وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسىندا جاڭا كورىنىس كەسكىندەلدى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋي يۇڭگۇي
ىلە اڭعارىنداعى توعىزتاراۋ اۋدانى شينجياڭ قوڭىر سيىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن دامىتۋدان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسىنداعى قوڭىر سيىرلار كۇيلى، ءبىتىمى دە كەسەك؛ سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى، جيۋشىڭحى تۇقىم شارۋاشىلىعى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تۇقىم وڭدەۋ سەحىندا جۇمىسشىلار التىنداي جارقىراعان جۇگەرى تۇقىمىن وڭدەۋمەن قاربالاس؛ لوپنۇر اۋدانىنداعى ميلليون مۋلىق ماقتا اتىزىنداعى ماقتا قاۋاشاق اشقالى تۇر، ماقتا جيناۋ ماشيناسى تاس - ءتۇيىن دايىن؛ چارقىلىق اۋدانىنداعى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى باقشاسىندا 200 مىڭ مۋدان استام شىلاننان مول ءونىم الىندى...
كوكتەمدە گۇلدەپ، كۇزدە ماۋەلەگەن تاعى ءبىر جىلدا تيانشان الابى مول ءونىمدى قارسى الدى. رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىن كورنەكتىلەندىرە ويداعىداي يگەرىپ، شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرىپ،باسىمدىققا، ەرەكشەلىككە يە كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، جەتەكشى كاسىپورىندار ۇزدىكسىز دامىپ، زورايىپ، كاسىپ سالاسى باقشا رايوندارى تاسقىنداعان ومىرشەڭدىكتى ايگىلەپ، جاڭا كاسىپ سالالارى، جاڭا كاسىپ كۇيلەرى ۇزدىكسىز مولىنان جارىققا شىعىپ، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى ءۇمىت اتىزىندا ارشىندى قاداممەن العا ىلگەرىلەدى.
كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىندا جاڭا بەينە جارىققا شىقتى
جاڭا ءونىم، جاڭا تەحنيكا، جاڭا كاسىپ كۇيى... 2023 - جىلعى (جۇڭگو) ازيا − ەۆروپا تاۋار ساۋدا كورمەسىندە رايونىمىز اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىنىڭ جەتىستىكتەرىن شوعىرلى ايگىلەدى.
”شينجياڭنىڭ ماقتا جانە توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى جىلدام تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتىپ دامۋ كەزەڭىنە قادام تاستادى، مۇنىڭ ىشىندە وراسان زور دامۋ ورايى مەن سەلبەستىك كەڭىستىگى جاسىرىنىپ جاتىر“. كورمەگە قاتىناسقان كاسىپورىن ماي - ىرفۋ جاسىل عىلىم - تەحنيكا جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى سيفرلى ماقتا كاسىبى ولشەمىن كۋالاندىرۋ ارقىلى بلوكچەيندى اشىپ، كومىرتەگى ەسەبىن اشىپ، ماقتا كاسىپ سالاسىنىڭ كومىرتەگىن جيناۋىن ەسەپتەۋ مودەلىن جانە حالىقارالىق ساۋدا تۇعىرىن ورناتتى. وسى سەرىكتەستىكتىڭ القا باستىعى دۋان شۋەفىڭ بىلاي دەدى: سەرىكتەستىك كوپ جاقپەن سەلبەستىك ورناتىپ، شينجياڭنىڭ ماقتا كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى ونان ارى جۇزەگە اسىرۋىنا دەم بەرەدى.
اۆتونوميالى رايوننىڭ ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى“ قۇرىلىسى نىساناسى استىق - ماي كاسىپ سالاسى شوعىرىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى، ماقتا جانە توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى شوعىرىن قۇرۋدى جەدەلدەتۋدى، جاسىل، ورگانيكالى جەمىس، كوكونىس كاسىپ سالاسى شوعىرىن تۇلعالاۋدى، ساپالى مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن قۇرۋدى ورتاعا قويدى. بيىل اۆتونوميالى رايون اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى ارەكەتىن زور كۇشپەن اتقارىپ، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى جۇيەسى قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى ورەگە قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتتى.
− كوپ نەگىزدى فينانستىق قىزمەت وتەۋ تاسىلدەرىن ىسكە قوسىپ، كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىنا قولداۋ كورسەتتى. «شينجياڭنىڭ ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ“ دامۋىنا فينانستىق قولداۋ كورسەتۋدىڭ ءبىرقانشا شاراسىن» اتقارىپ، فينانس قۇرىلىمدارىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن سالاداعى كاسىپ سالاسى شوعىرىنداعى شارتقا ۇيلەسەتىن كاسىپورىندارعا ءوسىمى ءبىرشاما تومەن قارىز بەرۋىن قولدادى؛
− ءبيداي، جۇگەرى، سويابۇرشاق، كوكونىس سىندى اۆتونوميالى رايوننىڭ 4 وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى تەحنيكالىق جۇيەسى قۇرىلىسىن باستاپ، تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگى بويىنشا عىلىم - تەحنيكا كۇشتەرىن ورنالاستىرىپ، جاڭاشا اۋىل شارۋاشىلىعى عىلمي زەرتتەۋ ۇيىمى ۇلگىسىن ورناتتى. ”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە تاعى ماي شىعاراتىن (قىشى، جەر جاڭعاعى، كۇنباعىس سياقتىلار)، كوكونىس، قاۋىن - قاربىز جانە مال (سيىر، قوي، جەم - ءشوپتى قامتيدى) سياقتى 4 وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى تەحنيكالىق جۇيەسىن بەلگىلەيدى؛
− ءۇرىمجى حالىقارالىق توقىماشىلىق بۇيىمدارى، كيىم - كەشەك ساۋدا ورتالىعى توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كورمە ساۋداسى، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك ماشينالارىن ساتۋ ورتالىعى، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى باس شتابى، 3 قالا، 7 باقشا قىزمەت وتەۋ ورتالىعى سياقتى ”10 ءىرى كاسىپ كۇيىن“ قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى دامۋىنىڭ جەتەكشى اۋماعىن جانە ۇلگى كورسەتۋ اۋماعىن قۇلشىنا قۇردى؛
...
اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى ءبىر توپ ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە كاسىپ سالاسىن دامۋعا، زورايۋعا جەتەكتەدى. شينجياڭنىڭ جۇقا قابىقتى جاڭعاعى، كورلانىڭ المۇرتى، ءجۇزىم، ىلە جىلقىسى، ماقتا، قوڭىر سيىر سىندى باسىمدىققا، ەرەكشەلىككە يە 6 كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىندەگى ءونىم قۇنىن 10 ميلليارد يۋاننان اسىرۋ نەگىزىندە وزەكتى باسەكەلىك قۋاتقا يە ءتۇيىندى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قالىپتاستىرىپ، رايونىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى قۋاتتى رايوندى جەدەل قۇرۋىنا جاڭا تاجىريبە ازىرلەپ، جاڭا كۇش قوستى.
جەتەكشى كاسىپورىندار جاڭا دامۋدى جۇزەگە اسىردى
باسىمدىققا يە جەتەكشى كاسىپورىنداردى جەتىلدىرۋ، دامىتۋ − وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى جۇيەسى قۇرىلىسىنداعى ماڭىزدى بۋىن. بيىل رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى تىزبەكتى ۇزارتۋعا، تىزبەكتى تولىقتاۋعا، تىزبەكتى كەڭەيتۋگە، تىزبەكتى كۇشەيتۋگە تاباندى بولىپ، تىزبەكتەگى تىرەكتى كاسىپورىنداردى، تايانىش كاسىپورىنداردى جەدەل جەتىلدىرىپ، ءبىر توپ جەتەكشى تيپتەگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەيتىن جەتەكشى كاسىپورىنداردى زورايتىپ، كۇشەيتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ جەتەكتەۋ قۋاتى مەن بازارداعى باسەكەلىك قۋاتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
”ءبىز وندىرگەن سورتتى تۇقىم بۇكىل ەلدەگى 17 ولكەنى شارپىدى، مۇنىڭ ىشىندە ءبيداي، ماقتا تۇقىمىنىڭ ساتىلىم كىرىسى بۇكىل ەلدەگى الدىڭعى 3 مىقتىنىڭ قاتارىنان ورىن الدى“. 9 - ايدىڭ 18 - كۇنى جيۋشىڭحى تۇقىم شارۋاشىلىعى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى شى ياحۇي بىلاي دەدى: 2022 - جىلى سەرىكتەستىك زەرتتەپ اشقان 2 سورت تاعى شىنجوۋ 15 - ءنومىرلى عارىشكەرلى الەم كەمەسىنىڭ ۇشىرىلۋىمەن كەڭىستىككە كوتەرىلىپ، الەم كەڭىستىگىندە تۇقىم وزگەرتىپ جەتىلدىرۋ جۇرگىزىلدى.
سانجى قالاسىنا ورنالاسقان جيۋشىڭحى تۇقىم شارۋاشىلىعى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى − مەملەكەتتىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋىنداعى ءتۇيىندى جەتەكشى كاسىپورىن، ”تۇقىمدىق زات بايلىعىن بىرىكتىرۋ“ جانە ”سەرىكتەستىك + قىستاق كوللەكتيۆى ەكونوميكا ۇيىمى + بازا + شارۋا وتباسى“ ۇلگىسىنەن پايدالانىپ، بۇكىل شينجياڭدا شارۋا وتباسىلارىن 200 نەشە مىڭ مۋ جەرگە ساپالى تۇقىم جەتىلدىرۋ بويىنشا ءبيداي، جۇگەرى، ماقتا ەگۋگە جەتەكتەپ، سانجى وبلىسىنىڭ تۇقىم شارۋاشىلىعىن جوعارى ساپالى دامۋعا جانە شارۋالاردى كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋعا جەتەكتەدى.
شينجياڭعا كومەكتەسۋ قىزمەتى اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋداعى جەتەكشى كاسىپورىنداردىڭ دامۋىنا كۇش ۇستەدى. 6 - ايدا اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى جەتەكشى كاسىپورىنداردىڭ شينجياڭعا كەلىپ ءتۇيىلىسۋ قيمىلىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتتى، بۇكىل ەلدەن كەلگەن اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋداعى 100 نەشە جەتەكشى كاسىپورىننىڭ جاۋاپتىلارى قاشقاردا تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، ءتۇيىلىسىپ، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىن بىرگە اقىلداسىپ، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرۋدى بىرگە جەبەدى.
شينجياڭعا كومەكتەسۋ باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋداعى ءبىرسىپىرا باستاماشى تيپتەگى كاسىپورىندار شينجياڭعا كىرگەننەن كەيىن ۇزدىكسىز دامىپ، نىعايدى.
”بيىل ءبىز شۇبات كاسىپ سالاسىن كولەمدەندىرە، ارنايىلاندىرا، كاسىپ سالالاندىرا دامىتۋدى ىلگەرىلەتتىك، سەلبەسكەن باعىمشىلىق، تاپسىرىستىق باعىمشىلىق بويىنشا ىنگەننىڭ سانى 7000نان اسىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى تىڭ ساتىعا قادام تاستادى“. قۇمىل قالاسى اراتۇرىك اۋدانى شينجياڭ جۇڭتو بيو عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى − حىنان ولكەسىنىڭ شينجياڭعا كومەكتەسۋ بويىنشا ەنگىزگەن كاسىپورنى، قازىر تۇيە ءسۇتى تالقانى، زارارسىزداندىرىلعان تۇيە ءسۇتى، اشىتىلعان شۇبات سياقتى 10 نەشە ءتۇرلى ءونىمى بار ءارى بۇكىل ەلدە 640تان استام ارناۋلى ساتۋ دۇكەنى بار. اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى ۋاڭ لەي بىلاي دەدى: سەرىكتەستىك قۇمىل قالاسىندا، سانجى وبلىسىندا 2000نان استام ەگىنشى - مالشى وتباسى تۇيە باعۋعا سۇيەنىپ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەدى.
كاسىپ سالاسى باقشاسىندا جاڭا جالىندى كۇش تاسقىندادى
التىن كۇز مەزگىلىندە حوتان ايماعىنىڭ قاراقاش اۋدانىنداعى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى باقشاسىندا گۇلدەنىپ - كوركەيگەن كورىنىس مەن مۇندالادى. بۇل اراداعى شينجياڭ مەيبيتى توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جەم - ءشوپ وڭدەۋ سەحىندا جۇمىسشىلار جەدەلدەتىپ ءوندىرىس جۇرگىزۋدە؛ انا باستاعى شينجياڭ زىيوۋلوتي توراپ عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تىكە تاراتۋ بولمەسىندە تىكە تاراتۋشى جاڭعاق تانىستىرۋدا...
قاراقاش اۋدانىنىڭ وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى باقشاسى جاڭعاق پەن سويىس تاۋىقتى باستاماشى كاسىپ سالاسى ەتىپ، ”ءوندىرىس + وڭدەۋ + عىلىم - تەحنيكانى“ ءبىر تۇلعالاندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، تەحنيكا شوعىرلاندىرۋ، كاسىپ سالاسىن توعىستىرۋ، شارۋالارمەن بايلانىس جاساۋ، شارۋالاردى باستاۋ، وزەكتى ىقپال كورسەتۋ سياقتى يقۋاتتارىن كورنەكتىلەندىردى. قازىر كاسىپ سالاسى باقشاسى اۋىل شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋداعى جەتەكشى كاسىپورىنداردان 44ىن، وڭدەۋ كاسىپورىندارىنان 125ىن، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنەن 63ىن، وتباسىلىق ەگىس الاڭىنان 90ىن تابىسپەن ەنگىزىپ، جەتىلدىرىپ، كاسىپ سالاسى ءىرى وتباسىلارىنان 3800دەن استامىن جەتىلدىرىپ، قاراقاش اۋدانىنىڭ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ مەن اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋىنا پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.
بيىل اۆتونوميالى رايون وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى باقشاسى مەن اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، مەملەكەتتىك وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى باقشاسى قۇرىلىسى تەبىنىن كۇشەيتىپ، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى باقشاسى، اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونى قۇرىلىسىندا جاڭا ونىمدىلىكتەرگە قول جەتكىزدى.
ياركەن اۋدانى قۇبا ءتۇز كاسىپ سالاسى باقشاسىندا قاز - قاتار سالىنعان جىلىجايلار رەتتى ءتىزىلىپتى.
”مىنا ەكى جىلىجايداعى قىزىل بۇرىشتىڭ ءبىر ورىمىنان 6 توننا شىعادى، بۇدان 30 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزۋگە بولادى“، - دەدى ياركەن اۋدانى باشكەنت قالاشىعىنداعى شارۋا مامەتنياز احات.
ياركەن اۋدانى كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋ، دارىندىلار ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋ باسىمدىعىنان جانە قۇبا ءتۇز، يەن قايران بايلىعىنان تولىق پايدالانىپ، ەگۋ، وڭدەۋ، ساقتاۋ، سۋىق تىزبەك، زات اينالىمى، ساتۋ شوعىرلى ءبىر تۇلعالانعان اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قۇردى، كەزىندەگى ۇشى - قيىرسىز قۇبا ءتۇز قازىر قىستاق تۇرعىندارىن بايۋعا باستاعان ”التىن اتىز باقشاسىنا“ اينالدى.
رايونىمىز ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىن ساپالىلاندىرىپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدا ايقىن ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋمەن قاتار، جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارى دا دەن قويا جەتىلدىرۋ ارقىلى جەدەل دامىدى.
اقسۋ ايماعىنىڭ ونسۋ مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونىندا شينجياڭ تيانشان بىنساۋ جۇڭي ءدارى - دارمەكتەرى تۋرامالى ءدارى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ وسىزاماندانعان ءوندىرىس جەلىسىندە جۇمىسشىلار جۇڭي ءدارى - دارمەكتەرىن وندىرۋمەن قاربالاس. وسى سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى لياڭ گاۋچىڭ بىلاي دەدى: ”باقشا رايونىن سۇيەنىش ەتە وتىرىپ، ءبىز كاسىپورىننىڭ بىرلەسىپ قيمىلداۋ جانە جەتەكتەۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، شارۋالارمەن توقتام جاساسىپ، قىزىل ميا، ەتتى سۇڭعىلا، ماقسارى ەگۋ تەحنيكاسىمەن تەگىن قامدادىق ءارى باقشا رايونىندا قوراپتاۋ، سۋىق تىزبەك زات اينالىمى تاسىمالى سياقتى كاسىپورىندارمەن سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلدىك“.
”بيىل ءبىز ءبىر عىلىم - تەحنيكا جەتىلدىرۋ كاسىپورنىن ەنگىزىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋ، نىساندى جەتىلدىرۋ، باۋلۋ، زەرتتەۋ - اشۋ، عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارىن جەتىلدىرۋ سياقتى جاقتاردا سەلبەستىك ورىستەتتىك“. شينجياڭ سانجى مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونى باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي چياڭحۋا بىلاي دەدى: باقشا رايونى وڭىرلىك ورىن، بايلىق، ساياسات، كاسىپ سالاسى سياقتى باسىمدىقتاردى تياناق ەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكاسىنداعى شارۋاشىلىق قۇرۋشىلارعا، عىلمي زەرتتەۋ ۇجىمدارىنا بار كۇشپەن قىزمەت وتەپ، جاڭا كاسىپ سالاسىنىڭ، جاڭا كاسىپ كۇيىنىڭ ۇزدىكسىز دامىپ زورايۋىن ىلگەرىلەتەدى.
