ول جۇڭگونىڭ ۇلتتىق كيىم ـ كەشەگىن ميلان جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىندا ايگىلەدى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى يىن لۋ
”مەن جۇڭگونىڭ شينجياڭىنان كەلدىم، وسى جاڭاشا كيىم ـ كەشەكتەردىڭ جوبالانۋ ەلەمەنتى ٴبىزدىڭ جۇڭگونىڭ ٴداستۇرلى ۇلتتىق كيىم ـ كەشەكتەرىنەن الىنعان“. شينجياڭدىق جاس كيىم جوبالاۋشى ماعاۋيا ىرىسبەك بيىل 2 ـ ايدىڭ سوڭىندا وتكىزىلگەن يتاليا ميلان جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىنداعى جەكە تۋىندى كورمەسىندە ٴوز تۋىندىسىن سەنىممەن تانىستىردى. 4 ـ ايدىڭ 25 ـ كۇنى ول قازاقستانعا بارىپ، جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىنا قاتىناسادى.
ميلان جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعى دۇنيە جۇزىندەگى 4 ۇلكەن جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىنىڭ (لوندون، نيۋ _ يورك، ميلان، پاريج) ٴبىرى سانالادى، 1967 ـ جىلى وتكىزىلە باستاعان، ەجەلدەن دۇنيە ٴجۇزى جاڭاشا كيىم ـ كەشەك جوبالاۋ جانە تۇتىنۋ بەتالىسىنىڭ بارومەترى بولىپ كەلەدى.
تۇڭعىش رەت ميلان جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىنا قاتىناسقاندىعىنا ٴارى ٴوزىنىڭ جەكە تۋىندى كورمەسىن وتكىزگەندىگىنە ماعاۋيا قاتتى قۋاندى ٴارى قات ـ قابات قىسىمعا دا ٴدوپ كەلدى، ”ٴوزىم جوبالاعان كيىمدەرمەن ميلان جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىنا قاتىناسۋ داشۋەدەن وقۋ تاۋىسقان كەزىمدەگى نىسانام بولاتىن، 10 جىل ۋاقىت جۇمساپ اقىرى وسى كيىم ـ كەشەك سالتاناتىنا قاتىناسىپ وتىرمىن“.
بيىل ميلان جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىن وتكىزۋشى رەسمي جاق جەكە تۋىندى كورمەسىنە قاتىناساتىن جوبالاۋشىلارعا كوپتەگەن تالاپتار قويدى، مۇندا ەڭ وزەكتىسى _ تۋىندىدا ٴوز ەلىنىڭ ۇلتتىق كيىم ـ كەشەك ەرەكشەلىگىن ايگىلەيتىن ەلەمەنت بولۋى، تۋىندىنىڭ ”ٴداستۇرلى تەحنولوگيا مەن وسى زامان جاسامپازدىعىن“ ۇشتاستىرۋىن تولىق ايگىلەۋى كەرەك بولدى. بۇل جولعى كورمەگە قاتىناساتىن تۋىندىلاردى دايىنداۋ ٴۇشىن ماعاۋيا ٴبىر جىلدان استام ۋاقىت توپتاعان جوبا نۇسقالارىنان جانە جيناعان ٴتۇرلى ٴداستۇرلى كەستە ورنەكتەرىنەن، اشەكەيلەردەن، كەزدەمە ماتەريالداردان تولىق پايدالاندى.
حالىقاراداعى ماڭداي الدى جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعى جەكە تۋىندى كورمەسىنە قاتىناسىپ كورمەگەندىكتەن ماعاۋيا ٴوزى قىزمەت ىستەيتىن جينلۇي ـ ۋمەي كيىم ـ كەشەك مادەنيەتى شەكتى سەرىكتەستىگى بىرنەشە شەتەلدىك جوبالاۋشىنى وعان جەتەكشىلىك ەتۋگە ۇسىنىس ەتتى. ”جوبا نۇسقاسىن سىزۋدان باستاپ ٴار قادامدى حالىقارالىق كورمەنىڭ ولشەمى جانە وي جەلىسى بويىنشا ورىنداۋ كەرەك، بۇل مەن ٴۇشىن شىت جاڭا ۇيرەنۋ بارىسى بولدى. باستان وتكەرگەننەن كەيىن كورمە ساحناسىنىڭ جوبالاۋشىلارعا قانشاما ’قاتال‘ ەكەندىگىن، قابىلەتتى جوعارىلاتۋعا قانشاما قوزعاۋشى بولاتىندىعىن دا ٴبىلدىم“. ماعاۋيا ٴبىر سۋرەت نۇسقاسىن 9 رەت وزگەرتكەننەن كەيىن وتكەلدەن ازەر وتكەندىگىن، مۇنىڭ وزىنە اسەرى توتەنشە كۇشتى بولعاندىعىن ايتتى.
ماعاۋيانىڭ بۇل جولعى كورمەدەگى تۋىندىلارىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى جۇڭگو شينجياڭىنىڭ قازاق سىرماق ويۋى مەن كەستەسىنىڭ، سونداي ـ اق قولمەن مەرۋەرت شەگۋ ونەرىنىڭ قازىرگى زامان كيىم ـ كەشەگىندە قولدانىلۋىن ايگىلەۋ.
قازاق سىرماق ويۋى مەن كەستەسى ٴداستۇرلى كەستەشىلىك ٴتاسىلى، كەستەلى بۇيىمدار كيىم ـ كەشەك، اياق كيىم، باس كيىم، اشەكەي جانە ٴۇي جيھازدارى بۇيىمدارىندا كەڭىنەن پايدالانىلىپ كەلەدى، كوپ قولدانىلادى جانە كوركەمونەرلىك سيپاتى بار. قازاق سىرماق ويۋى مەن كەستەسى، سونداي ـ اق كەستەشىلىك ونەرى قامتىلعان قازاق كيىم ـ كەشەكتەرى تۇگەلدەي مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى ۋاكىلدىك نىساندارى سانالادى.
”كەستە ورنەگى، بەدەرى قازاق كيىم ـ كەشەكتەرىنىڭ توتەنشە ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، وندا بۇقارانىڭ ومىردەگى اقىل ـ پاراساتى، ەستەتيكالىق تالعام اۋەسى جانە تابيعات تانۋى، سونداي ـ اق جاسامپازدىق قابىلەتى قامتىلعان“. ماعاۋيا ٴداستۇرلى كەستە ورنەگىنىڭ وزىنە كوپ شابىت بەرگەندىگىن، بالا كەزىندە شەشەسى كەستەلەگەن ورنەكتەر وزىنە اسا تاماشا ويلار سالعاندىعىن، كۇن ـ اي، جۇلدىز، گۇل، قۇس، ٴشوپ، اعاش، ۇشقان قۇس پەن جۇگىرگەن اڭ ٴبارىنىڭ دە ٴوزىنىڭ شەبەر قولى مەن پاراساتىندا ادەمى ورنەككە اينالعاندىعىن ايتتى.
اناعۇرلىم شىنايى دا جاندى جوبا ەلەمەنتىن قابىلداۋ ٴۇشىن، ماعاۋيا ٴار جىلى ٴبىر ايدان استام ۋاقىتپەن ٴداستۇرلى كەستەشىلىكتى جالعاستىرۋشىلار بار جەرلەرگە بارىپ ”اسىل“ ىزدەيتىن. اجەلەر كەزىندە ۇزاتىلعاندا كەستەلەگەن جاستىق قابىنان، انالاردىڭ قىزدارىنا كەستەلەپ بەرگەن شىتىنان، كەستەشىلىك كووپەراتيۆىندەگى كەستەشى ايەلدەر جاساعان ويۋلى سىرماقتان، كيىز قالپاقتان، كەستەلى داستارقاننان، كرەسلو جاپقىشتان ول جاپىراق، گۇل، قاۋىرسىن، قوي ٴمۇيىزى، بۇعى ٴمۇيىزى سياقتىلاردان وزگەرگەن كوپتەگەن ورنەكتەردى جينادى، ال وسى ورنەكتەردە قامتىلعان تاماشا مانگە ونىڭ ىنتا ـ ىقىلاسى ٴتىپتى دە اۋا ٴتۇستى.
سوڭعى جىلدارى ماعاۋيانىڭ جوبالاعان تۋىندىلارى ەل ىشىندەگى كورمەلەردە تالاي رەت بوي كورسەتتى، 2023 ـ جىلى ول 6 ـ كەزەكتى جۇڭگو شينجياڭ حالىقارالىق ۇلتتار ٴبي فەستيۆالى ”شۇعىلا شاشقان جىبەك جولى · جاراسىمدىلىقپەن قاتار ٴومىر سۇرۋ“ زاماناۋي كيىم ـ كەشەك سالتاناتىنا قاتىناستى.
ۇلتتىق كيىم ـ كەشەك ەلەمەنتىن قامتىعان تالاي تۋىندى جوبالاپ، تىككەن بولسا دا، بۇل رەت ميلانعا اكەلگەن تۋىندىسى ماعاۋيانى وتە كوپ قيىن ماسەلەلەرگە جولىقتىردى.
”مەن كەستە تىگۋ مەن مەرۋەرت شەگۋدى ۇشتاستىردىم، كيىم ـ كەشەكتىڭ كەيبىر جەرلەرىن الدىمەن كەستەلەپ، ونان كەيىن ورنەكتەگى ’ساندەۋگە‘ ٴتيىستى ورىندارعا كىشكەنتاي مەرۋەرتتەردى شەگىپ، وسى ارقىلى جولاقتاردىڭ ستەرەولدى اسەرىن كورنەكتىلەندىردىم“. ماعاۋيا بىلاي دەدى: كەستەنىڭ ورنەكتەرى ٴبىر قاراعاندا ادامدى ٴتانتى ەتكەنىمەن، الايدا كيىم ـ كەشەكپەن ۇشتاستىرعاندا مۇنىڭ جوبالاعان كەزدە ويلاعانىمداي بولماعاندىعىن بايقادىم، ايتالىق، مەرۋەرتتىڭ 10 نەشە ٴتۇرلى ماتەريالى بار، جارقىراقتىعى، قاتتىلىعى، رەڭى تۇگەلدەي ۇقسامايدى، ونى كەستە ورنەگىنە شەكپەسەك، لايىقتى سايكەستىرىلگەن ـ سايكەستىرىلمەگەندىگىن بىلە المايمىز. سونىمەن مەن توقتاۋسىز سوگۋ، مەرۋەرت اۋىستىرۋ، قايتا تىگۋ بارىسىندا ەڭ تارتىمدى ونىمدىلىكتى قاراستىردىم.
وسى رەت كورمەگە قاتىناستىرىلعان جەلىلەس تۋىندىلار جالپى 10 پار، ٴاربىرى ”تالاي ماشاقات مەن شىڭدالۋدان“ وتكەن، ماعاۋيا دا ٴوزىنىڭ ”ساۋساق ونەرىن“ بارىنشا سىننان وتكىزدى، ”ٴوزىم جارامدى دەپ قاراعانىم ەسەپ ەمەس، شەتەلدىك جەتەكشى وقىتۋشى تاعى دا وزگەرتۋ ۇسىنىسىن قويادى. كەيدە قاتتى قالجىراپ كەتەمىن، وزگەرتپەسەم بولا ما دەپ تە ويلايمىن، الايدا بۇل ويىمنان تەز ارادا قايتامىن، ٴسوزسىز، تاباندىلىق كورسەتۋىم كەرەك“.
قازاقستانداعى ٴبىر سانگەر باسقارۋ سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى ماليۋينا دولاتوۆانى ماعاۋيانىڭ كورمەدەگى تۋىندىسى اسەرلەندىردى، ”ونىڭ تۋىندىسى جۇڭگونىڭ ٴداستۇرلى ونەرىن كورنەكتىلەندىرىپتى، الايدا اسىرە پايدالانباعاندىقتان، جاڭا دا سيرەك كەزدەسەتىن ەرەكشەلىگىن ساقتاپتى، ٴپىشۋ جانە تىگۋدىڭ ٴاربىر ۇساق بۋىنىنان جوبالاۋشىنىڭ ىقىلاسى مەن جاڭالىعىن بايقاۋعا بولادى، بولاشاقتا حالىقارالىق جاڭاشا كيىم ـ كەشەك اپتالىعىندا اناعۇرلىم كوپ جۇڭگولىق جاس جوبالاۋشىنىڭ تۋىندىسىن كورۋدى ٴۇمىت ەتەمىن“.
ميلان ساپارى ماعاۋياعا تۇرلىشە مادەنيەت استارىندا كيىم ـ كەشەك كوركەمونەرى ايگىلەگەن الۋان ٴتۇرلى بەينەنى سەزىندىردى، ”مەيلى T ساحناسىنداعى تارتىمدى جوبالار، الدە كوشەدەگى كوركەمونەرشىلەردىڭ وزگەشە كيىنىسى بولسىن، بارلىعىنان سونى لەپ سەزىندىم. مەن اناعۇرلىم كەڭ ساحنادا جۇڭگونىڭ ٴداستۇرلى مادەنيەتىن ايگىلەپ، اناعۇرلىم كوپ جوبا جاۋھارىن قابىلداپ، مادەنيەتتى جالعاستىرىپ، توعىستىرىپ جانە وندا جاڭالىق اشىپ، ٴتۇرلى كيىم ـ كەشەك سلوبىنىڭ ٴوز كوركەمدىگىن ايگىلەۋىنە، كوركەمدىكتەن ورتاقتاسۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدى ٴۇمىت ەتەمىن“.
