رەسەي مەديا ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شينجياڭعا كەلىپ ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولدى −
”كوركەم شينجياڭدى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تانىستىرامىز“
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گو ليڭ
”شينجياڭنىڭ دامۋىنىڭ ايتارلىقتاي ەكەندىگىن بۇرىننان بىلەتىنمىن، ءبىراق مۇنداي جاقسى بولار دەپ ويلاماپپىن، دامۋ قارقىنى ويلاعانىمنان دا تەز ەكەن“. حالىقارالىق جىلجىمالى تەلەگراف اگەنتتىگىنىڭ ورىنباسار باس رەداكتورى كوشەۆ گەننادي ولەگوۆيچ شينجياڭدا ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولعاندا، رەسەيلىك تۋىس - تۋعان، دوس - جاراندارىمەن كورگەن - بىلگەندەرىن تىنباي ءبولىستى.
8 - ايدىڭ 4 - كۇنىنەن 7 - كۇنىنە دەيىن رەسەي مەديا ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگى 11 ادام ءۇرىمجى، قاشقار، سانجى سياقتى جەرلەردە ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولدى. ولار بازار، مۇراجاي، كاسىپورىن جانە مەشىتتەرگە بارىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكا، مادەنيەت، ءدىني سەنىم ەركىندىگى جانە اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ سياقتى جاقتارداعى دامۋىن، وزگەرىستەرىن ىشكەرىلەي ۇعىستى.
قاشقاردا قاشقار قالاسىنىڭ بايىرعى قالا رايونىن قورعاۋ، كەشەندى باسقارۋ ەسكەرتكىش سارايىنان، ايتكار مەشىتىنەن ءپايزاۋات اۋدانىنىڭ قالا، اۋىل اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسىن اتقارعانعا دەيىن، ونان كونەشار اۋدانىنداعى جۇڭگو شينجياڭىنىڭ ۇلتتىق مۋزيكا اسپاپتارى قىستاعىنان، كونەشار اۋدانىنىڭ ماقتا اتىزىنا دەيىن، ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ حالىقتىڭ تۇرمىس شارت - جاعدايىن جاقسارتۋ، از ۇلتتاردىڭ مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ سياقتى جاقتاردا جاساعان قۇلشىنىستارىن ءجيى - ءجيى القادى.
”ءبىز قاشقار بايىرعى قالاسىنا جانە كەمەلدى ساقتالعان ءارى وسىزاماندانعان قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان مەشىتكە بارىپ، ءتۇرلى قيىن ماسەلەلەردى جەڭە وتىرىپ ءپايزاۋات اۋدانىنا جەتكىزىلگەن ’ءشاربات سۋدان‘ ءدام تاتىپ، ’مۋزيكا اسپاپتارى قىستاعىنداعى‘ تۇرعىنداردىڭ تۇرمىسىن ۇعىسىپ، جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ شىنايى باقىتتى تۇرمىسىن سەزىندىك“، - دەدى بۇگىنگى رەسەي تەلەۆيزياسى جۇڭگو كوڭىل اشۋ بولىگىنىڭ جاۋاپتىسى فەدوروۆا اننا پەتروۆنا.
”قاشقاردا مەن بۇقاراعا باقىت جاراتاتىن كوپتەگەن ۇلى ينجەنەريالاردى كوردىم“. «حالىقارالىق تۇرمىس» جۋرنالى عىلىم كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى، رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى حالىقارالىق قارىم - قاتىناس شۋەيۋانىنىڭ ۇسىنىس ەتىلگەن پروفەسسورى پيادشەۆا ەۆگەنيا بوريسوۆنا بىلاي دەدى: قاشقار بايىرعى قالاسى بۇرىنعى قۇرىلىس ەرەكشەلىگى مەن تۇرعىنداردىڭ ءداستۇرلى تۇرمىس ادەتىن ساقتاعان، قارتتار جايلى تۇرمىس كەشىرىپ، بالالار كوڭىلدى وقىپ، ساياحاتشىلار دۋماندى كوشەلەردە قايشالىسىپ، تۇرعىنداردىڭ جايدارلى كۇلكىسىنەن اسەرلەنەدى ەكەن، كونە قالانى وزگەرتۋدىڭ قۇنى مىنە وسىندا.
”جىلدىق كىرىسىڭىز قانشا“؟ ”بۇل ماقتا اتىزىنا قانشا ادام كۇشى جۇمسالادى“؟ ”امەريكانىڭ، باتىستىڭ شينجياڭنىڭ ماقتاسىن قارالاۋى سىزگە ىقپال جاسادى ما“؟... كونەشار اۋدانىنىڭ ماقتا اتىزىندا جەرگىلىكتى قىستاق تۇرعىنى ءمىرادىل ۇرايىم ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەردىڭ سۇراۋىنا ءبىر - بىردەن جاۋاپ بەردى، ”مەن شينجياڭ ماقتاسىنا كۇيە جاعۋدىڭ ىقپالىنا ۇشىرامادىم، شينجياڭ ماقتاسىنىڭ باعاسى باستان - اياق وتە جاقسى، مەملەكەتتىڭ قوسىمشا قاراجاتى دا بار“. ءمىرادىل بىلاي دەدى: كوز الدىمىزداعى 200 نەشە مۋ ماقتا اتىزىنان سىرت، كورشى قىستاقتان 280 مۋ ماقتا اتىزىن كوتەرمەگە الدىم، جىلدىق كىرىسىم 300 مىڭ يۋاننان اسادى، ماقتا ەگۋدىڭ بارلىعى ماشينالاسقان. مۇنان سىرت، ەكى ۇلىم دا وقىپ جاتىر، بارلىق وزىمەن جاستى بالالار سياقتى ولاردىڭ دا ءوز ارمانى بار، تۇرمىستى قىزۋ سۇيەدى، بولاشاققا تالپىنادى.
”شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسى نەگىزگى تاقىرىپتىق كورمەسى“ قىرۋار ناقتى دىبىس، بەينەجازبا ماتەريالدارى ارقىلى شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ جاعىندا قول جەتكىزگەن ناتيجەلەرىن ايگىلەدى. ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەر زورلىقتى كۇش لاڭكەس ەلەمەنتتەرىنىڭ زورلىقتى ارەكەتىن قاتاڭ جازعىرىپ، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ لاڭكەستىك پەن ۇشقارىلىققا سوققى بەرۋ جولىنداعى قۇلشىنىستارى مەن قول جەتكىزگەن ناتيجەلەرىن جوعارى دەڭگەيدە تۇراقتاندىردى. ”لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ − حالىقارالىق قوعامنىڭ ورتاق جاۋاپكەرشىلىگى، جۇڭگو شينجياڭ ۇكىمەتى ۇيلەسىمدى شارا قولدانىپ، بۇكىل دۇنيە ءجۇزىنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنە تاماشا تاجىريبەلەر ازىرلەدى“، - دەدى كوشەۆ گەننادي ولەگوۆيچ.
ءۇرىمجى قالالىق مادەنيەت ورتالىعى جوبا سارايىندا، گۋاڭجوۋ اۆتوكولىك توبى ءمىنىس اۆتوكولىك شەكتى سەرىكتەستىگى شينجياڭ بولىمشە سەرىكتەستىگىندە ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەر شينجياڭنىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن، سونداي - اق شينجياڭنىڭ ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ جاعدايىن ىشكەرىلەي ۇعىستى. ”’بىر بەلدەۋ، ءبىر جول‘ قۇرىلىسىنىڭ ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، جۇڭگو - رەسەي ەكى جاقتىڭ اۋىس - كۇيىستى، سەلبەستىكتى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتۋىن ءۇمىت ەتەمىن“، - دەدى «رەسەي گازەتىنىڭ» ءبىرىنشى ورىنباسار باس رەداكتورى چەرنياك يگور الەكساندروۆيچ.
ەكسكۋرسيا، ساپار اياقتالار الدىندا ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شينجياڭداعى قاتىستى جاقتارمەن اڭگىمە وتكىزدى، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى شۇي گۇيشياڭ شينجياڭنىڭ نەگىزگى جاعدايىن تانىستىردى ءارى ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردى. ول بىلاي دەدى: شينجياڭنىڭ بايلىعى مول، كورىنىسى كوركەم، مادەنيەتى شۇعىلالى، قازىر شينجياڭنىڭ قوعامدىق كەلەلى جاعدايى ورنىقتى، ۇلتتارى ىنتىماقتى، جاراسىمدى، ءدىن اقاۋسىز دامىپ، ەكونوميكالىق ومىرشەڭدىگى قاۋلاپ، ءار ۇلت حالقى شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىرۋدە. ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى قايتىپ بارعان سوڭ حابارلاۋدى كۇشەيتىپ، كوركەم شينجياڭدى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تانىستىراتىندىقتارىن ءبىر اۋىزدان ءبىلدىردى.
