انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى يۇي جياڭيان، شى شين
ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا ماڭىزدى ەنەرگيا، كەن ونىمدەرى بايلىقتارىن ەل ىشىندە بارلاپ اشۋدى جانە قورىن مولايتىپ، ءونىمىن جوعارىلاتۋدى كۇشەيتۋ العا قويىلدى. ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى بيىل تاعى دا مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە قىزۋ تالقىلانعان تاقىرىپقا اينالدى.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس ىندەتى، حالىقارالىق جاعداي سياقتى كوپتەگەن فاكتورلاردىڭ ىقپالىنا ۇشىراعاندىقتان، سوڭعى جىلدارى ءداستۇرلى قازىندى ەنەرگيامەن قامداۋ قىسىلتاياڭ بولىپ، باعاسى قىمباتتاپ كەتتى. جاڭا جاعداي الدىندا، شينجياڭ جاڭا داۋىردەگى مەملەكەتتىڭ ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“ قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا قايتكەندە جاڭا ىسكەرلىگىن ايگىلەي الادى؟ مەملەكەتتىڭ كەلەلى جاعدايىنا قىزمەت وتەۋ بارىسىندا قانداي جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى ءتيىس؟ بۇل جونىندە ءتىلشى ەنەرگيا سالاسىنداعى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلدەرى مەن قاتىستى قايراتكەرلەرگە تىلشىلىك جاسادى.
”القىمداعان“ قيىن ماسەلەلەردى ۇزدىكسىز شەشىپ، مۇناي - تابيعي گاز ءونىم مولشەرىنىڭ ارتۋىن ىلگەرىلەتتى
مۇناي - تابيعي گاز ”ونەركاسىپتىڭ ازىعى مەن قانى“ دەپ اتالعان، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىن جەتەكتەيتىن ماڭىزدى قوزعالتقىش بولىپ تابىلادى.
3 - ايدان بەرى، شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا ينجەنەريالاردىڭ قۇرىلىس باستاپ سالىنۋ ورلەۋى كوتەرىلدى، ”اجال تەڭىزى“ اتانعان تاكلاماكان قۇمدى ءشولى دە مۇنان قاعىس قالعان جوق. تارىم مۇناي الابىنىڭ فۋمانى، باتىس سولتۇستىك مۇناي الابىنىڭ شۋنبەيى سياقتى وڭىرلەردە ۇڭعىما سورەلەر قاز - قاتار ءتىزىلىپ، مۇناي - تابيعي گاز جيناۋ، جەتكىزۋ قۇبىرلارى جان - جاققا تۇتاسىپ، بۇرعى ماشينالارى گۇرىلدەپ جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا قاراي ىلگەرىلەپ، ”جەر استى چومولاڭما شىڭدارى“ ۇڭعىلاندى.
كوز جەتەر جەردەگى قۇمدى شولدە وسى زامانعى مۇناي ونەركاسىبى دامۋىنىڭ ايبىندى كارتيناسى ايگىلەندى.
ءبىر اپتانىڭ الدىندا عانا تارىم مۇناي الابىنان قۋانىشتى حابار جەتكەن بولاتىن: گولى 3C قۇدىعى 9375 مەترگە دەيىن بۇرعىلانىپ، ازياداعى ەڭ تەرەڭ گوريزونتال ۇڭعىما رەكوردىن جاراتتى.
نەلىكتەن جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا قاراي بۇرعىلانادى؟ جۇڭگو مۇنايى شينجياڭ مۇناي الابى بولىمشە سەرىكتەستىگىنەن كەلگەن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ياڭ ليچياڭ مىنانى ءبىلدىردى: تارىم ويپاتى ەلىمىزدەگى ەڭ ماڭىزدى تەرەڭ جەردەگى مۇناي - تابيعي گاز ستراتەگيالىق بالاما ءوڭىرى، فيزيكالىق بارلاۋ جانە بۇرعىلاۋ تەحنيكاسىنىڭ العا ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، بارلاۋدىڭ، اشۋدىڭ جاڭا سالاسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ قاجەت.
ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلۋىنشە، تارىم ويپاتىنداعى 6000 − 10 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتەگى مۇناي جانە تابيعي گاز بايلىعى جەكە - جەكە بۇكىل ەلدەگى جالپى مولشەردىڭ ％2. 83ىن جانە ％9. 63ىن يەلەيدى، اسا تەرەڭ قاباتتاعى مۇناي - تابيعي گاز بايلىعىنىڭ جالپى مولشەرى بۇكىل جەر شارىنداعىنىڭ شامامەن ％19ىن يەلەيدى. سوناۋ 2016 - جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جينالىسىندا: ”جەر شارىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنا شەرۋ تارتۋ − ءبىز، ءسوز جوق، شەشۋگە ءتيىستى ستراتەگيالىق عىلىم - تەحنيكا ماسەلەسى“، - دەپ اتاپ كورسەتتى.
”اسپانعا شىعۋ وڭاي، جەرگە كىرۋ قيىن“ دەگەن ءسوز بار. دۇنيە جۇزىندەگى ۇڭعىما بۇرعىلاۋدىڭ قيىندىعىن ولشەيتىن 13 ءتۇرلى كورسەتكىشتىڭ ىشىندە تارىم ويپاتىنداعى 7 ءتۇرلى كورسەتكىش ءبىرىنشى ورىندا تۇرادى. دۇنيە جۇزىلىك دەڭگەيدەگى قيىن ماسەلەلەرگە بەتپە - بەت كەلۋ ءۇشىن، تارىم مۇناي الابى، باتىس سولتۇستىك مۇناي الابى شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋدى جەدەلدەتىپ، ”القىمداعان“ قيىن ماسەلەلەردى ۇزدىكسىز شەشتى. 2 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن تارىم ويپاتىنان 8000 مەتر تەرەڭدىكتەن اساتىن 120 نەشە ۇڭعىما بۇرعىلاندى.
تارىم ويپاتى تەرەڭ جەردى بۇرعىلاۋدى جەدەلدەتۋمەن بىرگە، جوڭعار ويپاتى تاقتاتاس مۇنايىنا قاراي شەرۋ تارتىپ، تاستان ”مۇناي الۋ“ سىندى ەنەرگيا توڭكەرىسىن باستادى. ”امەريكا دا مۇنايدى يمپورت ەتۋشى ەل ەدى، تاقتاتاس مۇنايىن اشۋ تەحنيكاسىنداعى سەرپىلىس سەبەبىنەن، قازىر مۇناي شىعارۋشى ەلگە اينالىپ وتىر“. ياڭ ليچياڭ مىنانى ءبىلدىردى: جاڭا جورىقتا، ءسوز جوق، تاقتاتاس مۇنايى، تاقتاتاس گازى سياقتى بەي قالىپتى مۇناي - تابيعي گاز بايلىعىن اشۋ جاعىندا سەرپىلىسكە قول جەتكىزۋ كەرەك.
قازىر شينجياڭ مۇناي الابى ءبىر ميلليارد توننا دارەجەسىندەگى 2 ءىرى مۇناي جاتىنى − جەمسارى تاقتاتاس مۇنايىن جانە ماحۋ تىعىز قيىرشىقتى تاۋ جىنىسى مۇنايىن اشۋدى جەدەلدەتۋدە. 2022 - جىلى جەمسارى تاقتاتاس مۇنايىنىڭ ءونىم مولشەرى 500 مىڭ توننادان استى، ماحۋ تىعىز قيىرشىقتى تاۋ جىنىسى مۇنايىنىڭ ءونىم مولشەرى 3 ميلليون 400 مىڭ تونناعا جەتتى، ”14 - بەسجىلدىقتىڭ“ سوڭىندا مەجەمەن جەكە - جەكە ءبىر ميلليون 700 مىڭ تونناعا، 5 ميلليون تونناعا جەتىپ، ەل ىشىندەگى قۇرلىقتىق تاقتاتاس مۇنايىن اشۋدىڭ ۇلگى كورسەتۋ رايونىنا اينالادى.
عىلىم - تەحنيكا وندىرىسكە قۋات ۇستەپ، كومىر كاسىپ سالاسىندا تەرەڭ وزگەرىس تۋىلادى. زەردەلىلەندىرىلگەن كەن قۇرىلىسى ارقىلى ءىشىنارا كومىر كەندەردىڭ وندىرىسىندە 5G، ۇلكەن ساندى مالىمەت، جاساندى زەردە قولدانىلىپ، ساپالى دا وزىق ءوندىرىس قۋاتى تولىق اشىلىپ، ەنەرگيامەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ”نەگىزىن“ بەكەمدەدى. اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ ساناعىنا قاراعاندا، 2022 - جىلى شينجياڭنىڭ وڭدەلمەگەن كومىر ءونىم مولشەرى 413 ميلليون توننا بولىپ، ％28 ارتقان؛ شيكى مۇنايدىڭ ءونىم مولشەرى 32 ميلليون 133 مىڭ توننا بولىپ، ％7.5 ارتقان؛ تابيعي گازدىڭ ءونىم مولشەرى 40 ميلليارد 670 ميلليون تەكشە مەتر بولىپ، ％9. 4 ارتقان، مۇناي مەن تابيعي گازدىڭ بالاماسى ءۇرتىس 2 جىل بويى بۇكىل ەلدەگى الدىڭعى ورىندى ساقتاعان.
شينجياڭنىڭ ەنەرگيامەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ ارناسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتتى
لانجوۋ − شينجياڭ تەمىر جولىنىڭ ”شينجياڭنىڭ كومىرىن سىرتقا جەتكىزۋى“ تولىق كوتەرىمدىلىكپەن جۇمىس جۇرگىزدى؛ شيڭشيڭشيا جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنان ءوتىپ كومىر تاسۋ ءۇشىن شينجياڭنان شىققان اۆتوكولىكتەر ۇزىننان - ۇزاققا سوزىلدى... بۇل قازىرگى ۋاقىتتاعى ”شينجياڭنىڭ كومىرىن سىرتقا جەتكىزۋ“ كورىنىسىنىڭ شىنايى بەينەسى بولىپ تابىلادى.
ءوندىرىس قۋاتى ىسكە قوسىلعاننان كەيىن، شينجياڭنىڭ كومىرىن ءوندىرۋ - ساتۋ بەلسەندى تۇردە بۇكىل ەلدىڭ ءبىر تۇتاس ءىرى بازارىمەن توعىسىپ، ساتۋ كولەمى جۇڭگونىڭ جارتىسىنان استامىن قامتىپ، ەڭ الىس بولعاندا، گۋاڭدۇڭعا دەيىن ساتىلدى.
كومىر عانا ەمەس، تاعى مۇناي - تابيعي گاز، ەلەكتر قۋاتى ەنەرگيا ”ۇلكەن كۇرە تامىرى“ ارقىلى حۋاجۇڭ، حۋادۇڭ، حۋانان، حۋابەي، باتىس وڭتۇستىك، باتىس سولتۇستىك وڭىرلەرىنە دەيىن جەتكىزىلدى. ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلۋىنشە، 2022 - جىلى 80 ميلليون توننا ”شينجياڭنىڭ كومىرى سىرتقا جەتكىزىلىپ“، ءبىر ەسەگە جۋىق ارتقان. 2022 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جونەلتۋ“ بويىنشا 600 ميلليارد كيلوۆات ساعاتتان استام ەلەكتر جونەلتىلىپ، ەلىمىزدىڭ 20 ولكە، رايون، قالاسىن جارىقتاندىردى؛ گازدى باتىستان شىعىسقا جەتكىزۋ بويىنشا 800 ميلليارد تەكشەمەتردەن استام گاز جەتكىزىلىپ، 400 قالانى باسىپ ءوتىپ، 500 ميلليونعا جۋىق حالىقتى يگىلىككە كەنەلتتى.
جاڭا جورىقتى تياناق ەتىپ، بۇكىل ەلگە باعىتتالعان ەنەرگيامەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋدە شينجياڭ تاعى قانداي رول اتقارادى؟
مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستە مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ شينجياڭداعى ۋاكىلدەرى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ شينجياڭدا تۇراتىن مۇشەلەرى تۇس - تۇستان ”شينجياڭنىڭ كومىرىن سىرتقا تاسىمالداۋداعى“ سولتۇستىك، ورتا، وڭتۇستىك ارنالاردىڭ قۋاتىن ارتتىرىپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدەگى“ 4 -، 5 - ارنانىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتتەرىن ىلگەرىلەتىپ، ”شينجياڭنىڭ كومىرىن سىرتقا تاسىمالداۋ“، ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ“ قابىلەتىن جوعارىلاتۋدى ۇسىنىس ەتتى.
اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى كومىر باسقارماسىنىڭ باستىعى ياۋ ياۋ مىنانى ءبىلدىردى: بيىل ەنەرگيانى سىرتقا جونەلتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ ارناۋلى ارەكەتىن اتقارىپ، قۇمىلدىڭ سولتۇستىگى − چۇڭچيڭ 800± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك ينجەنەرياسىنىڭ جاپپاي قۇرىلىس باستاۋىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىڭ ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جونەلتۋدىڭ“ 4 - ارناسىن ”14 - بەسجىلدىقتا“ قۇرىلىس باستاپ سالىناتىن نىسان ەتىپ رەتتەۋىنە قول جەتكىزەمىز؛ ەلەكتر تاراتۋعا پايدالانىلاتىن كومىردە ورتا، ۇزاق ۋاقىت توقتامعا قول قويىسۋدى تۇتقا ەتىپ، باتىس سولتۇستىكتىڭ، باتىس وڭتۇستىكتىڭ ”شينجياڭنىڭ كومىرىن سىرتقا جەتكىزۋ“ بازارىن ۇزدىكسىز ۇلعايتامىز؛ گازدى باتىستان شىعىسقا جەتكىزۋ 4 - جەلىسىنىڭ (تۇرپان − بۇگۇردىڭ وڭتۇستىگى، بۇگۇردىڭ وڭتۇستىگى − ۇلۇقشات) الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتتەرىن ىلگەرىلەتەمىز.
تەك شينجياڭنىڭ وزىندە وندىرىلگەن ەنەرگيانى جەتكىزۋ بويىنشا قامداۋدى قامتاماسىز ەتىپ عانا قويماي، تاعى شەكارا وتكەلى ارناسى باسىمدىعىنان پايدالانىپ ەنەرگيا يمپورت ەتۋ كەرەك.
بىلتىر باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭدى كوزدەن كەشىرگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ءىرى ارناسىن جەدەل ورناتىپ، حالىقارا، ەل ءىشى سىندى ەكى بازاردان، ەكى ءتۇرلى بايلىقتان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە قىزمەت ەتۋ جانە توعىسۋ كەرەك“.
جۇڭگو مۇناي داشۋەسى (بەيجيڭ) قارامايلى مەكتەپ رايونى مۇناي شۋەيۋانى مۇناي ينجەنەرياسى فاكۋلتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ليۋ حۇڭشيان مىناداي ۇسىنىس قويدى: شينجياڭ ورتا ازيادان مۇناي - تابيعي گاز يمپورت ەتۋدى كۇشەيتۋمەن بىرگە، تاعى ”سىرتقا شىعارۋ“ ارقىلى مۇناي - تابيعي گاز بولىكتەرىن بارلاۋ، اشۋ ۇقىعىنا قول جەتكىزىپ، سودان ورنىقتى مۇناي - تابيعي گاز بايلىعىنىڭ ۇلەسىنە قول جەتكىزۋ كەرەك.
”ءۇش بازا، ءبىر ارناعا“ اناعۇرلىم كوپ جاسىل ەنەرگيا ۇستەدى
اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ جەتىنشى جالپى ءماجىلىسى مىنانى العا قويدى: كومىردى نەگىز، مۇناي مەن تابيعي گازدى شەشۋشى تەتىك، جاڭا ەنەرگيانى بەتالىس ەتىپ، جاڭا داۋىردەگى مەملەكەتتىڭ ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“ قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ەنەرگيا جانە بايلىق ستراتەگيالىق قامتاماسىزدىعى بازاسىن قۇرۋ كەرەك.
بۇدان ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى ستراتەگيالىق جۇيەسىندە شينجياڭ ايقىن تۇردە جاڭا ەنەرگيانى بولاشاق دامۋ بەتالىسى ەتىپ، ”ءۇش بازا، ءبىر ارناعا“ اناعۇرلىم كوپ جاسىل ەنەرگيا ۇستەگەندىگىن كورۋگە بولادى.
”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى شەككە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ“ نىساناسىن كوزدەپ، 2022 - جىلى شينجياڭ جاڭا ەنەرگيانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ساياسات - شارالارىن شىعارىپ، جەل كۇشى مەن فوتوۆولت ارقىلى ەلەكتر تاراتۋعا قوسىلعان قارجى 3. 3 ەسە ارتتى. 2022 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن شينجياڭ ەلەكتر تورىنىڭ ورنالاستىرۋ ولشەمىندەگى قايتا تۋىندايتىن ەنەرگيا پايدالانىلاتىن گەنەراتور اگراگاتتارى سيىمدىلىعى ەلەكتر قاينارى جالپى گەنەراتور اگراگاتتارى سيىمدىلىعىنىڭ ％9. 43ىن يەلەدى. ”بيىل قۇمىلدىڭ سولتۇستىگى، جۇندۇڭ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى تارىم جيەگى، قاشقار، چارقىلىق سياقتى 10 ميلليون كيلوۆات دارەجەسىندەگى 5 جاڭا ەنەرگيا بازاسى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، دابانچىڭ، ءجۇز شاقىرىمدىق جەل وتتەرى سياقتى كوپتەگەن ميلليون كيلوۆات دارەجەسىندەگى جاڭا ەنەرگيا شوعىرلانعان اۋماقتاردى جەدەل ۇلعايتادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى جاڭا ەنەرگيا باسقارماسىنىڭ باستىعى ليۋ ياپيڭ.
ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا كومىردى تازا، جوعارى ءونىمدى پايدالانۋدى جانە تەحنيكالىق زەرتتەۋ - اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا ەنەرگيا جۇيەسىن جەدەل ورناتۋ العا قويىلدى.
مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ۋاڭ كۇيران مىنانى ءبىلدىردى: جوعارى ساپالى دامۋ سىندى وسى ماڭداي الدى مىندەتتى مىقتى يگەرىپ، جاڭا داۋىردەگى مەملەكەتتىڭ ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“ قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا ەنەرگيا جۇيەسىن ورناتىپ، شينجياڭدى مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا، بايلىق ستراتەگياسى بويىنشا قامتاماسىزداندىرۋ بازاسى جانە ءىرى تۇرپاتتى تازا ەنەرگيا بازاسى ەتىپ تۇلعالايمىز.
ناقتاپ ايتقاندا، بۇدان بىلاي جاڭا ەنەرگيانىڭ كومىر، ەلەكتر، مۇناي - تابيعي گاز سياقتى ءداستۇرلى ەنەرگيالارمەن بايلانىستى دامۋىن ىلگەرىلەتەمىز. ”فوتوۆولت + كومىر“دى تۇلعالاپ، مۇناي الابى كاسىپورىندارىنىڭ جەل ەلەكتر، فوتوۆولت سياقتى جاڭا ەنەرگيالاردى دامىتۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، كومىر ەلەكتر، كومىر حيميا ونەركاسىبى، مۇناي حيميا سياقتى سالالاردا CCUS (كومىر قىشقىل گازىن جيناۋ، پايدالانۋ جانە ساقتاۋ) سىندى كومىر قىشقىل گازىن دەرلىك شىعارماۋ، كومىر قىشقىل گازىن جيناۋ، ساقتاۋ جانە پايدالانۋ وزىق تەحنيكاسىن تۇيىندەردە سىناق ەتۋدى، ۇلگى كورسەتۋدى جانە جالپىلاستىرىپ پايدالانۋدى ورىستەتەمىز.
جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسىن كۇش سالا قالىپتاستىرامىز، جاڭا ەنەرگيا بويىنشا قامداۋ، قابىلداۋ جۇيەسىن زور كۇشپەن جوسپارلاپ سالىپ، ەلەكتر تورىنىڭ ىرىقتى تۇردە جاڭا ەنەرگيانىڭ زور كولەمدە دامۋىنا ۇيلەسۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭا ەنەرگيانىڭ جوعارى سالىستىرما بويىنشا جەلىگە قوسىلۋى شارت - جاعدايىندا جۇيەلى، ورنىقتى جۇمىس جۇرگىزۋىن قامتاماسىز ەتەمىز.
...
مەملەكەتتىڭ قولداۋىنداعى شينجياڭنىڭ ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“ قۇرىلىسىنىڭ بولاشاقتا اناعۇرلىم جاسىل دا تومەن كومىر قىشقىل گازدى، زەردەلى دە جوعارى ءونىمدى بولاتىندىعىن بولجاۋعا بولادى.
