تاريحي مادەني ەسكەرتكىشتەرگە ”جان“ ءبىتىردى
− مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى جەكە ساۋ فيميڭ تۋرالى
”سالتانات ەتۋشىلەردىڭ ۋاكىلى رەتىندە، مەن تيان - انمىن مىنبەسىنە شىعىپ، جاڭا جۇڭگونىڭ قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جينالسىنىڭ سالتاناتىن سول جەردىڭ وزىندە تاماشالاپ، وتانىمىزدىڭ قۇدىرەتتەنگەنىن سەزىنىپ، بويىمدى تەبىرەنۋ مەن ماقتانىش سەزىمى كەرنەدى“. 10 - ايدىڭ 15 - كۇنى مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى جەكە اتاعىنىڭ يەگەرى، ءۇرىمجى قالالىق مۇراجاي كاسىپ باسقارۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ساۋ فيميڭ سالتاناتتى كورگەن كەزىن ەسىنە العاندا ءالى دە قاتتى اسەرلەنۋدە ەكەن.
مادەني ەسكەرتكىش، مۇراجاي قىزمەتكەرى رەتىندە، ساۋ فيميڭ ءتۇرلى شارالاردى قولدانىپ، اناعۇرلىم كوپ كادر - بۇقارانى مۇراجايعا كەلۋگە، مۇراجايدى سۇيۋگە باۋرادى. ”كورەرمەندەر مۇراجايعا ءبىر رەت كەلسە، ءبىر رەت جاندى تاريحي ساباق العانىمەن بارابار، ولار قىمباتتى تاريحي مادەني ەسكەرتكىشتەردەن شينجياڭ تاريحىن، ۇلتتاردىڭ دامۋ تاريحىن، دىندەردىڭ وزگەرۋ تاريحىن جانە وركەنيەتتەردىڭ توعىسۋ تاريحىن دۇرىس تانىپ جەتەدى، شينجياڭ ەجەلدەن بەرى جۇڭگو تەرريتورياسىنىڭ ايرىلماس ءبىر بولىگى ەكەنىن، ءار ۇلت بىرگە اشىپ گۇلدەندىرگەن جانە ءوسىپ - ونگەن جەرى ەكەنىن، بۇل داۋسىز تاريحي شىندىق ەكەنىن ىشكەرىلەي تۇسىنەدى“، - دەدى ساۋ فيميڭ. 2018 - جىلى ساۋ فيميڭ ءۇرىمجى قالالىق مۇراجاي كاسىپ باسقارۋ تاراۋىمەن بىرگە، كوشپەلى كورمە تاقتاسىنان 60ىن جاساپ، جىلجىمالى كورمە اشىپ، شينجياڭ تاريحى جونىندە ۇگىت - لەكسيا جۇرگىزۋ سياقتى جۇمىستاردى ىستەيدى. ءتۇسىندىرۋشىنىڭ كورمە استارىنداعى حيكايانى انىق تۇسىندىرۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن، ول باسشىلارعا ارناۋلى تاقىرىپتىق كاسىپتىك تاربيەلەۋگە ۇيىمداستىرۋدى ءوتىنىپ، قاتىستى مامانداردى ۇسىنىس ەتىپ، شينجياڭنىڭ مادەني ەسكەرتكىشتەرى، تاريحي جازبالارى جونىندە ىشكەرىلەي تۇسىنىك جاساپ جانە جالپى جاقتان يگەرىپ، ءتۇسىندىرۋدى اناعۇرلىم كاسىبيلەندىردى، ناقتىلاندىردى. 2018 - جىلى ول قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە الەۋمەتتىك اۋماقتارعا، زاۆود - كەندەرگە، كاسىپورىندارعا ىشكەرىلەي بارىپ، 107 رەت كوشپەلى كورمە وتكىزەدى؛ بيىل 60تان استام رەت كوشپەلى كورمە وتكىزدى. مىنە وسىنداي جاندى، تىكە كورمە وتكىزگەن ۇگىت فورماسى قوعامنىڭ ءار سالاسىنىڭ كەڭ كولەمدە قارسى الۋىنا يە بولادى.
ساۋ فيميڭ تاعى شينجياڭنىڭ قىزىل تاريحىن اشۋعا ءمان بەرىپ، ءتىپتى دە كوپ جاستاردىڭ تاربيە الۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ”شينجياڭنىڭ قىزىل تاريحى وتە تەرەڭ، قۇنتتاپ اشۋعا تاتيدى، ءبىز مەلودراما «تورعاي»، قىزىل مەلودراما «شاۋشان جازىعىنان شىعۋ» قاتارلىلاردى قۇراستىرىپ بولدىق“. ساۋ فيميڭ بىلاي دەدى: وسىنداي ءتۇرلى فورمالارمەن شينجياڭنىڭ قىزىل حيكاياسىن ويداعىداي اڭگىمەلەپ، قىزىل نەگىزگى تاقىرىپتى ويداعىداي تۇلعالاپ، قىزىل گەندى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستىرامىز.
مۇنان تىس، ساۋ فيميڭ جۇپ قۇراعان تۋىسىنا دەن قويا، شىنايى سۇيىسپەنشىلىكپەن كومەكتەستى. ءوزىنىڭ ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى ۇلتتار ىنتىماعىن امالياتتا ايگىلەدى. جۇپ قۇراعان تۋىسى حاليسا حاميت ەكەۋىنىڭ جاس شاماسى قارايلاس. حاليسا كىشكەنتاي كەزىنەن باستاپ شەشەسىنەن ۇلتتىق بالكۇلشە پىسىرۋدى ۇيرەنگەن، ءوزىنىڭ ءدامدى ونىمدەر دۇكەنىن قۇرۋ ارمانى بار ەدى. ساۋ فيميڭ دا وسىنداي نارسەلەردى قاقتاۋعا اۋەس بولاتىن. ول ءوز قولىمەن حاليساعا بالكۇلشە پىسىرۋ تەحنيكاسىن ۇيرەتەدى. كەيىن حاليسانىڭ وتباسىندا وزگەرىس تۋىلىپ، ەرلى - زايىپتى اراسىندا قايشىلىق كوبەيەدى. ساۋ فيميڭ تالاي رەت ونى ىزدەپ بارىپ سىرلاسادى، اقىرىندا حاليسا تۇرمىسقا دەگەن سەنىمى مەن بەكىمىن قايتادان ورناتادى، حاليسا ءوزى جالعىز قىزىن باقسا دا، جۇرەكتىلىكپەن قوس قولىنا سۇيەنىپ جاڭا تۇرمىسن باستادى. قازىر حاليسا بالكۇلشە ساتۋ ارقىلى ايلىق كىرىسىن 6000 يۋاننان اسىردى. حاليسا بىلاي دەدى: ”وسىنىڭ بارلىعىن اپەرگەن جاقسى اپەكەم ساۋ فيميڭگە العىس ايتامىن“.
