− اۆتونوميالى رايوندىق ءادىليا مەڭگەرمەسى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى تان لەيمەن سۇحبات
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى سۇي يۇنيان
«جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ جالپى تۇلعالىق جوباسىندا» ءۇرىمجىنىڭ ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعىن“ قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتىلەتىندىگى العا قويىلدى. ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعى“ دەگەنىمىز قانداي ورىن، قانداي يقۋاتتاردى ارقالايدى؟ قالاي قۇرۋ كەرەك، قانداي رولداردى اتقارادى؟ 11 - ايدىڭ 3 - كۇنى ءتىلشى اۆتونوميالى رايوندىق ءادىليا مەڭگەرمەسى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى تان لەيگە تىلشىلىك جاسادى.
سۇراۋ: ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعى“ قانداي اۋماق؟
جاۋاپ: بازار شارۋاشىلىعى − زاڭمەن باسقارىلاتىن شارۋاشىلىق، زاڭمەن باسقارۋدىڭ ءوزى ەڭ جاقسى شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى. ءۇرىمجىنىڭ ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعىن“ قۇرۋىنا قولداۋ كورسەتۋدىڭ «جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ جالپى تۇلعالىق جوباسىنا» ەنگىزىلۋىنىڭ ءمانى زور ەكەندىگىن بىلۋگە بولادى. ءبىزدىڭ قاراۋىمىزشا، ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعى“ ۇكىمەتتىڭ جەتەكشىلىگى مەن بازارلانعان جۇمىس جۇرگىزۋدى ءوزارا ۇشتاستىرىپ، ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ، قوعام حاۋىپسىزدىگى، پروكۋراتۋرا، سوت مەكەمەسى، ءادىليا سىندى تاراۋلاردىڭ الەۋمەتتىك فۋنكتسياسىن جانە زاڭ كاسىبىنىڭ ءوندىرىس، وقىتۋ، زەرتتەۋ يقۋاتىن قامتىعان، ادۆوكات، الەۋمەتتىك كۋالاندىرۋ، تورەلىك ايتۋ، بۇعالتىرلىق، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ سياقتى ءتۇرلى كاسىپتەرگە ساياتىن، ارناۋلى كاسىپتىك جۇمىس ءبولىسى ايقىن، كاسىپ كۇيىنىڭ ۇيىمداسۋى عىلمي بولعان ۇكىمەت ءىسى مەن زاڭ ىستەرىنىڭ ”ءبىر بەكەتتىك“ شوعىرلى قىزمەت وتەۋ تۇلعاسى.
سۇراۋ: ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعىنىڭ“ قانداي يقۋاتتارى بار؟
جاۋاپ: بيىل 9 - ايدىڭ سوڭىندا اۆتونوميالى رايوندىق ءادىليا مەڭگەرمەسى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ گرۋپپاسىن ۇيىمداستىرىپ، شىنجىن، گۋاڭجوۋ، شي - انعا بارىپ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن زاڭمەن باسقارۋدى قامتاماسىز ەتۋ قىزمەتىنىڭ تاجىريبەلەرىن، ادىستەرىن ارناۋلى تاقىرىپتا تەكسەرىپ - زەرتتەپ، 3 جەردە تۇگەلدەي زاڭ ىستەرى اۋماعىن تۇلعالادى. ناقتى ءىس جۇزىندىكتەن قاراعاندا، شىنجىن چيانحاي شىنگاڭ حالىقارالىق زاڭ ىستەرى اۋماعى ”ەكى ورتالىق، ءبىر بيىك“ سىندى يقۋاتتىق ورنالاسىم جاساعان، ياعني حالىقارالىق ساۋدا ىستەرى داۋ - شارىن شەشۋ ورتالىعى، حالىقارالىق زاڭدىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعى جانە ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ بيىگى. كەزەكتە تەرگەۋ، تورەلىك ايتۋ، جاراستىرۋ، زاڭدىق قىزمەت وتەۋ، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ، حالىقارالىق ۇيىم سياقتى 6 ۇلكەن تۇردەگى 70تەن استام قۇرىلىم زاڭ ىستەرى اۋماعىنا ىرگە تەپتى. گۋاڭجوۋ شىعاناق رايونى ورتالىق زاڭ ىستەرى اۋماعىن قۇرىپ، ”ءبىر ورتالىق، ءۇش اۋماق“ ورنالاستىردى، ءاربىر اۋماقتىڭ باسا ءمان بەرەتىن شارۋاسى بار، شاعىن كىرىسۋ تۇيىنىنەن جاندى پايدالانىپ زاڭدىق ىستەر دانەكەرى قۇرىلىسىن تۇلعالاعان. ال شي - ان ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق ساۋدا ىستەرىنە زاڭدىق قىزمەت وتەۋدەن ۇلگى كورسەتۋ اۋماعى حالىقارالىق ساۋدا ىستەرى ارىز - شاعىمىن، جاراستىرۋدى، تورەلىك ايتۋدى، زاڭدىق قىزمەت وتەۋدى، شەتەلگە قاتىستى زاڭ دارىندىلارىن باۋلۋدى، زاڭ اۋىس - كۇيىس سەلبەستىگىن وزەكتى يقۋات ەتىپ، زاڭدىق قىزمەت وتەۋ بيىگىن تۇلعالادى.
جەر - جەردىڭ تاجىريبەسىنەن قاراعاندا، ”زاڭ ىستەرى اۋماعى“ استە قاراپايىم ”فيزيكالىق قۇراما“ ەمەس، قايتا ”حيميالىق رەاكسيا“ بولىپ، ساپالى ءادىليا بايلىعىن ءونىمدى شوعىرلاندىرىپ، زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمدارى اراسىندا ءوزارا قۋات ۇستەۋگە جانە جۇيەدەن بىرگە يگىلىكتەنۋگە وراي تۋدىرىپ، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ مەن زاڭمەن باسقارۋدى قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، تاماشا ەكونوميكالىق ءتارتىپ پەن شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن جاراتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتكەن.
سۇراۋ: ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭ ىستەرى اۋماعىن“ قالاي قۇرۋ كەرەك؟
جاۋاپ: الدىمەن ەل ىشىندەگى وزگە ولكەلەردىڭ تاجىريبەلەرىنەن، ادىستەرىنەن ۇلگى الۋ نەگىزىندە، شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونى ءۇرىمجى اۋماعىنىڭ ءىس جۇزىندىگىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، قۇرۋ جوباسىن اقىلداسىپ، جاساپ، عىلمي ورنالاستىرۋ جاساۋ كەرەك. ءبىز 3 قادام بويىنشا جوبالاۋدى ۇسىنامىز:
ءبىرىنشى قادامدا، داۋ - شاردى ءبىر بەكەتتىك شەشۋ ورتالىعىن تۇلعالاپ، سوت مەكەمەسى، پروكۋراتۋرا، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ قۇرىلىمى جانە جوعارى تەحنيكۋم مەكتەپتەر سياقتى ورىندارمەن بىرلەسىپ حالىقارالىق ساۋدا ىستەرى داۋ - شارىن جاراستىرۋدى ورىستەتىپ ءارى تانىمال حالىقارالىق تورەلىك ايتۋ قۇرىلىمدارىن ۇسىنىس ەتىپ، ساۋدا ىستەرىن جاراستىرۋ جانە داۋ - شاردى اياقتاتىپ شەشۋدى ۇشتاستىرۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، ىرگە تەپكەن جانە ىرگە تەپپەك بولعان كاسىپورىندارعا ءبىر بەكەتتىك، كوپ ارنالى، قولايلىلانعان داۋ - شاردى شەشۋ جانە جالپىلىق قىزمەت وتەۋىن ازىرلەۋ كەرەك.
ەكىنشى قادامدا، ءۇرىمجى جالپى فاكتورلىق زاڭ ىستەرى اۋماعىن قۇرۋدى جوسپارلاپ، ءبىر قىدىرۋ جوعارى دەڭگەيدەگى ادۆوكاتتىق قىزمەت وتەۋ ورنى، جاراستىرۋ، الەۋمەتتىك كۋالاندىرۋ، ءادىليالىق ساراپتاۋ جانە كاسىپ سالا بويىنشا كاسىپتىك تورەلىك ايتۋ سياقتى قۇرىلىمداردى ەنگىزىپ، داۋ - شاردى شاعىم ايتپاي - اق شەشۋ بويىنشا قىزمەت وتەۋ كەرەك.
ءۇشىنشى قادامدا، زاڭمەن باسقارۋعا قىزمەت وتەۋ ەكولوگيالىق شەڭبەرىن، كاسىپ سالاسى تىزبەگىن تۋىنداتىپ، باقشا رايونىنىڭ جاساندى زەردە كاسىپ سالاسى باسىمدىعىنا سۇيەنە وتىرىپ دەلونى قاراۋ، شەكارا سىرتىندا زاڭدىق تەكسەرىپ انىقتاۋ، زاڭ عىلىم - تەحنيكاسى سىندى جاڭا كاسىپ كۇيى سەرىكتەستىكتەرى مەن بۇعالتىرلىق ءىسورنى، سالىق ىستەرى ءىسورنى، فينانستىق قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمى سياقتىلاردى سايكەستى ەنگىزىپ، وسىزاماندانعان ماركالى زاڭدىق ىستەر اۋماعىن قۇرىپ شىعۋ كەرەك.
سۇراۋ: ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى زاڭدىق ىستەرى اۋماعى“ شەتەلگە قاتىستى زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قاجەتىن قالاي قاناعاتتاندىرا الادى؟
جاۋاپ: الدىمەن، ءبىز شينجياڭ ادۆوكاتتىق ءىسورنىنىڭ شياڭگاڭ، اۋمىن رايوندارىنداعى، شەتەلدەگى ادۆوكاتتىق ىسورىندارىمەن بىرلەسىپ جۇمىس جۇرگىزۋ سەلبەستىگىن قولداۋدى، حالىقارالىق ساۋدا، حالىقارالىق فينانس، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعى، ەلەكتروندى ساۋدا سياقتى كاسىپتىك سالالارعا جەتىك ادۆوكاتتىق ءىسورىندارىن جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىندا قۇرىلىم قۇرۋعا شابىتتاندىرۋدى ۇسىنىس ەتەمىز. مۇنان قالسا، اكىمشىلىك بايلىق پەن قارجىنى كوپ ارنامەن بىرىكتىرىپ، شينجياڭ ادۆوكاتتار قوسىنىن شياڭگاڭ، اۋمىن رايوندارىنا جانە ورتا ازياداعى ەلدەرگە بەت الۋعا ىنتالاندىرىپ، حالىقارالىق زاڭعا قانىق شينجياڭنىڭ شەتەلگە قاتىستى زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قوسىنىن جەتىلدىرۋ كەرەك. بۇدان تىس، ءبىز زاڭمەن باسقارۋدى زەرتتەۋ قۇرىلىمدارىمەن اۋىس - كۇيىستى جانە سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋىنا شەشىم جاساۋ دايەگىن ازىرلەپ، ەل ءىشى - سىرتى نەگىزدىك زاڭ، زاڭ - بەلگىلەمەلەرىن سالىستىرۋ، اۋدارۋ جانە قۇراستىرۋ قىزمەتىن جەدەلدەتىپ، سونىمەن بىرگە شەتەلگە قاتىستى زاڭدىق قىزمەت وتەۋ دارىندىلارىن باۋلۋ تەبىنىن ۇلعايتۋدى ۇسىنامىز.
