6 - ايدىڭ 5 - كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ مەن رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتين ماسكەۋ ۇلكەن تەاترحاناسىندا جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ قيمىلىنا بىرگە قاتىناستى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شۋەرىن تۇسىرگەن
مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 6 - ايدىڭ 5 - كۇنى رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتينمەن ماسكەۋ ۇلكەن تەاترحاناسىندا جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ جينالىسىنا بىرگە قاتىناستى ءارى ادەبيەت - كوركەمونەر كونسەرتىن تاماشالادى.
ءتۇن پەردەسى جابىلا بەرە، ماسكەۋ قالاسىنىڭ ورتالىعىنداعى ۇلكەن تەاترحانادا ساۋلەتتى شامدار جارقىراپ، الۋان رەڭدەر ايشىقتالىپ، شات مەرەكەنىڭ لەبى ەستى.
جەرگىلىكتى ۋاقىت ساعات 20دان 45 مينۋت وتكەندە، شي جينپيڭ مەن پۋتين ءماجىلىس زالىنا بىرگە كىردى. تۇتاس زالداعىلار ورىندارىنان تۇرىپ، شاپالاق سوعىپ قارسى الدى.
پۋتين الدىمەن ارناۋ ءسوز سويلەدى. ول مىنانى ءبىلدىردى: ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 70 جىلدان بەرى، رەسەي مەن جۇڭگونىڭ قارىم - قاتىناسى ەرەكشە دامۋ بارىسىن باستان كەشتى. ەكى جاق ءوزارا قولداپ جانە كومەكتەسىپ، ەكى ەلدىڭ قارىم - قاتىناسىن بۇگىنگىدەي تاريحتىڭ ەڭ جوعارعى ورەسىنە جەتكىزدى. جۇڭگو رەسەيدىڭ ەڭ ۇلكەن ساۋدا سەرىگى، ەكى ەلدىڭ ەنەرگيا، اۆياتسيا، عارىش، عىلىم - تەحنيكا سالالارىنداعى سەلبەستىك تابىسى مول. جۇڭگو - رەسەي ەكى ەل ءجيى سەلبەسىپ، حالىقارانىڭ جانە وڭىرلەردىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن قورعاۋ، قولامتالى ماسەلەلەردى شەشۋ، ادامزات ءدوپ كەلگەن جاڭا سىن - سايىستارعا، جاڭا حاۋىپ - قاتەرلەرگە توتەپ بەرۋ ءۇشىن ماڭىزدى ۇلەس قوستى. جۇڭگو مەن رەسەي دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن قولداپ، حالىقارالىق زاڭنىڭ جانە بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ نەگىزگى ماقساتى مەن پرينسيبىن قورعاپ، تەرەزەسى تەڭ بولۋ، ءوزارا پايدا جەتكىزۋ، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىكتەنۋ پرينسيبىن نەگىز ەتكەن حالىقارالىق جاڭا ءتارتىپتىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتتى. ءتوراعا شي جينپيڭ ەكەۋىمىز بۇگىن بىرلەسكەن مالىمدەمەگە بىرگە قول قويىپ ءارى ونى جاريالاپ، رەسەي مەن جۇڭگونىڭ سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋ ءۇشىن اناعۇرلىم ايبىندى نىسانانى ورتاعا قويدىق. رەسەي جاق جۇڭگو جاقپەن بىرگە ەكى ەل حالقىن اناعۇرلىم باقىتقا كەنەلتۋ ءۇشىن بىرگە قۇلشىنۋدى قالايدى.
شاتىرلاعان شاپالاق ءۇنى ىشىندە شي جينپيڭ «قول ۇستاسا قۇلشىنىپ، تىزە قوسا العا تارتىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو مەن رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ كوركەم بولاشاعىن اشايىق» اتىندا ارناۋ ءسوز سويلەدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەدى: بيىل ءبىز جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن سالتاناتپەن قۇتتىقتاپ، ەكى ەل قاتىناسىنىڭ تاعى ءبىر تاريحي ءساتىن بىرگە قارسى الىپ وتىرمىز. ءبىز جاپا - ماشاقاتتى وتان قورعاۋ سوعىسى مەن جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ سوعىسى كەزىندە، جۇڭگو مەن سوۆەت وداعىنىڭ ارمياسى، حالقى تىزە قوسا شايقاسىپ، فاشيستەردىڭ شاپقىنشىلىعىنا بىرگە سوققى بەرىپ، قىزىل قانىمىز ارقىلى مىزعىماس جاۋىنگەرلىك دوستىقتى سومداعاندىعىمىزدى ۇمىتپايمىز. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعان كۇننىڭ ەرتەسى - اق سوۆەت وداعى مويىندادى ءارى جاڭا جۇڭگومەن ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتتى. جاڭا جۇڭگو ويراندالعاننىڭ ءبارىن ورنىنا كەلتىرىپ قۇرۋ جىلدارىندا سوۆەت وداعىنىڭ قىرۋار ماماندارى اقىل - پاراساتى مەن ماڭداي تەرلەرى ارقىلى جاڭا جۇڭگونىڭ ونەركاسىپتەنۋ نەگىزىن قالاۋىنا كومەكتەستى ءارى ەكى ەل حالقىنىڭ دوستىق جىرىن جازدى. 21 - عاسىرعا اياق باسقاندا، ەكى جاق بەلەستىك مانگە يە «جۇڭگو - رەسەي تاتۋ كورشىلىك دوستىق سەلبەستىك شارتى»نا قول قويدى. ەكى ەلدىڭ قارىم - قاتىناسى جان - جاقتى ستراتەگيالىق ىستەستىك سەرىكتەستىك قاتىناس دەڭگەيىنە كوتەرىلىپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس قۇرۋدى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن تيپتىك ۇلگى ورناتتى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: 70 جىلدىق اۋمالى - توكپەلى جاعدايدىڭ سىنىنان وتكەن جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ قارىم - قاتىناسى كۇن سايىن تولىسىپ، ورنىعىپ، بەكەمدەلدى. پۋتين زۇڭتۇڭ ەكەۋىمىز جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ جاڭا داۋىردەگى جان - جاقتى ستراتەگيالىق ىستەستىك سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن دامىتىپ، جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم زور دامىعان جاڭا ءداۋىرىن بىرگە اشۋدى جاريالادىق.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ قارىم - قاتىناسى ءبىر - بىرىنە دەگەن سەنىمدى قاي - قاشان دا ىرگە تاس ەتىپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ ستراتەگيالىق تىرەگىن بەكەمدەپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ءوزارا قولداۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، جۇڭگو - رەسەي قارىم - قاتىناسىنىڭ العا قاراي دامۋىنىڭ ستراتەگيالىق بەتالىسىن مىقتاپ يگەرۋ كەرەك. مۇددە توعىسۋىن كۇش سالا تەرەڭدەتىپ، ورتاق مۇددە دانەكەرىن بەكەمدەپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى بىرگە قۇرۋدى ەۆروپا - ازيا ەكونوميكالىق وداعىمەن ۇشتاستىرۋدى ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ءوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگىنىڭ جاڭا جۇلگەسىن ورناتۋ كەرەك. حالىق تىلەگىنىڭ توعىسۋىن كۇش سالا جەبەپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسقان دوستىقتىڭ حالىق قالاۋى نەگىزىن بەكەمدەپ، ەكى ەلدىڭ قوعامنىڭ ءار سالاسىنداعىلاردى، ءارقايسى وڭىرلەرىن اۋىس - كۇيىستى، ءوزارا ۇلگى الۋدى تەرەڭدەتۋگە شابىتتاندىرىپ، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ۇرپاقتار بويى دوستىعىنىڭ اماناتىن بىرگە جالعاۋ كەرەك. اناعۇرلىم جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، رول اتقارىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن، تىنىشتىعىن قول ۇستاسا قورعاپ، حالىقارالىق قوعاممەن بىرگە، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيەنى باتىل قورعاپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ نەگىزگى ماقساتى مەن پرينسيبىن نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ءتارتىپتى باتىل قورعاپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىن جانە حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ دەموكراتيالانۋىن ىلگەرىلەتىپ، اناعۇرلىم گۇلدەنگەن، ورنىقتى، ءادىل، تۋراشىل دۇنيە ءجۇزىن بىرگە قۇرىپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناستى جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋ كەرەك.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: 70 جىلدىق تاريحي تاجىريبە مەيلى وتكەندە، قازىر، الدە بولاشاقتا بولسىن، جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ مىزعىمايتىن تاماشا كورشىلەر، ايىرىلمايتىن ناعىز سەرىكتەر ەكەندىگىن تولىق اڭعارتتى. ءبىز ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىمىزدىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋدى جاڭا باستاما ەتىپ، قول ۇستاسا قۇلشىنىپ، تىزە قوسا العا تارتىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ جان - جاقتى ستراتەگيالىق ىستەستىك سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىنىڭ كوركەم بولاشاعىن بىرگە اشايىق!
بۇكىل زالداعىلار جۇڭگو - رەسەي ەكى ەل مەملەكەت باسشىلارىنىڭ سوزىنە قىزۋ شاپالاق سوقتى.
وسىدان كەيىن، شي جينپيڭ مەن پۋتين ”مۋزيكامەن تەربەلگەن جۇڭگو - رەسەي“ گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلىنىڭ شاعىن بەينە كەسكىنىن بىرگە كوردى ءارى جۇڭگو - رەسەي ەكى ەل كوركەمونەرشىلەرى بىرلەسىپ ورىنداعان ادەبيەت - كوركەمونەر كونسەرتىن تاماشالادى.
كونسەرت ورىستىڭ حالىق ءانى «كەڭ كوشەدە كەلەمىن» انىمەن شىمىلدىعىن اشتى. «قۇتتىقتاۋ بەتاشار كۇيى» باي مازمۇندى جۇڭگونىڭ ۇلتتىق ۇرلەمەلى، شەرتپەلى اسپاپتار مۋزيكاسى ارقىلى شاتتىققا تولى بەرەكەلى مەرەكەلىك بەينەنى ايگىلەدى. جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ كوركەمونەرشىلەرى جۇڭگونىڭ مۋزيكاسى «موليحۋا»نى جانە رەسەيدىڭ مۋزيكاسى «بۇلدىرگەن گۇلى اشىلدى»نى بىرگە ورىنداپ، ەكى ەلدىڭ ءداستۇرلى دوستىعىن القايتىندىقتارىن ءبىلدىردى. «شىعىستان جەتكەن تىلەك» تەرەڭ ماعىنالى مۋزيكالى كورىنىس قالىپتاستىردى. كونسەرت ورىستىڭ ۇلتتىق مۋزيكاسى «كالينكا»مەن شىمىلدىعىن جاپتى.
جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ءار سالاسىنداعى قايراتكەرلەردەن 1600عا تاياۋ ادام قاتىناستى.
ەسكە ءتۇسىرۋ جينالىسىنىڭ الدىندا، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى جۇڭگو مەن رەسەيدىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 70 جىلدىق سۋرەتتەر كورمەسىن بىرگە تاماشالادى.
ديڭ شۋەشياڭ، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي، حى ليفىڭ قاتارلىلار جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.
