كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋدى، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋدى كوزدەپ، جاسىل دامۋدىڭ جاڭا كارتيناسىن كەسكىندەدى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى ما ينيڭ، ساۋ حۋا

　　بايتاق دالادا جەل ەسىپ، كۇن نۇرى شۇلەن شۇعىلاسىن شاشتى، كەزىندە جان بالاسى باسپاعان قۇبا تۇزدە شينجياڭداعى تۇڭعىش مەملەكەتتىك 1 - توپتاعى كولەمدى تازا ەنەرگيا بازاسى قۇرىلدى؛

　　جاقسارعان ەكولوگيا، ۇشى - قيىرسىز ورمان، جابايى حايۋاناتتاردىڭ جاراتىلىستىق قورىعى − قارامايلى، قارلى ۇستىرتتەگى كۇنلۇن تاۋى تاياۋ ارادا مەملەكەتتىك باقشا دارەجەسىنە كوتەرىلەدى.

　　سوڭعى جىلدارى شينجياڭ كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ نىساناسىن جەتەكشى ەتىپ، جاسىل دامۋدىڭ جاڭا تىرەك تياناعىن ىسكە قوسىپ، ءوندىرىس ءتاسىلى مەن تۇرمىس ءتاسىلىنىڭ جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى بولۋعا قاراي تيبىن جاڭالاۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ءومىر سۇرەتىن وسىزاماندانۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، تيانشان الابىندا جاسىل دامۋدىڭ جاڭا كارتيناسىن كەسكىندەدى.

جاسىل دامۋعا قاراي تالپىنىپ، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىنىڭ دارەجەسى جەدەل ءوسىرىلدى

　　كەزەكتە باۋگاڭ توبى شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر شەكتى سەرىكتەستىگىندە باگاڭ تومەن كومىر قىشقىل گازدى مەتال قورىتۋ سىناق تۇعىرىنىڭ تەحنيكالىق ۇجىمى ونەركاسىپتىك سىناقتى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋدە، بۇل ورىندالعاننان كەيىن تەمىر قورىتۋ جۇمىس تارتىبىندە كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ％30 ازايتۋ قابىلەتىنە جەتەدى.

　　”تەحنيكادان قامال الۋ باعدار كارتاسى ەرەكشە انىق، ياعني كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ ءارى ەڭ سوڭىندا كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ“، - دەدى باۋ - ۋ تومەن كومىر قىشقىل گازدى مەتال قورىتۋ سىناق تۇعىرىنىڭ باس مامانى تيان باۋشان.

　　باگاڭدا، جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقان شينجياڭداعى تۇڭعىش جاسىل تازا ەنەرگيا تاسىمال نىسانى 2021 - جىلى 12 - ايدا سالىنىپ بولىپ ىسكە قوسىلعان. قازىرگە دەيىن ءداستۇرلى ماي جاعاتىن، گاز جاعاتىن اۋىر جۇك اۆتوكولىكتەرىمەن سالىستىرعاندا، كومىر قىشقىل گازىن شىعارۋ مولشەرى 4000 نەشە توننا ازايدى. 1 - تامىز بولات - تەمىر مادەنيەت، ونەركاسىپ، ساياحات كورىنىس وڭىرىندە شاڭ - توزاڭ جوق، كومىر كۇلدەرىنىڭ شاشىلىپ جاتقانىن دا كورمەيسىز، جاراتىلىستىق تاۋ - سۋ مەن ونەركاسىپ ءوندىرىس جەلىسى ءوزارا توعىسىپ، 2 - توپتاعى شينجياڭ ونەركاسىپ ساياحاتىنان ۇلگى كورسەتۋ بازاسىنا اينالدى...

　　جاسىل دامۋعا قاراي تالپىنعاندا، باۋگاڭ اناعۇرلىم ايدىن - شالقار ”كوگىلدىر تەڭىزگە“ قاراي جول تارتتى.

　　سوڭعى جىلدارى نازاردى ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنا“ شوعىرلاندىرىپ، شينجياڭ كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، تيبىن جاڭالاۋدى جەدەلدەتىپ، ونەركاسىپ سالاسىنداعى ءتۇيىندى كاسىپورىنداردىڭ ەنەرگيا ۇنەمدەپ، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ تەحنيكاسىن وزگەرتۋدى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيا سارىپ ەتۋدەگى قوس تىزگىندەۋدىڭ كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىنداعى قوس تىزگىندەۋگە بىرتىندەپ ويىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيا ۇنەمدەۋ جۇمىسىن ويداعىداي ىستەپ، جاسىل دامۋدىڭ نەگىزىن جاقسارتتى.

　　قۇمىل تيانشان سەمەنت شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى تاياۋداعى بىرنەشە كۇننەن بەرى تاپسىرىستى ورىنداۋ ءۇشىن ابىگەر. بۇل سەرىكتەستىك كۇنىنە 5000 توننا جاڭاشا كەپتىرۋ ءادىسى بويىنشا سەمەنت مانەرلەۋ شيكىزاتىن وندىرەتىن ءوندىرىس جەلىسىن قۇردى، ءوندىرىس بارىسىندا جەرگىلىكتى ەلەكتر ستانسياسىنىڭ جاراقسىز زاتتارىن، كومىر كۇلىن جانە توڭىرەكتەگى كاسىپورىنداردان شىققان قوقسىقتاردان كەشەندى پايدالانىپ، اينالمالى پايدالانۋدى جۇزەگە اسىردى.

　　بيىل شينجياڭنىڭ كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جاسىلداندىرا دامىتۋدىڭ قارقىنى جاپپاي تەزدەپ، ونەركاسىپ كاسىپورىندارى پايدالاناتىن جەردى شوعىرلاندىرۋعا، شيكىزاتتى زالالسىزداندىرۋعا، ءوندىرىستى تازارتۋعا، جاراقسىز زاتتاردى بايلىققا اينالدىرۋعا، ەنەرگيانى تومەن كومىر قىشقىل گازدى ەتۋگە، باسقارۋدى ەگجەي - تەگجەيلىلەندىرۋگە قاراي تيبىن وزگەرتۋدى جۇزەگە اسىردى. قازىر شينجياڭدا جيىنى اۆتونوميالى رايون دارەجەلى 146 جاسىل زاۆود، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى جاسىل قامداۋ تىزبەگىن باسقاراتىن 7 كاسىپورىن قۇرىلدى، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى 53 ءتۇرلى جاسىل جوبالانعان ءونىم اشىلدى، 10 جاسىل باقشا رايونىنىڭ قۇرىلۋى ىلگەرىلەتىلدى. مۇنان سىرت، مەملەكەت دارەجەلى 2 جاسىل ساندى مالىمەت ورتالىعى، مەملەكەت دارەجەلى ونەركاسىپ ونىمدەرىن جاسىل جوبالاۋدان ۇلگى كورسەتەتىن 8 كاسىپورىن قۇرىلىپ، كاسىپورىنداردىڭ جاسىل جاساۋ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى اناعۇرلىم قاۋلاتىلدى.

عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جاسىل جاساۋدىڭ ”نەگىزگى جاعىنا“ تىرەك بولدى

　　120 ميكرومەتر − بۇل شينجياڭ جۇڭحى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى شىحىزى جۇڭجين ەلەكترود پلاستينكاسى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ەلەكترود پلاستينكاسىنىڭ قالىڭدىعى، ءبىر تال شاشتىڭ ديامەترىنەن ءسال عانا جۋان. ”ءبىز ەلىمىزدەگى ەلەكترود پلاستينكا سالاسىنداعى تۇڭعىش تۇتاس بارىس زەردەلى مەڭگەرىلەتىن سيفرلانعان زاۆودبىز“، - دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى باي جيڭ ماقتانىشپەن: ”ونىمدەرىمىزدىڭ قۋاتى، كورسەتكىشى سالاداعى وزىق دەڭگەيگە جەتتى“.

　　شىحىزى جۇڭجين ەلەكترود پلاستينكاسى شەكتى سەرىكتەستىگى ەل ىشىندەگى الدىڭعى قاتارداعى ءوندىرىس جەلىسىن اشۋمەن اينالىسىپ، ونىمدىلىگىن ％28 جوعارىلاتتى؛ اشۋ كاسىبى بويىنشا الدىڭعى قاتارداعى 700 فوتوۆلتتان اساتىن اسقىن جوعارى كەرنەۋلى ءوندىرىس تەحنولوگياسىنىڭ ونىمدىلىگىن ％5 جوعارىلاتىپ، ەلەكتر شىعىنىن سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％10 تومەندەتتى.

　　تۇڭعىش توپتاعى مەملەكەت دارەجەلى ”جاسىل زاۆودتان“ ۇلگى كورسەتەتىن كاسىپورىن رەتىندە، 2022 - جىلى شينجياڭ جۇڭحى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى 16 ءتۇرلى ءتۇيىندى تەحنيكادان پايدالانىپ ەنەرگيا ۇنەمدەپ، كومىر قىشقىل گازىن تومەندەتۋ نىسانىن ىلگەرىلەتىپ، تۇتاس جىلدا 12 مىڭ توننا ولشەمدى كومىر ۇنەمدەپ، 42 مىڭ توننا كومىر قىشقىل گازىن ازايتتى. سونىمەن بىرگە، جاڭا ەنەرگيامەن ورنىن باسۋ ساۋداسىن بەلسەنە ورىستەتۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى قابىلدانعان جاڭا ەنەرگيا ەلەكتر مولشەرى 935 ميلليون كيلوۆات ساعاتقا جەتتى.

　　باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جاسىل جاساۋ جۇيەسى مەن قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ورناتىپ، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى كاسىپ سالالارىنىڭ ەكونوميكانىڭ جالپى مولشەرىندەگى ۇلەسىن جوعارىلاتىپ، كاسىپ سالالارىنىڭ زەردەلىلەنۋىن، جاسىل بولۋىن، توعىسپالىلىعىن ىلگەرىلەتىپ، تۇتاس، وزىق، حاۋىپسىز وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن قۇرۋ كەرەك.

　　قازىر شينجياڭ فوتوۆولتتىق باتارەيا جاساۋ كاسىپ سالاسىنىڭ اقتاڭداعىن تولتىراتىن شينجياڭ بولاشاقتاعى كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ ەنەرگيا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ 3GW جوعارى ءونىمدى N تيبىندەگى TOPCon باتارەيا جاسىل جاساۋ نىسانى جاپپاي ىلگەرىلەتىلۋدە، تۇتاس نىساندا جاسىل جاساۋ، بۇكىلدەي اۆتوماتتى زەردەلى ءوندىرىس جەلىسى قولدانىلدى. TOPCon باتارەياسى قازىر دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ وزىق N تيپتى باتارەيا، اسىرەسە، ءىرى تۇرپاتتى جەر بەتى فوتوۆولتتىق ەلەكتر ستانسياسىندا قولدانىلۋعا ۇيلەسەدى. ءداستۇرلى P تيپتى باتارەيامەن سالىستىرعاندا، ۇقساس كولەمدەگى فوتوۆولتتىق ەلەكتر ستانسياسىنىڭ يەلەگەن جەرى ءتىپتى دە از، قۇرىلىس وزىندىك قۇنى ءتىپتى دە تومەن، بولشەكتەرىنىڭ عۇمىرى ءتىپتى دە ارتىپ، ءتىپتى دە جوعارى ەلەكتر تاراتۋ پايداسىن الا كەلەدى.

　　قۇمىل قالاسىندا جاڭا ەنەرگيا كاسىبىنىڭ دامۋى ”مەملەكەت بويىنشا جاڭا ەنەرگيالى گەنەراتور اگراگاتتارى ەڭ ۇلكەن ايماق دارەجەلى قالا قۇرۋ“ نىساناسىنا قاراي ىلگەرىلەۋدە.

　　”شينجياڭ ءىرى ينجەنەريالاردى جانە نىسانداردى جەتەكشى، جاسىل ونىمدەر، جاسىل زاۆود، جاسىل ونەركاسىپ باقشا رايونى جانە جاسىل قامداۋ تىزبەگىن باسقارۋ كاسىپورنى قۇرىلىسىن دانەكەر ەتىپ، جاسىل تەحنيكانى جالپىلاستىرۋدى، قولدانۋدى، كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ سايكەسە تيبىن جاڭالاۋدى جەبەپ، جاسىل جاساۋدىڭ ’نەگىزگى جاعىنا‘ تىرەك بولدى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسى ەنەرگيا ۇنەمدەۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى يۇي بو.

جارىقتان پايدالانىپ، جاسىل دامۋعا ۇمتىلۋ، جاسىل ەكولوگيادا جاڭا ”ەكونوميكالىق“ قۇن جاراتتى

　　تاياۋدا بۋىرشىن اۋدانى مەن شانشي لۇينىڭ تانتوۋ ورتانى قورعاۋ عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى كومىر قىشقىل گازى ورنىن ساتىپ الۋ ىسىنە رەسمي كەلىسىم جاساستى، بۇل شينجياڭنىڭ تۇڭعىش حالىقارالىق ءوز ەركىمەن كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ ولشەمى (VCS) جايلىم ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتايتىن نىسانىنىڭ ءساتتى ساۋدالانعاندىعىن ايگىلەدى، ساۋدا سوماسى 19 ميلليون 765 مىڭ يۋان بولدى.

　　وسى رەت ءساتتى ساۋدالانعانى − بۋىرشىن اۋدانىنداعى 2 ميلليون مۋ جايلىم ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋ ءبىرىنشى مەرزىمدىك نىسانى بولىپ، جالپى 975 مىڭ مۋ، كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋى 670 مىڭ توننا بولدى. مەجەمەن ەسەپتەگەندە، بۋىرشىن اۋدانىنداعى 2 ميلليون مۋ جايلىم ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋ نىسانى 40 جىلدىق نىسان جوسپارىنا ەنگىزىلگەن، جيىنى 8 ميلليون توننا كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋ ولشەمىن جارىققا شىعارىپ، تىنىش كۇيدەگى جالپى كىرىسى 280 ميلليون يۋان بولادى.

　　جايلىم ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋ، جاسىل ەكولوگيادا جاڭا ”ەكونوميكالىق“ قۇن جاراتتى.

　　ۇعىسۋعا قاراعاندا، شينجياڭدا وسكەن ءبىرءتۇپ جەتىلگەن قاراعاش جىلىنا 8 كيلوگرام كومىر قىشقىل گازىن سىمىرە الادى ەكەن. تۇتاسقان ورماندى جەردە سىمىرىلگەن كومىر قىشقىل گاز مولشەرى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋ مەحانيزمى ارقىلى بازار ساۋداسىن جاساعاندا، ەداۋىر جاسىل كىرىسكە قول جەتكىزە الادى. وسى كىرىس بولعاندا عانا ورمان مەن جايلىم ەكولوگيالىق قۇننان ەكونوميكالىق قۇنعا بۇرىلىس جاساۋدى جۇزەگە اسىرادى.

　　”شينجياڭ ورمان، جايلىم ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋدى اشۋدا، اسىرەسە، جايلىم ارقىلى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋدى اشۋدا مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى قاتاردا تۇرادى“. مەملەكەتتىك ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسى باتىس سولتۇستىك تەكسەرۋ - جوبالاۋ مەكەمەسى كومىر قىشقىل گازىن ءسىمىرىپ ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى شۇي گانجۇننىڭ قاراۋىنشا، كىشىسى ءبىر تال ءشوپ، ءبىر ءتۇپ اعاش، ۇلكەنى تۇتاس جاراتىلىستىق ەكولوگيالىق جۇيەدەن تارتىپ، بارلىعى كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋدى ساۋلەلەندىرۋ قۇنىنا يە.

　　تاياۋدا جۇڭگو حۋاديان سولتۇستىك شينجياڭ ءۇرىمجى ءبىر ميلليون كيلوۆاتتىق كۇن نۇرى بازاسى نىسانىنىڭ تولىق سيىمدىلىقپەن جەلىگە قوسىلىپ ەلەكتر تاراتۋى − شينجياڭداعى تۇڭعىش ”جەل ەنەرگياسى، فوتوۆولت، وت ەلەكترى، ەنەرگيا ساقتاۋ“ كوپ ەنەرگيانىڭ ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن تازا ەنەرگيا بازاسى، سونداي - اق مەملەكەتتىڭ تۇڭعىش توپتاعى كولەمدى جەل ەلەكتر، فوتوۆولت بازاسى نىسانى بولىپ، ءار جىلى 2 ميلليارد 500 ميلليون كيلوۆات ساعات جاسىل ەلەكتر تىڭنان قوسىلىپ، 830 مىڭ توننا ولشەمدى كومىر ۇنەمدەلىپ، 2 ميلليون 100 مىڭ توننا كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ازايتتى.

　　كۇن نۇرىنان پايدالانىپ، جاسىل دامۋعا قاراي تالپىنعان شينجياڭ جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل ورناتۋدى ارقاۋ ەتىپ، جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال سياقتى جاسىل كاسىپ سالاسى جارىس جولىندا بار كۇشپەن باسەكەلەسۋدە.

　　داۋىلدا تولقىن جارا العا ىلگەرىلەۋدە، بولاشاق ۇمىتكە تولى.