قىس ورتاسىنداعى توقسۋ اۋدانى يانتاققۇدىق باسقارۋ كوميتەتىنىڭ قىزىل بۇرىش ەگۋ بازاسى قىپ - قىزىل تۇسپەن بويالدى، كەڭىستىكتەن قاراعاندا، ۇشى قيىرسىز يەن دالا، يەك استىنداعى ەگىس تانابى قىپ - قىزىل بۇرىشپەن ادىپتەلىپ، جەرگىلىكتى حالىقتىڭ شالقىعان باقىتتى تۇرمىسىنىڭ كارتيناسىنا اينالدى.
قازىر توقسۋ اۋدانىنداعى 5200 مۋدان استام جەرگە ەگىلگەن پيگمەنتتى قىزىل بۇرىش ىركەس - تىركەس پىسىپ، ٴۇزىپ الۋ مەزگىلىنە ٴوتتى. قىزىل بۇرىش ەگۋ بازاسىنا كەلە قالساڭىز، قىزىل بۇرىشتىڭ ٴيىسى اڭقيدى، سىقالا وسكەن رەڭى قانىق قىپ - قىزىل بۇرىشتار ادامداردى قۋانتتى. شارۋالار تەرۋ، ماشيناعا تيەۋ، كەپتىرۋ جۇمىستارىمەن قاربالاستىققا تۇسۋدە ... كوپشىلىكتىڭ قايراتى تاسقىنداپ، اتىز باسىندا دۋماندى دا قاربالاس كورىنىس جارىققا شىقتى.
كاسىپ سالاسى گۇلدەنسە، اۋىل ـ قىستاق كوركەيىپ، شارۋالار اۋقاتتانادى. قىزىل بۇرىشتىڭ جاپپاي پىسىپ - جەتىلىپ، جينالۋىنا بايلانىستى، شارۋالاردىڭ تۇرمىسى دا قىزىل بۇرىش ىسپەتتى شالقىدى. بۇرىش − ”تەز ٴونىم بەرەتىن“ جوعارى ٴونىمدى اۋىل شارۋاشىلىعى، سونداي - اق ەڭبەك شوعىرلانعان كاسىپ سالاسى، كوشىرىپ ەگۋ، باعىپ - باپتاۋدان پىسىپ - جەتىلگەنىنە دەيىنگى ٴاربىر بۋىنعا قىرۋار ەڭبەككۇش قاجەت ەتەدى. قىزىل بۇرىش كاسىبىن دامىتۋ ارقىلى قىستاق تۇرعىندارى جەردى اينالىمعا سالۋ قاراجاتىنا يە بولىپ قانا قالماستان، بازادا جۇمىس ىستەپ كىرىس كىرگىزدى، شارۋالاردىڭ بەلسەندىلىگى دە ٴونىمدى تۇردە جوعارىلادى.
توقسۋ اۋدانى حىشين اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ زاڭدى ۋاكىلى يۇي لۇڭ بىلاي دەدى: ”ٴبىزدىڭ دەن قويا باسقارۋىمىزدىڭ ناتيجەسىندە، قىزىل بۇرىشتىڭ ٴوسۋى مەن ٴونىم مولشەرى نەداۋىر جاقسى بولدى، بيىل پيگىمەنتتى قىزىل بۇرىشتىڭ مۋ باسىندىق ٴونىمى مەجەمەن 500 - 600 كيلوگرامعا جەتەدى، توڭىرەكتەگى 200 دەن استام قىستاق تۇرعىنىنىڭ جاقىن ماڭدا جۇمىس ىستەۋىن جەبەۋگە بولادى، كوپتەگەن قىستاق تۇرعىنى سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە قىزىل بۇرىش ەگۋ، باعىپ - باپتاۋ، جيناۋ قىزمەتىمەن شۇعىلدانىپ، تۇرمىس شارت - جاعدايى زور دارەجەدە جاقساردى. قازىر سەلبەستىك كووپەراتيۆى كوپتەگەن قىزىل بۇرىش ساۋداگەرلەرىمەن كەڭەسىپ، كەلىسىمگە قول قويىپ، پيگىمەنتتى قىزىل بۇرىشتىڭ ساتىلۋىنا ٴونىمدى كەپىلدىك ەتتى“.
توقسۋ اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ما جۇڭچياڭنىڭ تانىستىرۋىنا قاراعاندا، اۋداندىق پارتكوم مەن اۋداندىق ۇكىمەتتىڭ زور كۇشپەن قولداۋىندا، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ ٴىس جۇزىندىگىمەن جانە بازار سۇرانىسىمەن ۇشتاستىرىپ، توقسۋ اۋدانى ىنتالى، شارت ـ جاعدايى بار شارۋا وتباسىلارىنىڭ پيگىمەنتتى قىزىل بۇرىش ەگۋىنە باستاماشىلىق ەتتى. ەگىمشىلىك كۋرسى، ەگجەي ـ تەگجەيلى باسقارۋ ـ قورعاۋ ارقىلى قىستاق دارەجەلى كوللەكتيۆ شارۋاشىلىقتى ۇزدىكسىز زورايتتى، پيگىمەنتتى قىزىل بۇرىشتى ەگۋ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، شارۋالاردىڭ كىرىسىن مولايتىپ، اۋقاتتانۋىنا ٴونىمدى دەم بەردى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، توقسۋ اۋدانى بايلىق ابزالدىلىعىن تياناق ەتىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي، ەرەكشە كاسىپ سالاسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، ”ٴبىر قىستاقتا ٴبىر ٴونىم“ بولۋ سىندى دامۋ ۇلگىسىن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ تابىستارىن بەكەمدەۋدىڭ، بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرۋدىڭ، اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە دەم بەرۋدىڭ ماڭىزدى شاراسى ەتۋگە تاباندى بولىپ، كاسىپ قۇرىلىمىن بەلسەنە رەتتەپ، ارتىق ەڭبەككۇشتەردى باسقا سالاعا ويىستىرۋدى جەبەپ، ەڭبەككۇشى بار بۇقارانىڭ ٴارى وتباسىندا ەگىنشىلىكپەن شۇعىلدانۋىنا، ٴارى جاقىن ماڭدا جۇمىس ىستەۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، كىرىستى ارتتىرۋ ارناسىن كەڭەيتكەن، پيگىمەنتتى قىزىل بۇرىشتى ەگۋ جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ اۋقاتتانۋىنىڭ، كىرىسىن ارتتىرۋىنىڭ ەرەكشە كاسىبىنە اينالعان. ەرىكتى ٴتىلشى: ليۋ باييۇي
