تىنىش ءومىر، شات - شادىمان جاڭا تۇرمىسقا ۇمتىلىس

日期:2019年12月02日
来源:新疆日报
【字体:

تىنىش ءومىر، شات - شادىمان جاڭا تۇرمىسقا ۇمتىلىس

− اۋىر كەدەي اۋداننىڭ ءبىرىنشى شەبىنەن كەلگەن تەكسەرۋ - زەرتتەۋ

 اقپاراتتىق تەز سىزبا 10 - ايدىڭ 22 - كۇنى ماكىت اۋدانى قىزىلاۋات اۋىلى تاللىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى توحتى ءومار مەن ايەلى ەكەۋى شىلان ۇزۋدە. ماكىت اۋدانىندا شىلان ەگىلگەن اۋماق 560 مىڭ مۋ بولىپ، مەجە بويىنشا بيىل شىلاننىڭ جالپى ءتۇسىمى 250 مىڭ تونناعا، ەگىنشىلەردىڭ شىلاننان تۇسكەن جان باسىنا تۋرا كەلەتىن تازا پايداسى 6000 يۋانعا جەتەدى ەكەن.

ماكىت اۋدانى تاكلاماكان ءشولىنىڭ باتىس وڭتۇستىك جيەگىنە ورنالاسقان، ءۇش جاعىن قۇم قورشاپ جاتقان بۇل جەردە بايلىق تاپشى، اۋەلى، قۇرىلىسقا كەرەكتى قۇم مەن شاعىلدىڭ ءوزى 100 كيلومەتر الىستان اكەلىنەدى، بۇل اۋدان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا اۋىر تۇساۋ بولعان.

كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شايقاس دابىلى قاعىلعاننان بەرى، ماكىت اۋدانىنداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى ءبىر نيەتپەن ويلاپ، بىلەك بىرىكتىرە كۇش جۇمساپ، ”كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ، كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋ“ نەگىزگى جالپى جوباسىنا تاباندى بولىپ، كەدەيلىكتەن ورنىقتى ارىلتۋدىڭ باياندى مەحانيزمىن ورناتىپ، كەدەي بۇقاراعا ”قان بەرىپ“ قىسقا مەرزىمدىك تۇرمىستىق قيىنشىلىقتى شەشۋ نەگىزىندە، جاڭا دامۋ ۇستانىمدارىن جەتەكشى ەتىپ، ءار ۇلت كەدەي بۇقاراسىن تىنىش ءومىر، شات - شادىمان جاڭا تۇرمىسقا ۇمتىلۋعا باستادى.

  ■ كاسىپ سالاسىن الەۋەتتەندىرىپ، دامۋعا نەگىز قالادى

ماكىت اۋدانى جەمىس ورمان كاسىپ سالاسىندا مىعىم اۋدان، شىلان ەگىلگەن اۋماق 560 مىڭ مۋعا جەتەدى. شىلان كاسىپ سالاسىنىڭ قۋاتتى بولۋ - بولماۋى ماكىت اۋدانىنداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ قالتاسىنىڭ قالىڭ بولۋ - بولماۋىنا سايادى.

ايتكەنمەن، قورشاعان ورتا، بايلىق، وڭىرلىك ورىن سياقتىلاردىڭ شەكتەۋى سەبەپتى، ماكىت اۋدانىنىڭ جەمىس ورمان كاسىپ سالاسى ۇزاق ۋاقىت كاسىپ سالاسى تىزبەگى قىسقا، جەتەكتەۋ قابىلەتى ءالسىز بولۋ سياقتى بوگەتتەردىڭ شەكتەۋىنە ۇشىراپ كەلدى.

سول سەبەپتى، ماكىت اۋدانى جەمىس ورمان كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي اتقارۋدى كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ماڭىزدى شاراسى رەتىندە مىقتى يگەرىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدى جەبەۋدىڭ نەگىزىن قالادى.

10 - ايدىڭ سوڭعى شەنىندە ماكىت اۋدانى چىڭنان ونەركاسىپ باقشاسىنا ورنالاسقان شينجياڭ زاۋدۋ وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ زاۆود اۋماعى ايرىقشا قاربالاس بولىپ، كاسىپورىن الدا كەلەتىن شىلان ساتىپ الۋدىڭ قاۋىرت مەزگىلى ءۇشىن دايىندىق جاساپ جاتتى.

”بيىل كاسىپورىننىڭ ساتىپ الۋ مولشەرى 40 مىڭ تونناعا دەيىن جەتەدى، ءبىز ىرىكتەپ، تاڭداپ جۋاتىن جاڭا جابدىق ەنگىزىپ، مەرزىمدەمەلى تاۋاردان ەسەپ ايىرىسۋ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرماقپىز“. اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى فۋ حايلياڭنىڭ تانىستىرۋىنشا، بيىل كاسىپورىن جاڭادان 20 مىڭ توننالىق مەرزىمدەمەلى تاۋاردان ەسەپ ايىرىسۋ قويماسىن سالىپ، شىلان ساتىپ الۋ مولشەرىن بىلتىرعىدان 3 ەسە ارتتىرماق ەكەن.

بيىل 4 - ايدىڭ سوڭىندا شىلان مەرزىمدەمەلى تاۋارى جىڭجوۋ تاۋار ايىرباس ورنىندا بازارعا شىعىپ، ماكىت اۋدانى ورايدى قولدان بەرمەي، بۇكىل اۋدان كولەمىندە شىلاننان ەسەپ ايىرىسۋدىڭ 2 قويماسىن سالىپ، ”قامسىزداندىرۋ + مەرزىمدەمەلى تاۋار“ ۇلگىسى ارقىلى ساتىلىم ارناسىن كەڭەيتىپ، شىلان ەگۋشىلەردىڭ مۇددەسىن قامتاماسىز ەتتى. سونىمەن بىرگە، بۇكىل اۋداندا جەمىس ورمانى تەحنيكاسىنان قىزمەت وتەۋ اترەتىنەن 140ىن قۇرىپ، ىلەسە ءجۇرىپ باسقارىپ، جالپى بارىستا قىزمەت وتەپ، شىلان ەگىنشىلىگىنىڭ ساپاسىن كوتەرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى زور كۇشپەن جەبەدى.

ساتىپ الۋشى كاسىپورىننىڭ وزگەرىسىنەن ”قامسىزداندىرۋ + مەرزىمدەمەلى تاۋار“ ۇلگىسىنىڭ ەنگىزىلۋى، ءبىر جاعىنان، كاسىپورىننىڭ ساتىپ الۋ مولشەرىن ارتتىرىپ، شىلاننىڭ ساتىلىمىن جەبەسە، ەندى ءبىر جاعىنان، بازار باعاسىن ورنىقتىرىپ، شىلان باعاسىنىڭ قۇلدىراۋ قاتەرىنەن ءونىمدى ساقتاندىرىپ، شارۋالاردىڭ مۇدددەسىن قامتاماسىز ەتكەندىگىن كورۋگە بولادى. شامالاپ ەسەپتەۋگە نەگىزدەلگەندە، بيىل ماكىت اۋدانىنداعى شىلاننىڭ جالپى ءتۇسىمى 250 مىڭ تونناعا جەتىپ، شارۋالاردىڭ شىلاننان الاتىن جان باسىندىق تازا تابىسى 6000 يۋان بولادى ەكەن.

ماكىت اۋدانى تاعى وزىندەگى ءتيىمدى شارت - جاعدايدان پايدالانىپ، سويىس سيىر كاسىپ سالاسىن بەلسەنە ورنالاستىردى. قۇمدى ءشولدىڭ جيەگىندەگى شاعىن قالاشىق كەيىن انگۋس سيىرىن وسىرۋدە بۇكىل رايون، ءتىپتى، بۇكىل ەل بويىنشا ەڭ ۇلكەن بازاعا اينالادى دەگەندى ەلەستەتۋ، ارينە، قيىن سەزىلەر.

ماكىت اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى ۋ جيانچياڭ تىلشىگە بىلاي دەدى: ماكىت اۋدانى جۇڭگو باعالى قاعازداردى باقىلاۋ - باسقارۋ كوميتەتى كومەكتەسەتىن، سۇيەمەلدەيتىن ابزالدىلىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، حىڭدا توبى كومەككە اتاعان 500 ميلليون يۋاندى ەنگىزىپ، ”جەتەكشى كاسىپورىن + باعىمشىلىق بازاسى + قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى + كەدەي وتباسى“ سىندى جۇمىس جۇرگىزۋ ۇلگىسىن قولدانىپ، وسى زامانعى سويىس سيىر باعىمشىلىعى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قالىپتاستىردى. باعىمشىلىق الاڭدارى مەن سايكەستى قۇرىلعىلار قۇرىلعان سوڭ، ۇقىعى ايقىندالىپ بۇكىل اۋدانداعى 140 قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە بەرىلەدى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى جارناگەر رەتىندە ءار جىلى پايدادان، از دەگەندە، 20 ميلليون يۋان ءبولىس الىپ، اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىنا جانە دامۋعا جۇمسايتىن بولادى.

”بيىل مەن ۇيدەگى 15 مۋ جەردى اينالىمعا سالىپ، كاسىپورىننىڭ ءبىر تۇتاس جەم - ءشوپ ەگۋىنە بەرەمىن، ءسويتىپ جەردى اينالىمعا سالۋ اقىسىنىڭ وزىنەن 7500 يۋان كىرىس كىرگىزەمىن“، - دەيدى ماكىت اۋدانى عازكول اۋىلى تار ءمالى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى احات ءمومىن. ۇيىندەگى جەردى اينالىمعا سالعان سوڭ، ول جەم - شوپتىك جەردەگى ەگۋ - باپتاۋ قىزمەتىنە قاتىناسىپ، ءار جىلى ەڭبەكاقىدان 13 مىڭ يۋان تاۋىپ، بۇكىل وتباسىنىڭ تۇرمىس دەڭگەيىندە ساپالىق ءوسۋ جارىققا شىققان.

احاتتىڭ باسىنان كەشكەن وزگەرىس سويىس سيىر كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ ارقاسى. قازىر ماكىت اۋدانى جەرگىلىكتى جەتەكشى كاسىپورىنداردىڭ باس بولۋىمەن ەنەلىك انگۋس سيىرىنان 7000ىن ەنگىزسە، كەلەر جىلى بۇل كورسەتكىشتى 15 مىڭعا جەتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. شارۋالاردىڭ جەرىنەن 40 مىڭ مۋدان استام جەردى اينالىمعا سالىپ، جەم - ءشوپ ەگۋ بازاسىن قۇرىپ، احات سياقتى سويىس سيىر كاسىپ سالاسىنا ارالاسقان جاي شارۋالاردىڭ قاتارى بارعان سايىن مولايۋدا.

”بۇدان كەيىن انگۋس سيىرىنىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگى 3500 جاڭا جۇمىس ورنىن ازىرلەيدى“. ۋ جيانچياڭنىڭ ايتۋىنشا، كولەمدەندىرىلگەن باعىمشىلىق ورنى مەن وزەكتى اسىل تۇقىم جەتىلدىرۋ تابىنى قۇرىلىپ بولعان سوڭ، بۇكىل اۋدان تاعى كاسىپتىك باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆىن سايكەستى تۇردە دامىتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ، جەم - ءشوپ ءوندىرۋ جانە وڭدەۋ، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساۋدالاۋ جانە وڭدەۋ سياقتى كاسىپ سالاسى جۇيەلەرىن قۇرماق، 3 جىلدان كەيىن انگۋس سيىرىنىڭ قوراداعى مولشەرى 30 مىڭ باسقا، جەم - ءشوپ بازاسىنىڭ اۋماعى 150 مىڭ مۋعا جەتىپ، جەم - شوپتىك جەردىڭ ءار مۋىنىڭ جىلدىق ورتاشا تازا تابىسى 1000 يۋاننان اسىپ، بۇقارانىڭ كىرىس ارتتىرۋ، بايۋ جولىنا ءتۇسۋ ارناسى اناعۇرلىم كوپ نەگىزدى بولادى دەپ كۇتىلۋدە ەكەن.

  ■ جۇمىستاندىرۋدى مىقتى ۇستاپ، حالىق تۇرمىسىنىڭ نەگىزىن نىعايتتى

”ۋاڭ مەڭگەرۋشى، مەن تاعى ىشكى جەرلەرگە بارىپ جۇمىس ىستەسەم دەيمىن“. ىشكى جەرلەردەگى جۇمىسشى ىستەتەتىن كاسىپورىنداردىڭ جۇمىسشى ىستەتۋ ءىسىن تۇيىستىرۋگە ماكىت اۋدانىنا كەلگەندىگىن ەستىگەن ماكىت اۋدانى بازار ءجامي قالاشىعى ۇكى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءشىرالي يمىن تاڭەرتەڭ ەرتەمەن اۋداندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسى كاسىپتىك شەبەرلىككە باۋلۋ ورتالىعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ۋاڭ شينحۇڭعا بارىپ، ءوزىنىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەيتىن وراي قاراستىرعىسى كەلەتىندىگىن ايتتى.

24 جاستاعى ءشىرالي ورتا تەحنيكۋمنان وقۋ تاۋىسقان سوڭ اۋداننىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ىشكى جەرلەرگە بارىپ جۇمىس ىستەپ، سول بارىستا قازىرگى ايەلىمەن تانىسىپتى، ەكەۋى ماكىتكە قايتىپ ۇيلەنىپ، بالالى بولعان. ەندى ءشىرالي سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋدى جالعاستىرىپ، ايەلى مەن بالاسىنىڭ اناعۇرلىم جاقسى تۇرمىس كەشىرۋىنە مۇمكىندىك جاساعىسى كەلەدى.

سوڭعى ءبىر مەزگىلدە، چۇڭچيڭ، يانتاي سياقتى جەرلەردەن كوپتەگەن كاسىپورىنداردىڭ قىزمەتكەرلەرى ماكىت اۋدانىنا جۇمىسشى قابىلداي كەلدى، بۇل ۋاڭ شينحۇڭنىڭ قىزمەتىن قاربالاستىققا ءتۇسىردى. ول ءار كۇنى ءشىرالي سياقتى كوپتەگەن جاستارمەن كەزدەسىپ، ولارعا ءتىپتى دە جارقىن بولاشاق قاراستىردى.

ۋاڭ شينحۇڭ بىلاي دەدى: تاياۋ جىلداردان بەرى ماكىت اۋدانى باستان - اياق جۇمىستاندىرۋدى كەدەي بۇقارانىڭ كىرىسىن ءۇرتىس ورنىقتى ارتتىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋداعى ءونىمدى جول ەتىپ، شينجياڭ ىشىندە، شينجياڭ سىرتىندا باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرۋ، اۋدان ىشىندەگى باقشا رايونىندا جانە اۋىل - قىستاقتارداعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحىندا جۇمىس ىستەۋ، ماۋسىمدىق جۇمىس ىستەۋ، ءوز الدىنا شارۋاشىلىق قۇرۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى كەدەي بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ ارناسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتتى.

قازىر ماكىت اۋدانى ”پارتكوم ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، ۇكىمەت باس بولىپ يگەرۋ، تاراۋلار بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋ، قوعام ات سالىسۋ، كاسىپورىندى نەگىز ەتۋ“ سىندى جۇمىستانۋعا قىزمەت وتەۋ قىزمەت مەحانيزمىن ورناتىپ، 4 ارناۋلى گرۋپپا ۇيىمداستىرىپ ۇزاق ۋاقىت سىرت جەرلەردە تۇرىپ قىزمەت ورنىن تۇيىلىستىرۋگە جىبەرىپ، كەدەي بۇقارانىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋىنە كەپىلدىك ەتتى.

”ءبىز ماكىت اۋدانىنان سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەندەردى وتە جاقسى كورەمىز، سوندىقتان اۋدانعا ارناۋلى كەلىپ، ۇزدىك قىزمەتكەرلەردى كاسىپورىندا قىزمەت ىستەۋگە ۇسىنىس ەتتىك“، چۇڭچيڭ چينچۋان ونەركاسىپ (توبى) جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى ادام كۇشى بايلىعى ءبولىمىنىڭ جاۋاپتىسى كاڭ چيڭبين بىلاي دەدى: ماكىت اۋدانى ارنايى جىبەرگەن قىزمەتكەرلەر كاسىپورىنعا كەلىپ باسقا سالاعا ويىسىپ جۇمىستانعانداردىڭ قىزمەت پەن تۇرمىسقا ۇيلەسۋىنە كومەكتەسىپ، جۇمىس ىستەتۋشى كاسىپورىنداردى ۋايىمنان ارىلتتى.

”قىزمەتكەرلەردىڭ كاسىپورىندى شىنايى مويىنداۋ سەزىمى وتە كۇشتى، ولار باسقارۋعا بويسۇنادى، قىزمەتى ورنىقتى، ونىمدىلىگى دە جامان ەمەس“. كاڭ چيڭبين قۋانا بىلاي دەدى: بۇل ارتىقشىلىقتار كاسىپورىننىڭ ۇزاق ۋاقىتتىق ءوندىرىس جوسپارىن الاڭسىز جاساۋىنا مۇمكىندىك جاساۋمەن بىرگە، كاسىپورىننىڭ قايتالاي قىزمەتكەر قابىلداۋ، باۋلۋ ۇسىنىلىمىن ازايتتى. بيىل كاسىپورىن وسى اۋدانداعى جۇمىسكەرلەردى جۇمىستاندىرۋ سانىن كوبەيتىپ، 200 ادامعا جەتكىزۋدى، بارلىق ادامدى ”ۇقساس جۇمىس، ۇقساس ەڭبەكاقى“ مامىلەسىنەن يگىلىكتەندىرىپ، ورتاشا ايلىق ەڭبەكاقىنى 4500 يۋانعا جەتكىزىپ، ءىشىنارا ساقا جۇمىسكەرلەردى بىرتىندەپ باسقارۋ قىزمەت ورنىنا شىعارۋدى جوسپارلادى.

”باعۋشى ۇلگىسىندەگى“ ەتەنە قىزمەت وتەۋدەن كەدەي بۇقارا باسقا سالاعا ويىسىپ جۇمىستانۋعا ريزاشىلىق ءبىلدىردى، ولاردىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ، جۇمىستانۋ سەنىمى اناعۇرلىم نىعايدى، تەحنيكا، ونەر ۇيرەنۋ بەلسەندىلىگى وتكەندەگىدەن اناعۇرلىم جوعارىلادى. ساناققا قاراعاندا، بيىل ماكىت اۋدانىنان سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەندەردىڭ ورتاشا ايلىق كىرىسى 3000 يۋاننان اسقان، تۇتاس جىلدا 2008 ادام شينجياڭ سىرتىندا باسقا سالاعا ويىسىپ جۇمىستانعان، 2100 ادام شينجياڭ ىشىندە باسقا سالاعا ويىسىپ جۇمىستانعان، 7599 ادام اۋدان ىشىندە، سول جەردە، جاقىن ماڭدا جۇمىستانعان، 24 مىڭ 951 ادام قىزمەت وتەۋ كاسىبىندە جۇمىستانعان. تۇتاس اۋداندا ەڭبەك قۋاتى بار ءارى جۇمستانا الاتىن 9537 كەدەي وتباسى اراسىندا، 14 مىڭ 327 ادام ورنىقتى جۇمىستانىپ، ءبىر كەدەي وتباسىندا بىرنەشە ادامدى جۇمىستاندىرۋ نىساناسى جۇزەگە اسقان.

  ■ قورشاعان ورتانى جاقسارتىپ، بايۋ قاينارىن بەكەمدەدى

ءۇش جاعى قۇمعا سۇعىنا ورنالاسقان ماكىت ەگەردە قورشاعان ورتانى ءونىمدى جونگە سالا الماسا، ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ ۇزاق ۋاقىت ورنىقتى بولۋىنىڭ، دامۋىنىڭ بەرىك نەگىزى بولماق ەدى.

10 - ايدىڭ سوڭعى شەنىندە ءتىلشى ماكىت اۋدانى قۇمقۇسار اۋىلىنا ورنالاسقان ماكىت اۋدانىنىڭ بوراننان ساقتانۋ، قۇمدى بوگەۋ ورمان وڭىرىنە كەلگەندە، قولدان وتىرعىزىلعان اعاشتاردىڭ بىتىك وسكەندىگىن كورىپ، تاكلاماكان قۇمدى شولىنە اياق باسقاندىعىن مۇلدە سەزبەي قالدى. بۇل ارا وسى اۋداننىڭ ءبىر ميلليون مۋلىق بوراننان ساقتانۋ، قۇمدى بوگەۋ ەكولوگيالىق ورمان ينجەنەرياسىنىڭ ءبىر بولىگى، تالاي جىلداردان بەرى تۇتاس اۋدانداعى كادر - بۇقارا كۇش بىرىكتىرىپ، سۋ تاپشى، ەلەكتر تاپشى بولۋداي ءتۇرلى قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، وسى جاسىل ينجەنەريانى مىزعىماي ىلگەرىلەتىپ، قازىر 340 مىڭ مۋلىق كولەم قالىپتاستىردى.كورىنىس تاماشالاۋ تەكشەسىنە شىققاندا، بيىكتەگەن سايىن كوز ايا اناعۇرلىم كەڭ بولا قويمادى، تاياۋ ماڭداعى ءزاۋلىم تەرەكتەر كوز ايانى بوگەۋمەن بىرگە، سۇركەيلى قۇم تەڭىزىن دە بوگەپ، جاقىن ماڭداعى ماكىت اۋدانىنا ”جاسىل قالتقى“ بولدى.

”وتكەندە بۇل ارادا قۇمدى بوران ازىناپ، اسپان اياسىن بۇركەپ تۇراتىن، قازىر وتە از كەزدەسەتىن بولدى“. قۇمقۇسار اۋىلى جوعارعى تاۋار كەسىك قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ياسىن اتاوللا وتكەندى ەسكە الىپ بىلاي دەدى: ەكولوگيالىق ورمان تۇرمىس ورتاسىن جاقسارتىپ قالماستان، ءبىر ءۇيلى جاننىڭ كىرىسىن ارتتىردى، قازىر ايەلىمىز ەكەۋىمىز دە ورمان الاڭىنىڭ قورعاۋشىلارىمىز، ەكەۋىمىزدىڭ ءبىر ايلىق كىرىسىمىز 3700 يۋان.ەكولوگيالىق ورماننىڭ ءنارى بولعاندىقتان، وتكەندە قىلتاناق شىقپايتىن قۇمدى ءشول كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بايۋىنا كومەكتەسەتىن ەگىنجايعا اينالدى. قاز - قاتار ورمان بەلدەۋى اراسىندا، سەكسەۋىل مەن ەتتى سۇڭعىلا قۇمايت توپىراقتا قايسارلىقپەن ءوسىپ، بايۋ ءۇمىتىن ۇشقىنداتتى.

وسى 2 جىلدا، ماكىت اۋدانى ەكولوگيالىق ورمان ينجەنەرياسىنا ارقا سۇيەپ، ەتتى سۇڭعىلا ەگۋدى نەگىز ەتكەن ورمان اراسى ەكونوميكاسىن ءتۇيىندى دامىتىپ، قازىر 35 مىڭ مۋلىق كولەم قالىپتاستىرىپ، 750 كەدەيدى ەكولوگيالىق ورماندى باپتاپ - باسقارۋعا ات سالىسۋعا باۋراپ، قورشاعان ورتانىڭ جاقسارۋىنان كەلگەن پايدادان يگىلىكتەندىردى.

”كەزەكتە ورمان اراسى ەكونوميكاسىنىڭ ونىمدىلىگى كورنەكتىلەنە باستادى، ەتتى سۇڭعىلا كىرىسى ورمان الاڭىنىڭ كۇندەلىكتى سۋ، ەلەكتر سياقتى شىعىسىن قاناعاتتاندىرىپ قالماستان، تۇتاس اۋداننىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋىنا دا ۇلەس قوستى“. ماكىت اۋداندىق قۇمدى تىزگىندەۋ كەڭسەسى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى امەت مامەت بىلاي دەدى: بيىل ەكولوگيالىق ورماننىڭ ورمان اراسى ەكونوميكاسى تۇتاس اۋدانداعى كەدەي وتباسىلارىن ورتاشا 1000 يۋاننان استام يگىلىككە كەنەلدىرىپ، ەكولوگيالىق جانە ەكونوميكالىق ونىمدىلىك سىندى قوس ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى.

ۇلكەن قورشاعان ورتا جاقسارۋدا، كىشكەنە قورشاعان ورتا دا وزگەرۋدە. بيىل ماكىت اۋدانى اۋلا شارۋاشىلىعىن دامىتۋ مەن اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - وڭاۋدى ءوزارا ۇشتاستىرىپ، ”3 اۋماقتى ايىرۋ“ تالابى بويىنشا 40 مىڭنان استام وتباسىنىڭ اۋلاسىن جاڭالادى.

ماكىت اۋدانى قىزىلاۋات اۋىلى باعويلا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابدۋالي داۋۇتتىڭ ۇيىنە بارعانىمىزدا اۋلانىڭ تاپ - تازا، رەتتى ىڭعايلانعاندىعىن، ەگىنشىلىك اۋماعىندا بايساي، يوۋساي سياقتى كوكونىستەر ەگىلگەندىگىن كوردىك، ءبىر ءۇيلى جان قازىر نەگىزىنەن بازاردان كوكونىس ساتىپ المايدى ەكەن.

”اۋلاداعى 6 فىن جەرگە ءار جىلى ەككەن كوكونىس ءوز ۇيىمدەگىلەردىڭ قاجەتىنەن شىعۋدان سىرت، اسىپ قالعانىن تاعى 1500 يۋانعا ساتتىم“، - دەدى ابدۋالي.

بيىل ماكىت اۋدانىنىڭ اۋىل - قىستاقتارىنداعى بارلىق وتباسىلارى تۇگەلدەي اۋلا شارۋاشىلىعىن دامىتتى. اۋلاداعى جەمىس - جيدەكتى، كوكونىستى ساتۋ قيىن بولۋ ماسەلەسىن شەشۋگە كومەكتەسىپ، اۋلا شارۋاشىلىعىنىڭ كىرىستى ارتتىرۋ ناقتى ونىمدىلىگىن ساۋلەلەندىرۋ ءۇشىن ”ماكىت اۋدانى جەمىس - جيدەك، كوكونىس ساتىپ الۋ - ساتۋ ورتالىعى + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + دەلدال + شارۋا وتباسى“ اۋلا شارۋاشىلىعى ءونىمىن ءوندىرۋ، ساتۋ ۇلگىسىن قولدانىپ، ءبىر اۋدان دارەجەلى جەمىس - جيدەك، كوكونىس ساتىپ الۋ - ساتۋ ورتالىعىن، 12 جەمىس - جيدەك، كوكونىس ساتىپ الۋ سەلبەستىك كووپەراتيۆىن، 89 ساتىپ الۋ ءتۇيىنىن قۇرىپ، اۋىل - قىستاق دەلدالىنان 89ىن جەتىلدىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءوز اۋلاسىندا كوكونىستەرىن ساتۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

بۇگىنگى تاڭدا، ماكىت اۋدانىنىڭ بەت بەينەسىندە شىت جاڭا وزگەرىس جارىققا شىقتى، كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاعاننان كەيىنگى ماكىت اۋدانىنىڭ، ءسوز جوق، اناعۇرلىم كوركەم بولاتىندىعىنا سەنەمىز.