جاڭا جورىقتا ارشىندى قادام تاستاپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىنا سەنىم جانە كۇش - قۋات سيلايدى
− حالىقارالىق قوعام ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ 14 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى 1 - ءماجىلىسىنىڭ جابىلۋ جينالىسىنداعى ماڭىزدى ءسوزىن ايرىقشا جوعارى باعالادى
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى
”مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ، ۇلتتى گۇلدەندىرۋدىڭ ايبىندى نىساناسى ادامدى ىنتالاندىرادى، ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە جىگەرلەندىرەدى. ءبىز ۋاقىتتى ۇتىپ، تاريح سەنىمىن بەكەمدەپ، تاريحي ىرىقتىلىقتى كۇشەيتىپ، تۋراشىلدىقتان اينىماي، جاڭالىق اشۋعا تاباندى بولىپ، ستراتەگيالىق تاباندىلىقتى ساقتاپ، كۇرەسكەرلىك رۋحتى اسقاقتاتىپ، جۇرەكتىلىكپەن قامال الىپ، قيىندىقتى جەڭىپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسىنا، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلى ىسىنە ۇزدىكسىز كۇش قوسۋىمىز، داڭق اپەرۋىمىز كەرەك“.
3 - ايدىڭ 13 - كۇنى تۇستەن بۇرىن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ءتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ 14 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى 1 - ءماجىلىسىنىڭ جابىلۋ جينالىسىندا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. الەمنىڭ ءىرى اقپارات قۇرالدارى دۇنيە جۇزىندەگى قابىلدارماندارعا ءسوزدىڭ مازمۇنىن دەر كەزىندە تاراتتى.
جوعارى ساپالى دامۋدى بۇلجىماستان ىلگەرىلەتۋدەن جاڭا حاۋىپسىزدىك ارناسى ارقىلى جاڭا دامۋ ارناسىن قامتاماسىز ەتۋگە دەيىن؛ حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولۋدان پارتيانى جاپپاي قاتاڭ باسقارۋدى ءبىر ءسات تە توقتاتپاۋعا دەيىن؛ ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى قۇلشىنا ىلگەرىلەتۋدەن جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋگە دەيىن حالىقارالىق قوعام ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى سوزىنەن جۇڭگونىڭ جاڭا جورىقتا ارشىندى قادام تاستاۋ، دۇنيە جۇزىنە جاڭا وراي اكەلۋ بەكىمى مەن سەنىمىن سەزىندى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارتيانى باسقارۋ، مەملەكەتتى باسقارۋ ۇستانىمىنىڭ دۇنيە جۇزىنە سالعان ويىن، بەرگەن ونەگەسىن سەزىندى، جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىمەن ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرۋداعى جاۋاپكەرشىلىگى مەن بورىشىن سەزىندى.
جاڭا جورىقتا ارشىندى قادام تاستاپ، دۇنيە جۇزىنە جاڭا وراي اكەلدى
100 جىلدىق كۇرەس ارقىلى ۇلتتىق قورلىقتان ارىلتتى، جۇڭگو حالقى ءوز تاعدىرىنىڭ قوجايىنىنا اينالىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ەڭسە كوتەرۋدەن، بايۋدان قۇدىرەتتەنۋگە دەيىنگى ۇلى شارىقتاۋدى قارسى الدى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى كەرى قايتارۋعا كەلمەيتىن تاريحي ۇردىسكە قادام تاستادى.
ءتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگونىڭ دامۋى دۇنيە جۇزىنە تيىمدىلىك جەتكىزەدى، جۇڭگونىڭ دامۋى دۇنيە جۇزىنەن قول ۇزە المايدى. وسى ايقىن دامۋ جولى جۇڭگومەن تىعىز بايلانىسقان دۇنيە ءجۇزىنىڭ بولاشاققا تولىق سەنىم ارتۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ سوزىنەن «قازاقستان شارۋاشىلىق گازەتىنىڭ» باس رەداكتورى سەرىك كەرىمبايەۆ جۇڭگونىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز جەدەل ىلگەرىلەتەتىن، جوعارى ساپالى دامۋدى بۇلجىماستان جەبەيتىن بەرىك بەكىمىن اڭعاردى. ”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى جۇڭگو باسشىسىنىڭ باتىلدىقپەن اۋىر جۇك ارقالايتىن، دامۋدى، گۇلدەنۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتەتىن بەرىك سەنىمىن بەينەلەدى“.
2 - ايدىڭ سوڭىندا ساۋد ارابياسى اعايىندى اجلاندار جارناسى مەڭگەرۋلى توبىنىڭ ورىنباسار القا باستىعى مۇحاممەد ءال اجلان جۇڭگوعا تاعى ءبىر مارتە كەلىپ، جەرگىلىكتى ۇكىمەت تاراۋلارىن، كاسىپورىنداردى جانە اجلان توبىنىڭ جۇڭگونىڭ شاندۇڭىنداعى زاۆودىن ارالادى. ”مەن جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى اينالىمىن شىنايى سەزىنىپ، جۇڭگومەن بولعان سەلبەستىكتى ىلگەرىلەتۋگە تولىق سەنىم ارتتىم“، - دەدى اجلان، - ”جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى قاداممەن ارتىپ، بەلگىلەنگەن ءتۇرلى نىسانالاردىڭ بىرتىندەپ جۇزەگە اساتىندىعىنا سەنەمىن“.
”جۇڭگونىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى دارىپتەۋى تايلاند ۇكىمەتى مەن حالقىنا وي سالدى جانە ءۇمىت اكەلدى“. تايلاند جىڭدا باسقارۋ شۋەيۋانى جۇڭگو − شىعىس وڭتۇستىك ازيا ەلدەرى وداعى زەرتتەۋ ورنىنىڭ مەڭگەرۋشىسى تاڭ جىمين بىلاي دەدى: جۇڭگو عىلىم - تەحنيكادا ءوز كۇشىنە سۇيەنۋ، ءوزىن الۋەتتەندىرۋ قابىلەتىن كۇش سالا جوعارىلاتتى، تايلاندتى قامتىعان شىعىس وڭتۇستىك ازيا ەلدەرىنىڭ ءبارى مۇنىڭ يگىلىگىنە كەنەلەدى؛ جاڭا ەنەرگيانى ۋاكىل ەتكەن جاڭا تەحنيكا، جۇڭگونىڭ دامۋداعى جاڭا ۇستانىمى، سونداي - اق جۇڭگو − لاوس − تايلاند تەمىر جولىن ۋاكىل ەتكەن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ نىسانى قاتارلىلار وسى وڭىردەگى ەلدەردىڭ جۇڭگومەن سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋىنە پايدالى.
رەسەي عىلىم اكادەمياسى دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسى جانە حالىقارالىق قارىم - قاتىناس زەرتتەۋ ورنى ازيا − تىنىق مۇحيت زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى الەكساندىر رومانوۆ بىلاي دەدى: ءتوراعا شي جينپيڭ سوزىندە جوعارى ساپالى دامۋدى بۇلجىماستان ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكانىڭ ساپا جاعىندا ۇتىمدى ءوسۋىن جانە سان جاعىندا ۇيلەسىمدى ارتۋىن جۇزەگە اسىرۋدى جەبەۋدى قايتالاي دارىپتەدى. دۇنيە جۇزىندەگى 2 - ۇلكەن ەكونوميكالىق تۇلعا رەتىندە، جۇڭگو اشىق، سيىسىمدى دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىن قورعاۋعا كۇش سالىپ، جۇڭگونىڭ جاڭا دامۋى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە جاڭا وراي ازىرلەپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ قايتا گۇلدەنۋىنە سەنىم جانە قوزعاۋشى كۇش سيلايدى.
قىرعىزستان مەملەكەتتىك حابار اگەنتتىگىنىڭ بۇرىنعى باستىعى كۇبان تابارديەۆ ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى بۇلجىماستان ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى بايىمداۋىن ايرىقشا شىنايى مويىندادى. ”جۇڭگودا مەن بىرنەشە ءىرى كاسىپورىندى ارالاعان بولاتىنمىن، ول ارادان جاڭالىق اشۋ تاسىلدەرى مەن تەحنيكالارىن كورۋگە بولادى. جۇڭگونىڭ تەحنيكاسى كوپتەگەن سالانىڭ بارىندە دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى قاتاردا. عىلىم - تەحنيكا العاباسارلىعىنا سۇيەنە وتىرىپ، جۇڭگو قوعامىنىڭ دامۋ ءورىسى ءتىپتى دە كەڭەيۋدە“.
قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالاسىنا ات سالىسقانىنا 21 جىل بولعان كامەرون بيولوگيا بايلىعىن اشۋ جانە قورعاۋ نىسانىنىڭ اتقارۋشى حاتشىسى اۋگۋستين ەنجاس بىلاي دەدى: ”مەن جۇڭگودا جۇڭگونىڭ جاسىل دامۋعا كۇش سالعاندىعىن شىنايى سەزىندىم. جۇڭگو دامۋىنىڭ بارلىق جاعىندا تابيعاتقا قۇرمەت ەتۋدى، قورشاعان ورتانى قورعاۋدى قۇلشىنا جۇزەگە اسىردى. بۇل افريكا ەلدەرىنىڭ ۇيرەنۋ ۇلگىسى: جۇڭگو سياقتى قۇلشىنا دامۋمەن قاتار، قورشاعان ورتانىڭ ماڭىزدىلىعىن قاشاندا ەستە بەرىك ساقتاۋ كەرەك“.
پارتيانى باسقارۋ، مەملەكەتتى باسقارۋ ۇستانىمى وي سالدى
”حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىن دايەكتىلەندىرۋ“، ”وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ جەتىستىكتەرىنەن جالپى حالىقتى اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ءادىل يگىلىكتەندىرۋ“، ”باتىلدىقپەن وزىنە - ءوزى توڭكەرىس جاساۋ“، ”پارتيانى جاپپاي قاتاڭ باسقارۋدى ءبىر ءسات تە توقتاتپاۋ“... ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ سوزدەرىندەگى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارتيانى باسقارۋ، مەملەكەتتى باسقارۋ ۇستانىمى جونىندەگى بايىمداۋىنا ءار ەل قايراتكەرلەرى بەلسەنە ءۇن قوستى.
”’جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدا حالىق − شەشۋشى كۇش‘، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ بۇل ءسوزى ونىڭ حالىقتى وزەك ەتكەن دايەكتى دە تەرەڭ دامۋ يدەياسىن تولىق ايگىلەدى“، - دەدى يوردانيانىڭ جۇڭگو ماسەلەسى مامانى سامير احمەد، - ”ءجۇز ميلليونداعان حالىقتىڭ ىشەر اس، كيەر كيىم ماسەلەسىن شەشۋدەن جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا دەيىن جۇڭگو حالىقتىڭ تۇرمىس دەڭگەيىنىڭ قارىشتاي جوعارىلاۋىن جۇزەگە اسىردى. جۇڭگو حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ جاعىندا وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەرگە ۇلگى ورناتتى“.
ول جۇڭگونىڭ دامۋ جەتىستىكتەرىنەن جۇڭگو حالقىنىڭ اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ءادىل يگىلىكتەنەتىندىگىنە، سونداي - اق دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىنا اناعۇرلىم زور وراي اكەلەتىندىگىنە سەنەتىندىگىن ايتتى.
كەزىندە جۇڭگودا تالاي جىل تۇرمىس كەشىرگەن، وقىعان گرەتسيا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس وقىمىستىسى پەيلاگيا كاپاسيوتاكي ءتوراعا شي جينپيڭ باسا دارىپتەگەن ”حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا باستان - اياق تاباندى بولۋدان“ ايرىقشا تەرەڭ اسەر الدى. ول جۋ شيدىڭ «ءتورت كىتاپتاعى ماقالالارعا تۇسىنىكتەمەلەرىندەگى» ”مەملەكەت حالىقتى نەگىز ەتەدى، سونداي - اق حالىق ءۇشىن قۇرىلادى“ دەگەن سوزدەن سيتات كەلتىرىپ مىنانى ءبىلدىردى: حالىق − جۇڭگو ساياسي فيلوسوفياسىنىڭ وزەگى، سونداي - اق جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ مەملەكەت قۇرۋىنىڭ ماقساتى مەن ءمانى.
”شىن مانىندە حالىقتى وزەك ەتكەن - ەتپەگەندىگىن ءبىلۋ ءۇشىن حالىقتىڭ قۇت - ىرىسىنىڭ جاقسارعان - جاقسارماعاندىعىنا، حالىقتىڭ ارمان - تىلەگىنىڭ قاناعاتتاندىرىلعان - قاناعاتتاندىرىلماعاندىعىنا قاراۋ كەرەك. جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋى اۋىل - قىستاقتاعى 100 ميلليونعا جۋىق كەدەي حالىقتىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلۋىن جۇزەگە اسىردى، بۇل وسى دامۋ يدەياسىنىڭ ەڭ جاقسى مىسالى“، - دەدى كاپاسيوتاكي.
”مەملەكەتتى باسقارۋدا، ءسوز جوق، الدىمەن پارتيانى باسقارۋ كەرەك، پارتيا گۇلدەنگەندە عانا مەملەكەت قۇدىرەتتەنەدى“. لاوس حالىق توڭكەرىستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەت كەڭسەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جيڭپەي بىلاي دەپ قارادى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ پارتيانى باسقارۋ، مەملەكەتتى باسقارۋ جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋىندا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن جۇڭگونىڭ تابىسقا جەتۋىنىڭ تەتىگى ايقىن كورسەتىلگەن. ”جۇڭگونىڭ (كوممۋنيستىك پارتيا) كادرلار قوسىنىنان مويىماس تارتىپتىلىك جانە كۇشتى جاۋىنگەرلىك قۋات مەن مۇندالادى. كورەگەندىكپەن شەشىم جاسايتىن، قادامى مىعىم، ىنتىماعى مەن بىرلىگى بەرىك پارتيا جۇڭگو مەملەكەتىنىڭ قۇدىرەتتەنۋىنىڭ، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىنىڭ ەڭ سەنىمدى قامتاماسىزدىعى“.
كامەروننىڭ بۇرىنعى ورمان شارۋاشىلىق مينيسترى ەۆيس ەنگەل ەنگەل: ”قايسار دا پارمەندى باسشىلىق، شىرىكتەسۋگە استە راقىم ەتپەۋ، تاماشا زاڭ شىعارۋ سياقتىلار جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ دامۋىندا جۇرت نازارىن اۋدارارلىقتاي تابىستارعا قول جەتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. كامەرون جانە تۇتاس افريكا جونىنەن العاندا، جۇڭگونىڭ دامۋ امالياتى مەن ەل باسقارۋ تاجىريبەسى ۇلگى ەتۋگە تاتيدى“، - دەدى.
ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باتىلدىقپەن وزىنە - ءوزى توڭكەرىس جاساۋ جونىندەگى بايىمداۋى گانا جۇڭگو دوستىق قوعامىنىڭ باس حاتشىسى بەنجەمين اناگەريگە تەرەڭ اسەر قالدىردى. اناگەري مىنالاردى ءبىلدىردى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى تاجىريبەلەردى ۇزدىكسىز قورىتىندىلاپ، ۇزدىكسىز جاڭالىق اشقان ساياسي پارتيا، ۇيرەنۋ قۋاتىنا تولى ساياسي پارتيا. بۇگىنگى جۇڭگونىڭ كۇللى الەمدى جالت قاراتقان دامۋ تابىستارىنا قول جەتكىزۋى ءدال جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىنىڭ ارقاسى.
”وتكەن ءبىر مەزگىلدە جۇڭگو كوپتەگەن قوعامدىق، ەكونوميكالىق سايىستارعا ءدوپ كەلدى، ايتسەدە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا، جۇڭگو حالقى تىعىز ىنتىماقتاسىپ، سايىستاردى ءساتتى جەڭىپ، ۇزدىكسىز جەڭىستەن - جەڭىسكە جەتتى“، - دەدى اناگەري.
ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇردى
”جۇڭگونىڭ حالىقاراداعى وبرازى تىلگە الىنسا بولعانى، دۇنيە جۇزىندەگى كوپتەگەن ادامداردىڭ ەڭ الدىمەن ويلايتىنى: بەيبىتشىلىك، دامۋ، سەلبەستىك، ورنىقتىرعىش جانە پاراۆوز دەگەن سوزدەر بولسا كەرەك“، - دەدى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ءسوزىن ەستىگەننەن كەيىن كەرىمبايەۆ. ”ءتوراعا شي جينپيڭ سوزىندە جۇڭگونىڭ دامۋى دۇنيە جۇزىنەن ايرىلا المايدى دەدى، شىنتۋايتىندا، دۇنيە ءجۇزى ءۇشىن العاندا، جۇڭگونىڭ دامۋى جاقسى بولسا، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دە ءتىپتى جاقسى بولاتىندىعىندا داۋ جوق“!
”جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋدە تۇتاس جەر شارى بازارىنان جانە بايلىعىنان ويداعىداي پايدالانىپ ءوزىمىزدى دامىتۋمەن بىرگە ءارى دۇنيە ءجۇزىنىڭ بىرگە دامۋىن دا ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك“. قايتكەندە جۇڭگونى دۇنيە جۇزىمەن بىرگە دامىتۋعا، گۇلدەندىرۋگە بولاتىندىعى جونىندە ءتوراعا شي جينپيڭ سوزىندە ايقىن جاۋاپ بەردى.
ەگيپەتتىك ەكونوميست ۋاليد جابارا مۇنى توتەنشە قۇپتادى. جابارا بىلاي دەدى: جۇڭگو دۇنيە ءجۇزىنىڭ بىرگە دامۋىن دارىپتەيدى، جۇڭگونىڭ دامۋى وسىنداي سەنىمدى نەگىز ەتكەن، اتاپ ايتقاندا، دۇنيە ءجۇزى ورنىقتى قاداممەن داميتىن بولسا، تالاس - تارتىس جانە قاقتىعىس ازايادى، سول ارقىلى ساياسي جاقتاعى تىنىشتىق پەن قوعامنىڭ ورنىقتىلىعىن قورعاۋعا بولادى، ارى قاراي تۇتاس جەر شارىندىق ارتۋدى جەبەۋگە بولادى.
”جۇڭگو سوڭعى جىلداردا جاڭا ەنەرگيا ارقىلى ەلەكتر تاراتۋ سياقتى سالالاردا دۇنيە جۇزىندەگى وزىق تاجىريبەلەردى توپتادى، اناعۇرلىم كوپ جۇڭگو كاسىپورىندارىنىڭ يوردانيادا قارجى قوسۋىنا، فوتوۆولتتىق، جەل كۇشى ەلەكتر تاراتۋ نىساندارىن كوتەرمەگە الىپ قۇرىلىس جۇرگىزۋىنە وراي، بۇل ءبىزدىڭ جاسىل دامۋ ارمانىمىزدى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرۋىمىزعا سەپتىگىن تيگىزەتىن بولادى“، قۇمدى شولدە ەڭسە كوتەرگەن قاتار - قاتار جەل كۇشى گەنەراتورلارىنا كوز جىبەرگەن، ءۇش قىساڭ حالىقارالىق سەرىكتەستىگى يوردانياداعى جاڭا ەنەرگيا نىسانىنىڭ مەملەكەتتىك ديرەكتورى مۇحامەت ابۋ اتيا ءوز باسىنان كەشكەن كەشىرمەسىن مىسال ەتىپ، ءوزىنىڭ نازارىنداعى جۇڭگونىڭ ”الەمدىك دامۋ كوزقاراسىن“ شەشىلە اڭگىمەلەدى.
ابۋ اتيا بىلاي دەدى: جۇڭگو ءوزىن دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا جاڭا تەحنيكالاردى، قارجى قوسۋ سەلبەستىك نىسانىن وزگە مەملەكەتتەرمەن بولىسۋگە پەيىل بولدى، بۇل جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋعا پايدالى بولۋمەن بىرگە، تاعى سول ماڭداعى تۇرعىندارعا وڭايعا تۇسپەيتىن جۇمىستانۋ جانە ۇيرەنۋ ورايىن الا كەلىپ، قالىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ وزىندىك قارىشتاپ دامۋعا ۇمتىلۋىنا، مەملەكەتتىڭ وسىزاماندانۋ ءۇردىسىن جۇزەگە اسىرۋىنا ماڭىزدى ۇلگى ازىرلەپ بەرىپ، سول ارقىلى جۇڭگومەن دۇنيە ءجۇزىنىڭ اناعۇرلىم تاماشا دامۋ بولاشاعىنا يە بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
قازىر وڭىرلىك قاقتىعىستار تولاستاماي تۇر، جاھاندانۋعا قارسى يدەيالىق اعىم باس كوتەردى، دۇنيە ءجۇزى قايتكەندە دۇرىس بەتالىسقا قاراي دامي الادى؟ ”بەيبىتشىلىك، دامۋ، سەلبەستىك، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ تۋىن بيىك ۇستاۋ“، ”شىن مانىندەگى كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەۋ، بۇكىل ادامزاتقا ورتاق قۇندىلىقتاردى امالياتتا ايگىلەۋ“، ”اشىق دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ“... ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ سوزىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋلار الاساپىران دۇنيە جۇزىنە سەنىم سيلادى.
”شيەلەنىسكەن سىرتقى باسەكەگە ءدوپ كەلگەن كەزدە، ’ەسىكتى جابۋعا‘ سۇيەنىپ ءوز جەرىنىڭ ەكونوميكاسىن قورعاۋعا ۇمتىلۋ، كەرىسىنشە ەكونوميكالىق داعدارىستى اناعۇرلىم اۋىرلاتادى“، برازيليانىڭ جۇڭگوداعى بۇرىنعى باس ەلشىسى كاسترو نەۆيس بىلاي دەدى: ”جۇڭگو الەمدىك سىن - سايىستارعا بەتپە - بەت كەلۋدى تاڭداپ، حالىقارالىق بازارعا شەرۋ تارتتى، بۇل دۇنيە جۇزىندەگى مەملەكەتتەر جونىنەن العاندا، ۇلگى الۋعا تاتيدى“.
”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ءسوزى جۇڭگونىڭ بولاشاق دامۋ جونىندەگى ورىن تۇراقتاندىرۋىن جانە حالىقارالىق كوز اياسىن ايگىلەدى، جۇڭگوعا جانە دۇنيە جۇزىنە العا باسۋ قوزعاۋشى كۇشىن اكەلەدى“. ەفيوپيا ادديس - ابەبا داشۋەسىنىڭ پروفەسسورى كوستانتينوس بەلحۇتسفا بىلاي دەدى: جۇڭگونىڭ بەيبىتشىلىكتى جانە بىرگە گۇلدەنۋدى جەبەۋ شارالارى افريكا ەلدەرىن قامتىعان حالىقارالىق قوعامنىڭ ايرىقشا تۇراقتاندىرۋى مەن باعاسىنا يە بولدى.
”ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ءسوزى جۇڭگونىڭ بارلىق قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، جاڭا جورىقتا ارشىنداي ىلگەرىلەيتىن بەكىمىن، سەنىمىن كورسەتتى. جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ نۇرلى بولاشاعى دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا ورنىقتىلىق جانە وڭ ەنەرگيا ۇستەدى“، - دەدى بەلحۇتسفا.
پاكيستان اقىلماندار قويماسى الەمدىك جىبەك جولىن زەرتتەۋ وداعىنىڭ قۇرۋشى ءتوراعاسى زەمير اۋان مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ باسشىلىعىندا، جۇڭگو الەمدىك باسقارۋ، ەكونوميكانى دامىتۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ قاتارلى جاقتاردا بەلسەندى ۇلەس قوستى. ءتوراعا شي جينپيڭ وسى جولعى سوزىندە كوپ جاقتىلىق، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ سياقتى ماڭىزدى قۋاتتامالاردى تاعى دا باسا دارىپتەدى، بۇل حالىقارالىق قوعام ءۇشىن توتەنشە ماڭىزدى.
”ىنتىماقتاسا سەلبەسۋ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ، مىنە بۇل ناعىز تۋرا جول“! برازيليانىڭ ساۋدا كوسەمدەرى ۇيىمىنىڭ جۇڭگو رايونىنداعى باس اتقارۋشىسى كىشى جوسە ريكاردو لۋسە بىلاي دەدى: ”جۇڭگو بەيبىت قاتار تۇرۋدىڭ بەس پرينسيبى نەگىزىندە، باسقا ەلدەرمەن دوستىقتى جانە سەلبەستىكتى كەڭەيتىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى العا قويدى.ءارقايسى مەملەكەتتەر دامۋ ءۇشىن بىرگە قۇلشىنعان دۇنيە جۇزىندە جۇڭگو بارعان سايىن شەشۋشى رول اتقارۋدا“.
