_ پاكيستان جاس ەگەيلەر تەكسەرۋ ۇيىرمەسى شينجياڭعا كەلدى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ميھىرگۇل عوپۇر
ەڭ تاماشا ٴساۋىر ايىندا شينجياڭ توڭىرەكتىڭ ٴتورت بۇرىشىنان كەلگەن قوناقتاردى قۋانا قارسى الدى. 4 ـ ايدىڭ 20 ـ كۇنىنەن 24 ـ كۇنىنە دەيىن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى شەتەلدەرمەن بايلانىس جاساۋ ٴبولىمىنىڭ ۇسىنىسىنا ساي، پاكيستان جاس ەگەيلەر تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر شينجياڭعا كەلىپ، ٴۇرىمجى قالاسىندا، قاشقار قالاسىندا، اتۇش قالاسىندا جاعداي ۇعىسىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى ٴار ۇلت بۇقاراسىمەن ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىرىپ، شينجياڭدا قوعام ورنىقتىلىعىنىڭ، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ، حالىق تۇرمىسى جاقسارۋىنىڭ، ٴدىن تاتۋلىعىنىڭ، مادەنيەتتىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىنىڭ، ساياحاتتىڭ قارىشتاپ دامۋىنىڭ ناقتى جاعدايىن شىنايى سەزىندى.
قاشقار بايىرعى قالاسى، شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارى سياقتى جەرلەردى ارالاعاندا، ەرەكشەلىككە يە قۇرىلىستار، حالىقتىق سالت ـ سانا، ٴدامدى تاعامدار، ۇلتتار ٴان ـ ٴبيى ٴبارى دە تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەردى قاتتى باۋرادى. ولار توقتاي قالىپ سۋرەتكە ٴتۇسىپ، كەتكىسى كەلمەي قالدى. ”شينجياڭداعى ٴار ۇلت جاراسىمدى بىرگە جاساسىپ، ٴتۇرلى مادەنيەت ٴوزارا سيىسىمدى بولىپ، ٴبىر ـ بىرىنەن ۇلگى الىپ كەلەدى ەكەن، ادامداردىڭ ۇنەمى بىرگە شاتتانا ٴبي بيلەپ جاتقانىن كورىپ، شينجياڭ حالقىنىڭ تۇرمىستارىنىڭ بالدان دا ٴتاتتى ەكەندىگىن شىنايى سەزىنۋگە بولادى“. پاكيستان مۇسىلماندار وداعى (شەرىپ توبى) پانجاپ ولكەلىك پارلامەنتىنىڭ مۇشەسى، مەديا مامانى شينا بات جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ وسىنشاما كورىكتى ەكەندىگىن، كەلەسى جولى تۋىس ـ تۋعان، دوس ـ جاراندارىمەن تاعى كەلۋدى ٴۇمىت ەتەتىندىگىن ايتتى.
اتۇش قالاسى سۇنتاق قالاشىعىنىڭ ازحان قىستاعىندا تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر اۋىل ـ قىستاق ساياحاتىنىڭ دامۋ احۋالىن ۇعىستى؛ قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىستىق مۇراجايدا قىرعىزدىڭ حالىقتىق سالت ـ سانا مادەنيەتىن ۇعىسىپ، قىرعىز ۇلتىنىڭ باتىرلىق ەپوسى «ماناستى» ايتۋدى تاماشالادى؛ قاشقار قالاسى اۋات اۋىلى توقام ٴمالىسى قىستاعىندا كورىكتى اۋىل ـ قىستاق قۇرىلىسى تابىستارىن سەزىندى.
”شينجياڭداعى اۋىل ـ قىستاقتاردىڭ قۇرىلىسى وتە ادەمى ەكەن، اۋىل ـ قىستاقتىڭ اۋلالارى تازا دا رەتتى، كوركەم دە ٴساندى، ادامداردىڭ بولاشاق دامۋعا سەنىمدەرى كامىل ەكەن“. پاكيستان حالىق پارتياسى سيند ولكەلىك قارجى قوسۋ كوميتەتىنىڭ ٴتوراعاسى قاسىم كامال وسىدان 8 جىل بۇرىن شينجياڭعا كەلگەن، ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭنىڭ دامۋى توتەنشە تەز ەكەن، قاتىناسى شار تاراپقا تۇتاسىپ، قالالارى گۇلدەنىپتى، بارلىق جەردە عيماراتتار اسپانمەن بوي تالاسىپ، اۆتوكولىكتەر قايشالىسىپ جاتىر، جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى كۇش سالا دامىتۋ بەكىمى توتەنشە زور، وراسان زور قۇلشىنىس جاساپتى، تابىستارى كورنەكتى ەكەن.
ەلىمىزدىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋدى، باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋدى، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋىنە ىلەسە، شينجياڭ سالىستىرمالى توماعا ـ تۇيىق ىشكى قۇرلىقتان سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە اينالدى. قاشقار كەشەندى قورعامالى باجى اۋماعى، ٴۇرىمجى مادەنيەت ورتالىعى قالا جوباسى سارايى قاتارلى جەرلەردە تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن سەزىندى.
پاكيستان حالىق پارتياسى ولكەلىك پارلامەنت مۇشەسى البوپ حان مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭ _ جۇڭگونىڭ باتىسقا ەسىك اشۋىنداعى ماڭىزدى قاقپا، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ تۇعىرىنا سۇيەنىپ، شينجياڭ جۇڭگونىڭ توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن سەلبەستىك جاساسۋىندا كوپىرلىك رول اتقاردى، بۇل پاكيستانعا دا اناعۇرلىم كوپ دامۋ ورايىن الا كەلدى. تالاي جىلدان بەرى جۇڭگو ـ پاكيستان ەكونوميكا ٴدالىزى ٴۇرتىس دامىپ كەلەدى، ەكى جاقتىڭ ساۋدا، قارجى قوسۋ، مادەنيەت اۋىس ـ كۇيىسى، گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىس سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى ونان ارى كۇشەيتۋىن ٴۇمىت ەتەمىن.
شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسى نەگىزگى تاقىرىپتىق كورمەسىن ەكسكۋرسيالاعاننان كەيىن، تەكسەرۋ ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى جۇڭگو شينجياڭىنىڭ لاڭكەستىككە جانە ۇشقارىلىققا سوققى بەرۋ ٴۇشىن جاساعان قۇلشىنىستارىن قولدايتىندىقتارىن ٴبىلدىردى. ”سول جەردىڭ وزىندە جاعدايدى ۇعىسۋ ەڭ ناقتى بولادى ەكەن. جۇڭگو شينجياڭىنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىققا قارسى تۇرۋ قىزمەتىنىڭ تابىسى كورنەكتى بولىپتى. بۇل ارانىڭ بارلىق جەرىنەن جاراسىمدىلىقتىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ، گۇلدەنىپ ـ كوركەيگەننىڭ كورىنىسى مەن مۇندالايدى، مۇنىڭ بارلىعى باتىس ەلدەرى مەدياسىنىڭ ايتقاندارىمەن مۇلدە ۇقسامايدى“. پاكيستان حالىق پارتياسى حالىقتىق پارلامەنتىنىڭ مۇشەسى مۇرتازا ماحمۇت بىلاي دەدى: لاڭكەستىكتە شەكارا بولمايدى، دىنگە جانە مەملەكەتكە دە بولىنبەيدى، پاكيستان دا مۇنىڭ اۋىر زيانىنا ۇشىراعان، جۇڭگومەن ۇقساس سىن ـ سايىسقا ٴدوپ كەلىپ وتىر، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ تاجىريبەلەرى ۇلگى الۋعا تاتيدى ەكەن.
تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر تاعى دا قاشقار قالاسىنداعى ايتكار مەشىتىن ەكسكۋرسيالاپ، شينجياڭ ٴىسلام ٴدىنى شۋەيۋانىن ارالاپ كورىپ، شينجياڭنىڭ ازاماتتاردىڭ ٴدىني سەنىم ەركىندىگىن تولىق قامتاماسىز ەتۋدەگى قۇلشىنىستارىن جوعارى باعالادى. پاكيستان مۇسىلماندار وداعى (شەرىپ توبى) پانجاپ ولكەلىك پارلامەنتىنىڭ مۇشەسى ماحۋيش سۇرتانا مىنالاردى ٴبىلدىردى: جۇڭگونىڭ شينجياڭىنداعى ٴار ۇلت حالقىنىڭ جاراسىمدى، تاتۋ ـ ٴتاتتى ٴوتىپ جاتقاندىعىن، ٴدىني سەنىم ەركىندىگىنەن تولىق يگىلىكتەنگەندىگىن، ٴار ۇلت حالقى مادەنيەتىنىڭ تاماشا جالعاستىرىلىپ جانە قورعالىپ جاتقاندىعىن شىنايى سەزىندىم، شىنايى، كورىكتى شينجياڭدى اناعۇرلىم كوپ ادامعا اڭگىمەلەپ بەرەمىن.
ەكسكۋرسيالاۋ ـ ارالاۋ بارىسىندا تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر شينجياڭنىڭ قاتىستى جاقتارىمەن اڭگىمە ٴماجىلىسىن وتكىزدى. تەكسەرۋ ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى جابال مىنالاردى ٴبىلدىردى: جۇڭگونىڭ شينجياڭى باۋرامدىلىعى كۇشتى جەر ەكەن، بۇل ارادا كوپ نەگىزدى مادەنيەت شوعىرلانعان، ادامدارى اشىق ـ جارقىن، قوناعۋار ەكەن، بۇل اراداعى كوركەمدىك اتاۋلىنى جان ـ جاققا تاراتامىز.
”5 كۇننەن بەرى بۇل ارادان كورگەن ـ بىلگەندەرىم ماعان شەكسىز تاماشا اسەر قالدىردى، جۇڭگونىڭ شينجياڭى ٴتۇرلى ىستەردە ٴدۇيىم ەلدى جالت قاراتقان تابىستارعا قول جەتكىزىپتى“. پاكيستان مۇسىلماندار وداعى (شەرىپ توبى) حالىقتىق پارلامەنتىنىڭ مۇشەسى لاناس يليدات مىنالاردى ٴبىلدىردى: ورنىقتى دا گۇلدەنىپ ـ كوركەيگەن جۇڭگو شينجياڭىنىڭ دامۋ كومەسكى كۇشى شەكسىز، شينجياڭداعى تاماشا اسەرلەرىمدى تۋىس ـ تۋعاندارىممەن، دوس ـ جاراندارىممەن بولىسەمىن، شينجياڭعا تاعى كەلۋدى اسىعا كۇتەمىن.
