرۋدى جەبەۋدە جانە جەتەكتەۋدە، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قىزمەت وتەۋدە ماڭىزدى مانگە يە.
