− شينجياڭداعى ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرى بەيجيڭگە بارىپ جازعى لاگەر قيمىلىنا قاتىناسىپ، مول تابىسقا قول جەتكىزدى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ميھىرگۇل عوپۇر
8 - ايدىڭ 15 - كۇنى كەشتە حوتاننان بەيجيڭگە باراتىن CA9662 جولاۋشىلار ۇشاعى استانا اۋەجايىنا باياۋ قونعاندا، گۇما اۋداندىق 2 - ورتا مەكتەپتىڭ وقۋشىسى پاتيما مامەتقادىر مەن ساباقتاستارى تەبىرەنە تەرەزەدەن سىرتقا كوز تاستادى. ”ءبىز استانا بەيجيڭگە، شىنىمەن، جەتتىك پە! وسى رەتكى ورايدى، ءسوز جوق، قاستەرلەپ، كوپ كورىپ، كوپ تىڭداپ، كوپ ۇيرەنەمىز“... تالپىنۋ، ارمان ىشىندە ساباقتاستار بەيجيڭ ارمانىن ورىنداۋ ساپارىن باستادى.
8 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن بۇرىن 2023 - جىلعى ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنىڭ بەيجيڭ جازعى لاگەرىنىڭ باستالۋ سالتى بەيجيڭ قالاسىنىڭ مييۇن رايونىندا وتكىزىلدى. شينجياڭ حوتان ايماعىنىڭ حوتان اۋدانىنان، گۇما اۋدانىنان كەلگەن 30 ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرى ىشكى موڭعۇلدىق، شيزاڭدىق، سونداي - اق بەيجيڭدىك جاستارمەن جانە ورەندەرمەن بىرگە ايگىلى ەسكەرتكىشتەر مەن وتانشىلدىق تاربيە بازاسى سياقتىلاردى ەكسكۋرسيالاپ، ارالاپ، وتانىمىزدىڭ ۇزاق تاريحىن جانە دامۋ تابىستارىن سەزىنىپ، جەلىلەس ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ قيمىلدارىنا قاتىناسىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتتى.
كەزدەسكەن زامان ەتەنە تابىسىپ، ساباقتاستىق سۇيىسپەنشىلىككە بولەندى
”ءبىز ءبىرىنشى رەت كەزدەسكەنىمىزبەن، كەزدەسكەن زامان ەتەنە تابىستىق“. گۇما اۋدانى قوستاۋ قالاشىعى ورتا مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى يبىراھيم ءماتروزىنىڭ سوزدەرى ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنىڭ جۇرەك ءۇنىن جەتكىزدى.
ساباقتاستار تۇرلىشە وڭىردەن، تۇرلىشە مەكتەپتەن كەلگەن، بۇرىن دا ءبىر - ءبىرىن تانىمايتىن، الايدا تابىسقان تىلدەر، قارايلاس اۋەستەر كوپشىلىكتى تەز قاۋىشتىردى. اسىرەسە، لاگەر باستالعان العاشقى كۇنى ءار ۇلت وقۋشىلارىنان ”ارالاس“ لاگەر قۇرۋ ءتاسىلى كوپشىلىكتى دەرەۋ جاڭا دوستارمەن تانىستىردى.
”مەنىڭ مەكتەپتە دە كوپتەگەن ءار ۇلت كىشكەنتاي سەرىكتەرىم بار، بۇل ارادا مەكتەپكە قايتقانداي بولدىم، ەرەكشە جاقىن سەزىلدى“، - دەدى گۇما اۋدانى انحۇي تاجىريبە مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى ارزۇگۇل ابليكىم ، - مەن بەيجيڭ قالاسى مييۇن رايوندىق 5 - ورتا مەكتەپتىڭ وقۋشىسى ياڭ زىحانمەن تەز ارادا دوستاسىپ ۇلگىردىم، ءبىز مەكەنىمىزدىڭ كوركەم كورىنىستەرىن، ءدامدى تاعامدارىن ءبىر - بىرىمىزگە تانىستىردىق، اۋەسىمىزدى ايتىپ، ارمانىمىز جايلى سىرلاستىق، ءار كۇنى اڭگىمەمىز تاۋسىلمادى“.
كوپشىلىكتىڭ ۇلت مادەنيەتى، تۇرمىس ادەتى، مەرەكە - مەيرام، ادەت - عۇرىپتارى دا ءوزارا ورتاق اڭگىمە تاقىرىبى بولدى. شينجياڭدىق سەرىكتەر پالاۋ، لاڭمان سياقتى ءدامدى تاعامداردى تانىستىردى، موڭعۇل سەرىكتەر نادامدى اڭگىمەلەدى، زاڭزۋ وقۋشىلار گوجۋاڭ ءبيىن كورسەتتى... ”ءاسىلى كوپشىلىكتىڭ ءبارى كوكتەم مەرەكەسىن وتكىزۋدى ۇناتادى ەكەن، تۇشپارا، ايكۇلشە جانە قياق كۇرىش جەۋدى جاقسى كورەدى ەكەن“، - دەدى ارزۇگۇل كۇلىمسىرەپ.
10 كۇن ۋاقىتتا ساباقتاستار بىرگە تاماقتانىپ، بىرگە جاتىپ، بىرگە ءجۇرىپ، تيان - انمىن الاڭىنا بىرگە بارىپ، مەملەكەت تۋىن شىعارۋدى بىرگە كوردى، حالىق قاھارماندار ەسكەرتكىشىنە ىززەتپەن قارادى، ت.ب وتانشىلدىق تاربيە الدى. گۋگۇڭ سارايى، جۇڭگو مەملەكەتتىك مۇراجايى سياقتىلاردى ەكسكۋرسيالاپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇزاق تا شۇعىلالى تاريحي مادەنيەتىن جانە وتانىمىزدىڭ كۇن سايىن جاڭارعان دامۋ وزگەرىستەرىن سەزىنىپ، تۋىسقانداي تەرەڭ دوستىق ورناتىپ، ۇمىتىلماس ەستەلىك قالدىردى.
جۇڭحۋا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى قوعامىنىڭ باستىعى جاۋ يۇڭ بىلاي دەدى: وسى رەتكى جازعى لاگەر قيمىلى جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ سىندى وسى نەگىزگى جەلىنى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، ءبىر قىدىرۋ ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ قيمىلدارىن دەن قويا جوبالاپ، وقۋشىلارعا ۇلى وتانىمىزدىڭ ۇزاق تاريحى مەن دامۋ تابىستارىن شىنايى سەزىندىرىپ، جۇڭگو پەيىلىن، جۇڭحۋا رۋحىن ۇزدىكسىز بەرىك سومدادى.
تابيعاتتى بىرگە تاماشالاپ، وتانشىلدىق سۇيىسپەنشىلىكتى بەكەمدەدى
پانلۇڭشان ۇلى قورعانىندا جۇڭحۋا پەرزەنتتەرىنىڭ مەملەكەتتى قورعاپ، ءورىس اشا العا باسقان قاھارماندىق ۇلى ناتيجەلەرىنە كۋا بولدى؛ جۇڭگو اۆياتسيا مۇراجايىندا ەلىمىزدىڭ اۆياتسيا عىلىم - تەحنيكاسىنىڭ سالتاناتى مەن شۇعىلاسىن سەزىندى؛ مەملەكەتتىك دەنە تاربيە الاڭىندا (قۇس ۇياسى)، مەملەكەتتىك مالتاۋ ورتالىعىندا (شۇيليفاڭ) وليمپيادا سالتاناتتى جينالىسىنىڭ ساۋلەتتى ايبىنىن قايتا ەسكە ءتۇسىردى... زەرتتەۋ - ۇيرەنۋ ساپارى وسى رەتكى جازعى لاگەر قيمىلىنىڭ ماڭىزدى مازمۇنى، ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرى جول بويى تاماشالاپ، سەزىنىپ، ۇلى وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىن، جۇڭحۋا مادەنيەتىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى شىنايى مويىنداۋدى جۇرەك تۇكپىرىنەن ۇزدىكسىز قاۋلاتتى.
تيان - انمىن الاڭىندا مەملەكەت تۋىن شىعارۋ سالتىن كورۋ − ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنە ەڭ تەرەڭ، ەڭ ۇمىتىلماس، ەڭ تەبىرەنەرلىك اسەر قالدىرعان قيمىل بولدى. ”تاڭعى ساعات ەكى جارىمدا ورنىمىزدان تۇردىق، ءبىز اۆتوكولىكتەن تۇسكەننەن كەيىن تيان - انمىن الاڭىنا نەگىزى جۇگىرىپ باردىق“، - دەدى حوتان اۋدانى تاجىريبە ورتا مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى ابدۇقادىر مامەتابىلا.
8 - ايدىڭ 23 - كۇنى تاڭ ءسارى، تيان - انمىن الاڭىندا بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنەن كەلگەن سان مىڭداعان بۇقارا تىنىش كۇيدە جان تەبىرەنتەرلىك ءساتتى كۇتتى. مەملەكەت تۋى كوتەرىلگەندە، تۇتاس الاڭداعىلار مەملەكەت ءانىن بىرگە شىرقادى، جازعى لاگەردەگى كوپتەگەن ساباقتاس تەبىرەنگەندەرىنەن كوزدەرىنە جاس الدى. ” بەس جۇلدىزدى نارت قىزىل تۋدىڭ بىرتىندەپ كوتەرىلگەندىگىن كورگەندە، ماقتانىش سەزىمى كەرنەدى، وتانىمىزدىڭ گۇلدەنۋىن، قۇدىرەتتەنۋىن تىلەيمىن“، - دەدى ابدۇقادىر، - مەن، ءسوز جوق، قۇلشىنا ۇيرەنىپ، قوعامعا جارامدى ادام بولامىن.
گۇما اۋدانى مۇجى قالاشىق ورتا مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى ءمادينام ابليكىم جۇڭحۋا تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن ەرەكشە ۇناتادى، ول وقيتىن مەكتەپتە مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ وقىتۋىنىڭ جاپپاي قامتىلۋى جۇزەگە اسىرىلۋمەن قاتار، تەاتر، حاتكەرلىك، جۇڭگوشا سۋرەت سياقتى اۋەستىك ساباقتارى دا بار، ساباقتاستار ەرەكشە ۇناتادى. ”گۋگۇڭ سارايىنا كىرگەندە ءبىر ءتۇرلى ۋاقىت پەن كەڭىستىكتەن ەندەي وتكەندەي اسەردە بولدىم، وسى ساۋلەتتى قۇرىلىستار ەڭبەكشى حالىقتىڭ اقىل - پاراساتىنىڭ جاۋھارى، ەرەكشە قايران قالدىم“، - دەدى ول تەبىرەنە.
ۇلتتار مادەنيەت سارايىندا جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ مادەني ەسكەرتكىشتەر، بايىرعى كىتاپتار كورمەسىن ەكسكۋرسيالاعاننان كەيىن، گۇما اۋدانى انحۇي تاجىريبە مەكتەبىنىڭ وقۋشىسى يمىرانجان ابلىز بىلاي دەدى: جۇڭگو تاريحى − ءار ۇلتتىڭ كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى جۇڭحۋا ۇلتى بولىپ توعىسىپ شوعىرلانۋ تاريحى، ءار ۇلتتىڭ ءبىر تۇتاس ۇلى وتاننىڭ نەگىزىن بىرگە قالاۋ، دامىتۋ، بەكەمدەۋ تاريحى ەكەندىگىن تەرەڭ ءتۇسىندىم. ”ءبىز اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، وتانىمىزدى بارعان سايىن گۇلدەندىرۋىمىز كەرەك“.
سۇبەلى تابىسقا قول جەتكىزىپ، ىنتىماق سۇيىسپەنشىلىگىن بىرگە جالعادى
”بەيجيڭ ساپارى مەنىڭ كوز ايامدى كەڭەيتتى، ەسەيدىم جانە دوس تاپتىم“. ”استانامىز بەيجيڭگە ءبىرىنشى رەت كەلۋ ماعان پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنە دەگەن قامقورلىعىن تەرەڭ سەزىندىردى“. ”ءار ۇلتتان جاقسى دوستار تاپتىم“... 10 كۇندىك بەيجيڭ ساپارى اياقتادى، ساباقتاستاردىڭ كۇندەلىك ەستەلىگى تابىسقا جانە تەبىرەنىسكە تولدى.
جۇڭحۋا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى قوعامىنىڭ ورىنباسار باستىعى داۋ بو بىلاي دەپ تانىستىردى: مەملەكەتتىك ۇلت ىستەرى كوميتەتىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، قوعامىمىز باسقارىپ وتكىزگەن ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنىڭ بەيجيڭ جازعى لاگەرى قيمىلىنىڭ ورىستەتىلگەنىنە 3 جىل بولدى، ”بالالاردىڭ قايتىپ بارعاننان كەيىن جاقسى وقىپ، كۇن سايىن العا باسىپ، احىلاق، اقىل - وي، دەنە، ەستەتيكا، ەڭبەك جاعىنان جان - جاقتى جەتىلگەن سوتسياليزمنىڭ قۇرىلىسشىلارى مەن ءىزباسارلارى بولىپ ەرجەتۋگە قۇلشىنۋىن ءۇمىت ەتەمىن“.
شينجياڭدىق وقۋشىلاردىڭ باس جەتەكشىسى ماينۇر قۇربان ارماننىڭ تۇقىمى بالالاردىڭ كوڭىلىندە بىرتىندەپ ورناعاندىعىن سەزىندى، ”بەيجيڭگە كەلىپ داشۋە وقۋعا بەل بايلاعاندار، ارمياعا قاتىناسىپ وتاندى قورعاماق بولعاندار بار، بالالار اسقاق مۇرات جانە ارمان ورناتتى“.
ىشكى موڭعۇلدىق وقۋشىلاردىڭ باس جەتەكشىسى جاڭ شاندان مىنالاردى ءبىلدىردى: ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنىڭ الداعى جەردە كوبىرەك اۋىس - كۇيىس جاساسۋىن، كوبىرەك ىقپالداسۋىن، باياندى بايلانىس ورناتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى سۇيىسپەنشىلىگىن جالعاستىرۋىن ءۇمىت ەتەمىن.
ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرىنە وتباسى مەيىرىن سەزىندىرۋ ءۇشىن، جۇڭحۋا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى قوعامى قىزمەتكەر ورنالاستىرىپ، ولارعا جان - جاقتى قىزمەت وتەدى. قىزمەتكەر گاۋ بو كوپشىلىك تەگىس مويىندايتىن ”مەيىرلى ازامات“، ۇنەمى دەر كەزىندە ساباقتاستاردىڭ جانىنان تابىلىپ، ءتۇرلى ماسەلەلەردى شەشتى؛ يان جۇنكۇن ءار كۇنگى ساپاردى ۇنەمى قايتا - قايتا تەكسەرىپ، اعاتتىق بولماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى؛ چىن چۇننيڭ ”زەردەلى ۇلكەن مي“، ءار كۇنى وقۋشىلارمەن ءارقايسى ەكسكۋرسيا تۇيىندەرىنە قاتىستى بىلىمدەردى ورتاقتاستى... ”كوپشىلىكپەن كۇندىز - ءتۇنى بىرگە بولعان وسى بىرنەشە كۇندە ءبىز ءوزارا تەرەڭ دوستىق ورناتتىق، جۇڭحۋا ۇلى شاڭىراعى مىنە وسىنداي مەيىرلى“، - دەدى شيزاڭدىق وقۋشىلاردىڭ باس جەتەكشىسى جاشي جۋجيۋ.
”بارلىعىمىزدىڭ ءبىر شاڭىراعىمىز بار، ونىڭ ەسىمى جۇڭگو، باۋىرلاستارىمىز دا كوپ، كورىنىسى دە كوركەم“... لاگەردىڭ اياقتاۋ سالتىندا، ءار ۇلت جاستارى مەن ورەندەرى «ۇلى جۇڭگو» ءانىن شىرقاپ، قيماستىقپەن قوشتاسىپ، قايتۋ ساپارىنا اتتاندى. جازعى لاگەر قيمىلى اياقتاعانىمەن، ولاردىڭ اراسىنداعى دوستىق ەندى عانا باستالدى، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنىڭ تۇقىمى جۇرەك تۇكپىرلەرىنە سەبىلدى.
