− اۆتونوميالى رايوننىڭ ءارقايسى تاراۋلارى، ورىندارى ۇيرەنۋ - تاربيەسىن باستان - اياق ءسىڭىرىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تەرەڭدەۋىن، جۇرەكتەردەن ورىن الۋىن، ناقتىلانۋىن ىلگەرىلەتتى
جەتە ۇيرەنىپ، جەتە ءتۇسىنۋ، تەرەڭ ءتۇسىنىپ، جەتە يگەرۋ، شىن سەنىپ، شىنايى اتقارۋ كەرەك. ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، اۆتونوميالى رايوننىڭ 1 - توپتا قاتىناسقان ءارقايسى تاراۋلارى، ورىندارى شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ سىندى وسى نەگىزگى جەلىنى مىقتاپ يگەرىپ، ۇيرەنۋ - تاربيەسىن باستان - اياق ءسىڭىرىپ، ءتۇپ نۇسقانى وقىپ، ءماتىندى ۇيرەنىپ، قاعيدانى ءتۇسىندى، سانالى، ىرىقتى تۇردە ۇيرەنىپ، دەر كەزىندە ىلەسە ۇيرەنىپ، ءىس جۇزىندىككە بىرلەستىرە ۇيرەنىپ، شىن سەنىپ، شىنايى اتقارا ۇيرەندى، ۇيرەنۋدىڭ تەرەڭدەۋىن، جۇرەكتەردەن ورىن الۋىن، ناقتىلانۋىن ىلگەرىلەتتى، ۇيرەنۋ بارىسىندا قۇدىرەتتى كۇش - قۋات الىپ، ۇيرەنۋ تابىستارىن ءوز مىندەتىندەگى قىزمەتتى جاقسى ىستەۋ، ءىستىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جاعىندا تياناقتاندىردى.
■ ۇيرەنۋدى تەرەڭدەتىپ، ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، جەتە ءتۇسىندى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءارقايسى تاراۋلارى، ورىندارى «شي جينپيڭنىڭ ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋلارىنان تاڭدامالىلار»، پارتيا ۋستاۆى، «شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ باعدارلاماسى» سياقتىلاردى مۇقيات ۇيرەندى، جەتە ۇيرەنۋ، جەتە ءتۇسىنۋ، شىنايى تياناقتاندىرۋ جاعىنا كۇش سالىپ، ۇيرەنۋدىڭ تەرەڭدىگىن، تەبىنىن جانە باعىتتامالىلىعىن، ناقتى ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى، پارتيالى كادرلاردى ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسىپ، تاباندىلىقپەن ۇيرەنىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىمەن سانالى تۇردە وي - سانانى قارۋلاندىرۋعا، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتۋگە، قىزمەتتى ىلگەرىلەتۋگە جەتەكتەدى.
”كەڭسەنىڭ پارتيالى كادرى رەتىندە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ۇيرەندىم، مۇنداعى تەتىك تانىمدى تەرەڭدەتىپ، شىنايى مويىنداۋدى كۇشەيتىپ، ادال، كىرشىكسىز، جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن ساياسي قاسيەتتى شىڭداۋدا ...“ 7 - ايدىڭ 31 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم كەڭسەسى جالپىلىق 3 - باسقارما پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى لي جيلين ياچەيكاداعى پارتيا مۇشەلەرىمەن بىرگە «شي جينپيڭ ەل باسقارۋ جونىندە» 2 - ءبولىمىنىڭ ءىشىنارا ءتۇيىندى مازمۇندارىن ۇيرەنگەننەن كەيىن، ءوزىنىڭ ۇيرەنۋ اسەرىن وسىلاي جەتكىزدى.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتىلگەننەن بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم كەڭسەسى ۇيرەنۋ - تاربيەنى باستان - اياق ءسىڭىرىپ، وقۋعا ءتيىستى مازمۇن، ءتۇيىندى مازمۇن، ءار ايداعى ۇيرەنۋ تىزىمدىگىن جانە جەكەلەردىڭ ۇيرەنۋ تىزىمدىگىن جاسادى، قالىڭ پارتيالى كادرلار زەيىن اۋدارىپ، تابانداپ وتىرىپ، ءتۇپ نۇسقانى وقىپ، ءماتىندى ۇيرەنىپ، قاعيدانى ءتۇسىندى، ۇيرەنۋ، زەرتتەۋ - تالقى بارىسىندا يدەيا توعىستىرىپ، ماسەلەنى تەكسەرىپ تاۋىپ، ولقى تۇستارىن كۇشەيتىپ، ءالسىز جاقتارىن تولىقتاپ، ۇيرەنۋدىڭ تەرەڭدەۋىن ىلگەرىلەتتى.
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى كەڭسەسى قىزمەت ءىس جۇزىندىگىمەن تىعىز جاناستىرىپ، ”اۋەلگى ماقساتتان اينىماۋ، بورىش ارقالاۋ، پارىقتى تابۋ، تياناقتاندىرۋ يگەرۋ“ جالپى تالابىنا ساي، ارناۋلى تاقىرىپتا ۇيرەنۋ، ”شوعىرلى وزدىگىنەن ۇيرەنۋ + ارناۋلى تاقىرىپتىق پىسىقتاۋ“ سياقتى ۇلگى ارقىلى ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، وي جۇگىرتىپ، پارتيالى كادرلاردىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ماڭىزدى ءمانى جونىندەگى تانىمىن، پارتيانىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشى جونىندەگى تانىمىن، پارتيا ءدوپ كەلىپ وتىرعان حاۋىپ - قاتەر مەن سىن - سىناقتار جونىندەگى تانىمىن اناعۇرلىم تەرەڭدەتىپ، ءوز قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگى جونىندەگى تۇسىنىگىن تەرەڭدەتىپ، مۇرات - سەنىمىن اناعۇرلىم بەكەمدەپ، دايەكتىلەندىرۋ، تياناقتاندىرۋ سانالىلىعى مەن ىرىقتىلىعىن كۇشەيتتى.
اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان كادرلار باسقارماسىنىڭ باستىعى چىن يۇڭ «شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋ باعدارلاماسى» سياقتىلاردى ءار كۇنى ۇيرەنۋگە تاباندى بولدى، بۇل الدەقاشان ونىڭ ءبىر ءتۇرلى ادەتىنە اينالدى.
شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىنىڭ مازمۇنى باي، ءمانى تەرەڭ، ءار رەتكى ۇيرەنۋدە تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىپ، جاڭا تۇسىنىككە يە بولامىن“. چىن يۇڭ بىلاي دەدى: تەك جەتە ۇيرەنەتىن بولساڭ، تىڭعىلىقتى ىستەي الاسىڭ. ءبىر عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرى ساناتىندا، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋىمەن امالياتقا جەتەكشىلىك ەتىپ، عىلىم - تەحنيكالىق باسقارۋ قىزمەتىندە جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە پارمەندى عىلىم - تەحنيكالىق تىرەك ازىرلەيمىن“.
■ ۇيرەنۋ جۇرەكتەردەن ورىن الىپ، دەر كەزىندە ىلەسە ىلگەرىلەدى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءارقايسى تاراۋلارى، ورىندارى بەلگىلەنگەن مازمۇنداردى ويداعىداي ۇيرەنۋ نەگىزىندە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ 15 - رەتكى توپتىق ۇيرەنۋىندە، ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارىنىڭ پارتيا قۇرىلىسى قىزمەتى ماجىلىسىندە، ىشكى موڭعۇلدا قىزمەت تەكسەرگەندە ءارى اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋگە جەتەكشىلىك ەتكەندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن دەر كەزىندە ىلەسە ۇيرەنىپ، باسشىلىق القانىڭ ءبىر قادام الدا ۇيرەنۋىن، تەرەڭدەي ۇيرەنۋىن ورىندادى ءارى ”ءۇش جيىن، ءبىر ساباق“ ءتۇزىمى سياقتىلار ارقىلى بارلىق پارتيالى كادرلاردى تەرەڭدەي ۇيرەنۋگە، زەرتتەۋ - تالقىلاۋعا دەرەۋ ۇيىمداستىرىپ، ءسوزدىڭ رۋحاني ءمانىن، وزەكتى مازمۇنىن تەرەڭدەي ءتۇسىنىپ، ءىس جۇزىندىكپەن ۇشتاستىرىپ، دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى ويداعىداي يگەردى.
8 - ايدىڭ 2 - كۇنى تۇستەن بۇرىن اۆتونوميالى رايوندىق باس جۇمىسشى ۇيىمى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى نازاريالىق ۇيرەنۋ وزەكتى گرۋپپاسىنىڭ ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەۋ - تالقىلاۋ ءماجىلىسىن اشتى، اۋدان، باسقارما دارەجەلىدەن جوعارى 32 پارتيالى كادر الدىڭعى مەرزىمدە دەر كەزىندە ىلەسە ۇيرەنۋ نەگىزىندە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ەڭ جاڭا ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن قايتالاي توپتىق ۇيرەندى ءارى قىزمەت ورنىنىڭ ءىس جۇزىندىگىمەن ۇشتاستىرىپ، پىكىر اۋىستىرىپ، زەرتتەۋ - تالقى جۇرگىزىپ، ۇلگىگە، ولشەمگە تۋرالانىپ، پارىقتاردى تاۋىپ، وي جەلىسىن اشالاپ، قارسى شارا الىپ شىعىپ، ۇيرەنۋدىڭ جۇرەكتەردەن ورىن الۋىن ىلگەرىلەتتى.
اۆتونوميالى رايوندىق باس جۇمىسشى ۇيىمى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار ءتوراعاسى چىن جۇڭكۋان بىلاي دەدى: ”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى سوزدەرىنىڭ رۋحىمەن سالىستىرىپ، ’التى باعىتتا كۇش سالۋ‘ شاراسىن جاساپ، ساياسي قۇرىلىس، نازاريامەن قارۋلانۋ، ۇيىمدىق تۇرمىس، ستيل قالىپتاستىرۋ، ءتارتىپ اتقارۋدى باقىلاۋ سياقتى جاقتاردا بىردەي كۇش سالىپ، جۇمىسشى ۇيىمى ورگانى پارتيا قۇرىلىسىنىڭ ورەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، پارتيا قۇرىلىسى قىزمەتىن جۇمىسشىلار قوزعالىسى ىستەرىن دامۋعا باستايتىن قۋاتتى قوزعاۋشى كۇشكە اينالدىردىق“.
باس شۋجي شي جينپيڭ ىشكى موڭعۇلدا قىزمەت تەكسەرگەندە ءارى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن ورىستەتۋگە جەتەكشىلىك ەتكەندە، جەر - جەردەن، تاراۋلاردان نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن ورىستەتۋدە ءتورتتى تىڭعىلىقتى جۇرگىزۋ“دى مىقتى يگەرۋگە كوڭىل ءبولۋى كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى. ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ ارقىلى اۆتونوميالى رايوندىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتى 4 - باقىلاۋ - تەكسەرۋ، تەكسەرۋ كەڭسەسىنىڭ كادرى چىڭ جيڭچيان تەرەڭ اسەرمەن بىلاي دەدى: ”جاڭا ءداۋىردىڭ ءتارتىپ تەكسەرۋ، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كادرى رەتىندە، مىندەت، بورىش ارقالاپ، ’ءتورتتى تىڭعىلىقتى ىستەۋ‘ تالابىن ءىس جۇزىندىك قىزمەتتە تياناقتاندىرىپ، ءتارتىپ اتقارۋدى باقىلاۋ مەن جاۋاپكەرشىلىك قۋزاستىرۋدى كۇشەيتىپ، حالىق تۇرمىسى سالاسىنداعى بۇقارانىڭ مۇددەسىنە زيان جەتكىزەتىن كورنەكتى ماسەلەلەردى ويداعىداي شەشۋ كەرەك“.
اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ بىرلىكساپ ءبولىمى ۇيرەنۋ - تاربيەنى، تەكسەرىپ - زەرتتەۋدى، ماسەلەلەردى قاداعالاۋدى، رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدى ساباقتاستىرىپ، ءبىر تۇتاس جوسپارلاي ىلگەرىلەتىپ، ۇيرەنۋ ونىمدىلىگىن شىنايى تۇردە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“ جانە ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلى سياقتى ءتۇيىندى قىزمەتتەردى كۇشەيتۋ مەن جاقسارتۋدا تياناقتاندىردى.
■ ۇيرەنۋدى ناقتىلاندىرىپ، تانىم مەن ارەكەتتى بىرلىككە كەلتىردى
نازاريالىق ۇيرەنۋدە ناتيجە بولۋ، يدەيا - ساياسيدا سىننان ءوتۋ، ءىس تىندىرىپ، ناتيجە شىعارۋدا باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ، حالىققا قىزمەت ەتىپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋ، پاك تە كىرشىكسىز بولۋدا ونەگە كورسەتۋ ناقتى نىساناسىن كوزدە ۇستاپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءارقايسى تاراۋلارى، ورىندارى ۇيرەنۋ، ويلاۋ، پايدالانۋدى ساباقتاستىرۋدان، تانىم، سەنىم، ارەكەتتى بىرلىككە كەلتىرۋدەن جازباي، ۇيرەنۋدى ناقتىلاندىرۋدى ىلگەرىلەتتى، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تابىستارى قيىندىقتاردان قامال الۋ، حالىققا قىزمەت ەتۋدىڭ ءىس جۇزىندىك ونىمدىلىكتەرىنە اينالۋدا.
”مەكتەپ وقۋدان ەرتە تاراتقانىمەن، اتا - انالار جۇمىستان تۇسە قويمايدى، بالالار وقۋدان تاراعان سوڭ قايدا بارادى؟“
ەندى ءبىر ايدان سوڭ، ءۇرىمجى قالاسىنىڭ تۇرعىنى لي جۇننىڭ قىزى 1 - جىلدىققا وقۋعا تۇسەدى، ول بالانىڭ وقۋدان تاراعاندا قايدا باراتىندىعىنا باس قاتىرىپ جۇرگەندە، جاقسى حابار جەتىپ كەلەدى: 9 - ايدان باستاپ اۆتونوميالى رايون ءۇرىمجى قالاسى، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى، قۇمىل قالاسى سياقتى 6 ايماقتاعى (وبلىستاعى، قالاداعى) ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەردە وقۋشىلاردى ساباقتان كەيىن مىندەتتەمەلى قاراپ بەرۋ قىزمەتىن ورىستەتۋدى ىلگەرىلەتەدى ەكەن، بۇل ونىڭ كوڭىلىن جاي تاپتىردى.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ - اعارتۋ مەڭگەرمەسى ماسەلەنى باعدار ەتۋدەن جازباي، بۇقارا اڭىس ەتكەن قولامتالى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشىپ، ۇيرەنۋ، تەكسەرىپ - زەرتتەۋ، قاداعالاۋ، رەتتەۋ - تۇزەتۋدى قاتار الىپ ءجۇردى، ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ تۇستەن كەيىنگى وقۋدان تارايتىن ۋاقىتى مەن اتا - انالاردىڭ جۇمىستان ءتۇسۋ ۋاقىتىنىڭ سايكەسپەۋى ماسەلەسىنە قاراتا، اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ - اعارتۋ مەڭگەرمەسى، رەفورما جانە دامۋ كوميتەتى سياقتى تاراۋلار «اۆتونوميالى رايوننىڭ ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەرىندە وقۋشىلاردى ساباقتان كەيىن مىندەتتەمەلى قاراپ بەرۋ قىزمەتىن سىناق ەتۋدى ورىستەتۋگە جەتەكشىلىك ەتۋ پىكىرىن» بىرلەسىپ باسىپ تاراتىپ، 2020 - جىلى 9 - ايدا تۇتاس شينجياڭ مەن شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنا قاراستى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەرىندە ساباقتان كەيىنگى مىندەتتەمەلى قىزمەت وتەۋدى ورىستەتۋدى العا قويىپ، وسى ءبىر ماسەلەنى بەلسەنە شەشىپ، اتا - انالاردىڭ قارسى الۋىنا بولەندى.
”بانكەمىزدە جۇمىس بىتىرۋدە تاپ بولعان ماسەلەلەردى دەر كەزىندە شەشۋگە بولا ما؟“ ”بانكەمىز شىعارعان فينانستىق ونىمدەر جونىندە تاعى قانداي ۇسىنىستارىڭىز بار؟“... جۋىقتا شينجياڭ بانكەسى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، باس جورا ما جاۋ باس بانكەنىڭ تيجارات بولىمىنە كەلىپ، قاريدارلاردىڭ جۇمىس ءبىتىرۋ بارىسىندا تاپ بولعان ماسەلەلەرىن جانە قىزمەت وتەۋدى جاقسارتۋ پىكىر - ۇسىنىستارىن مۇقيات سۇراستىرىپ، تەكسەرىپ - زەرتتەۋ بارىسىندا ماسەلەلەردى بايقاپ، ماسەلەلەردى شەشتى.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا، شينجياڭ بانكەسى ۇيرەنۋ، تەكسەرۋ، تۇزەتۋدى قاتار الىپ جۇرۋدەن جازباي، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى بانكەنىڭ ءتۇرلى جۇمىستارىمەن تىعىز ۇشتاستىرىپ، تۇلعالاندىرا ىلگەرىلەتىپ، سايكەستىرە تياناقتاندىردى. ما جاۋ مىنالاردى ءبىلدىردى: نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋ ارقىلى پارتيا مۇشەلەرى يدەيالىق تانىمدى اناعۇرلىم جوعارىلاتىپ، قىزمەت ورنىنىڭ ءىس جۇزىندىگىن تياناق ەتىپ، مىندەت پەن بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، تاڭداۋلىلاردى ۇلگى ەتىپ، وزات بولۋعا ۇمتىلىپ، ءىس تىندىرىپ، ناتيجە شىعارۋداي تاماشا راي قالىپتاستىردى، ەندىگى جەردە نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ءۇرتىس ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى شىنايى تۇردە كاسىپورىننىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ باسىمدىعىنا اينالدىرامىز.
