شين شىجيان
تەمىر ايداعار جۇيتكىپ، شىعىس پەن باتىستى تۇتاستىردى، سۋدى تىزگىندەۋ، سۋ ىستەرىن گۇلدەندىرۋدىڭ جاڭا تاراۋىن جازدى، ەلەكتر تورى جان ـ جاققا تارتىلىپ، تاۋ ـ وزەندەردەن كوكتەي ٴوتتى، تابيعي گاز قۇبىرلارى جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىندا تۇتاستى، زات اينالىمى ىركىلىسسىز بولىپ بارلىق جەرگە تۇتاستى، قۇبىر تورى تۇس ـ تۇسقا تارتىلىپ، حالىق تۇرمىسىن العا جەتەكتەدى... جەر استىندا، جەر ۇستىندە، ٴپىشىندى، ٴپىشىنسىز، دامۋ، حالىق تۇرمىسى، قازىرگى كەز، ۇزاق بولاشاق، ”10 تور“ شينجياڭنىڭ دامۋ بولاشاعىنا نەگىز قالاپ، شينجياڭ دامۋىنىڭ جاڭا كارتيناسىن سالدى.
نەگىزدىك قۇرىلعىلار _ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ ماڭىزدى تىرەگى جانە قاجەتتى شارتى. بيىلعى اۆتونوميالى رايوننىڭ ۇكىمەت قىزمەتىنەن بايانداماسىندا مىنالار العا قويىلدى: ۇتىمدى قارجى قوسۋدى بەلسەنە كەڭەيتىپ، وسىزاماندانعان نەگىزدىك قۇرىلعىلار جۇيەسىن جەدەل قۇرۋ ٴارى ”10 توردى“ اتقارۋ جوباسىن ايقىن جوبالاۋ، جاساۋ كەرەك. ”10 تور“ كوپتەگەن شەشۋشى سالالاردى قامتيدى، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، ٴالسىز تۇستاردى كۇشەيتىپ، باسىمدىقتاردى ساۋلەلەندىرىپ، ماسەلە تانىمىن، جۇيە كوزقاراسىن ايگىلەۋ _ شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى ستراتەگيالىق شارا.
”10 تور“ مەملەكەتتىڭ دامۋ جالپى جاعدايىنداعى شينجياڭنىڭ ستراتەگيالىق ورنىن كوزدەگەن. ”جالپى اۋقىمدى جوسپارلاماعان ادام ٴبىر سالانى دا جوسپارلاي المايدى“، شينجياڭنىڭ دامۋىندا، ٴسوز جوق، مەملەكەتتىڭ دامۋ كەلەلى جاعدايىن كوزدە ۇستاپ، اناعۇرلىم زور جاعداي ارقىلى شينجياڭنىڭ جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى مەن ىسكەرلىك كورسەتۋىن ايگىلەۋ كەرەك. ەۆروپا _ ازياعا تۇتاسقان شەكارا اتتاعان توردى قۇرۋ، شينجياڭنىڭ ازيا _ ەۆروپا التىن ارناسى مەن باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىن قالىپتاستىرىپ، مەملەكەتتىڭ اشىق دامۋىنىڭ جاڭا ٴورىسىن كەڭەيتۋىنە ٴتيىمدى؛ جوعارى ٴونىمدى، ىركىلىسسىز ساۋدا ـ زات اينالىمى تورىن قۇرۋ جاڭا دامۋ ارناسىن قۇرۋدىڭ ستراتەگيالىق تىرەگىن قالىپتاستىرۋعا، مەملەكەتتىڭ ىشكى سۇرانىس ۇلكەن بازارىن ىركىلىسسىزدەندىرۋگە ٴتيىمدى؛ ىشكى جاقتى قامداپ، سىرتپەن تۇتاساتىن ەلەكتر تورىن، قامتىمى كەڭ تابيعي گاز قۇبىرى تورىن قۇرۋ بۇكىل ەلدىڭ ەنەرگيا بايلىعىن ستراتەگيالىق قامتاماسىزداندىرۋ بازاسىن قۇرىپ، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن پارمەندى قامتاماسىزداندىرۋعا ٴتيىمدى. مەملەكەتتىڭ قاجەتىن كوزدە ۇستاپ، شينجياڭنىڭ قابىلەتىن تياناق ەتكەندە، ”10 تور“، ٴسوز جوق، ٴبىر ٴوڭىردىڭ شۇعىلاسىمەن مەملەكەتتىڭ جالپى جاعدايىنا كورىك قوساتىن بولادى.
”10 تور“ شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ نەگىزگى جۇلگەسىن ورناتتى. نەگىزدىك قۇرىلعى _ شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى ولقىلىقتاردى تەجەيدى ٴارى قارجى قوسۋدى كەڭەيتۋدەگى، ارتۋدى جەبەۋدەگى كومەسكى كۇش. شىعىسپەن تۇتاسىپ باتىسقا شىعاراتىن تەمىر جول تورىن، قاتىناۋى قولايلى بولعان تاس جول تورىن، نەگىزگى جانە تارماق لەنيالار ۇلاسقان اۋە قاتىناس تورىن قالىپتاستىرۋ، ٴسوز جوق، ادام اينالىمى مەن زات اينالىمىن ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭ ٴىشىن ٴتىپتى دە جاقسى تۇتاستىرىپ، شينجياڭعا كىرىپ ـ شىعۋدى تەزدەتىپ، وڭتۇستىك ـ سولتۇستىك شينجياڭدى ىركىلىسسىزدەندىرىپ، شەكارادان كىرىپ ـ شىعۋدى بايلانىستىرادى؛ رەتتەۋ ـ مەڭگەرۋى پارمەندى سۋ يگىلىگى تورىن قۇرۋ ”سۋ ۇنەمدەۋ، سۋ ساقتاۋ، سۋ جەتكىزۋ، سۋ مولايتۋ“ ٴىسىن ويداعىداي ىستەۋگە، ”سەگىز ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ قۇرۋعا، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋعا ٴتيىمدى. ال جاڭاشا نەگىزدىك قۇرىلعى رەتىندە، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، جوعارى ٴونىمدى ەسەپتەۋ قۋاتى تورى ەكونوميكانىڭ جاڭا ارتۋ ٴتۇيىنى عانا ەمەس، ٴداستۇرلى كاسىپ سالالارىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدىڭ ماڭىزدى تىرەگى. نەگىز قالاپ، ۇزاق بولاشاققا تيىمدىلىك جاساعاندا، ”10 تور“، ٴسوز جوق، جوعارى ساپالى دامۋعا ىشكى قوزعاۋشى كۇش ازىرلەپ، جالىندى ومىرشەڭدىك كۇش ۇستەيدى.
”10 تور“ ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن قاناعاتتاندىردى. دامۋدىڭ ٴتۇبىرلى ماقساتى _ حالىق تۇرمىسىنىڭ قۇت ـ ىرىسىن ارتتىرۋ، ”10 تور“ دامۋ تورى عانا ەمەس، ول تاعى حالىق تۇرمىسى تورى. ”10 تور“ ”شوعىرلى، قولايلى جەر استى قۇبىر تورىن“ ارناۋلى تۇردە سونىڭ ىشىنە ەنگىزىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ حالىق تۇرمىسىنداعى ارمان ـ تىلەگىنە شىنايى ۇيلەستى، بۇل ٴار ۇلت بۇقاراسى رازى بولاتىن باقىتتى مەكەن قۇرۋدىڭ ناقتى شاراسى. كوز ايانى كەڭەيتىپ، تەمىر جول تورىنان، تاس جول تورىنان، اۋە قاتىناس تورىنان سۋ يگىلىگى تورىنا، ەلەكتر تورىنا، تابيعي گاز قۇبىر تورىنا دەيىن، ”10 تور“ اناعۇرلىم كوپ جۇمىستانۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ورايىن جاراتىپ، اۋىل ـ قىستاق كاسىپ سالاسىنىڭ گۇلدەنۋىن جەبەپ، كىرىستى ارتتىرىپ، بايۋ جولىن كەڭەيتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىن دامۋ جەتىستىكتەرىنەن ورتاق يگىلىكتەندىرىپ، تۇرمىستارىن بارعان سايىن جاقسارتا تۇسۋىنە مۇمكىندىك جاسايدى. قىسقاسى، ”10 تور“ قۇرىلىسى ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتەدى.
”10 تور“ عىلمي، جان ـ جاقتى دامۋ جوباسىن ايگىلەيدى، شينجياڭنىڭ دامۋ بولاشاعىنا سايادى، كەلەلى دە تەرەڭ مانگە يە. جاڭا دامۋ ۇستانىمىن تولىق، دالمە ـ ٴدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، شينجياڭنىڭ ٴىس جۇزىندىگىن شىعار ٴتۇيىن ەتىپ، جوعارى ولشەمگە، جوعارى ساپاعا تاباندى بولىپ، ۋاقىت كۇتىپ تۇرمايدى، ورايدى يگەرۋ كەرەك دەيتىن رۋحاني كۇيمەن جەدەل ورنالاستىرىلسا، قۇرىلسا، تۇلعالانسا، ”10 تور“، ٴسوز جوق، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ورنىقتى، باياندى دامۋىن ىلگەرىلەتەدى.
