شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى باستاماشى رايون قۇرىلىسىن جەدەلدەتەيىك
− ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جونىندە
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
ءۇرىمجى حالىقارالىق توقىما بۇيىمدارى، كيىم - كەشەك ساۋدا - ساتتىق ورتالىعىنداعى 11 ءتۇيىندى كاسىپ سالاسى نىسانى ءبىر ۋاقىتتا قۇرىلىسىن جەدەلدەتتى، جوعارى ورەلى عىلمي جاسامپازدىق تۇعىرى ءبىر توپ مۇناي، مۇناي حيميا نىساندارىنىڭ كاسىپ سالالانۋعا قاراي ويىسۋىن جەدەلدەتۋگە سەپتىگىن تيگىزدى، اۆتونوميالى رايونداعى تۇڭعىش 10 ميلليون توننا دارەجەسىندەگى اشىق كومىركەن جاساندى زەردە مەن كومىركەن اشۋدى تەرەڭدەي توعىستىردى... 4 - ايدىڭ 26 - كۇنىنەن 5 - ايدىڭ 10 - كۇنىنە دەيىن، ”جوعارى ساپالى دامۋ جونىندەگى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ساپارى“ اتىنداعى جالپىلىق مەديالار نەگىزگى تاقىرىپتىق تىلشىلىك جاساۋ ۇيىرمەسىندەگىلەر ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعىندا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، تىلشىلىك ىستەدى، ولار اياق باسقان جەردىڭ بارلىعىنان جوعارى ساپالى دامۋدىڭ تىرشىلىك تىنىسى مەن ومىرشەڭدىك كۇشى تاسقىنداپ تۇرعان ەدى.
شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى وزەكتى قوزعالتقىشى، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى رايونى قۇرىلىسىنداعى شەشۋشى ءتۇيىنى رەتىندە، ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعى بايلىق قاسيەتىن، ورىن باسىمدىعىن، دامۋ شارت - جاعدايىن تابان تىرەر تياناق ەتىپ، وي جەلىسىندەگى سونى شارالار ارقىلى شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى باستاماشى رايون قۇرىلىسى اياق الىسىن جەدەلدەتتى.
جولدى ءدال تاۋىپ، كاسىپ سالا شوعىرىن ۇلعايتتى
وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن قۇرۋ − پارتيانىڭ 20 - قۇرىلتايىندا جاسالعان ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋ، ول جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ تابيعي تالابى. ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعى سالىستىرمالى باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، ”8 ۇلكەن كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ تىرەك ەتكەن وسىزاماندانعان كاسىپ سالاسى جۇيەسىن كۇش سالا تۇلعالادى.
ونەركاسىپتىڭ، ەكونوميكانىڭ قازىرگى ساتىداعى دامۋىنىڭ بىركەلكى بولماۋى، تولىق بولماۋى سىندى امالياتىن قاداعالاي وتىرىپ، ءۇرىمجى قالاسى ”4+6“ كاسىپ سالاسى جۇيەسىن كوزدە ۇستاي وتىرىپ، ارتىقشىلىقتارىن شىڭداپ، ولقىلىقتارىن تولىقتاپ، نەگىزدى بەكەمدەپ، جابدىقتاۋ، جاساۋ كاسىپ سالاسىن تۇلعالاۋ سىندى وسى ءبىر تۇيىندە جابدىقتاۋ، جاساۋداعى باستاماشى كاسىپورىنداردىڭ جەتەكتەۋ، باستاماشىلدىق ىستەۋ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، باتىس بولىك جابدىقتاۋ، جاساۋ كاسىبىنىڭ بيىك بەلەسىن تۇلعالادى.
بيىل جىل باسىندا ءۇرىمجى ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونىنىڭ (توۋتۇنحى رايونى) رايونىمىزدا تۇراتىن كاسىپورنى تەمىر جول اۋىر ونەركاسىبى شينجياڭ شەكتى سەرىكتەستىگى 200 ماقتا تەرۋ، تايلاۋ ماشيناسىنىڭ تاپسىرىسىن تاپسىرىپ الدى. قازىر بۇل سەرىكتەستىكتىڭ وندىرگەن ماقتا تەرۋ، تايلاۋ ماشيناسىنىڭ ەل ىشىندەگى بازاردا يەلەگەن سالىستىرماسى ％50 − 40كە جەتتى. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسىنىڭ شىعىس جەلىنەن پايدالانعان كاسىپورىن ورتا ازيا بازارىن اشتى، التى جولدى ماقتا جيناۋ، تايلاۋ ماشيناسى بيىل وزبەكستانعا تولايىم ساتىلادى.
قارامايلى قالاسى سيفرلى ەكونوميكا ارقىلى تۇلعالىق ەكونوميكاعا قۋات ۇستەۋ ارقىلى مۇناي - تابيعي گاز كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋعا جانە جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى دامۋعا قاراي بۇرىلىس جاساۋىن جۇزەگە اسىردى. جۇڭگو مۇناي شينجياڭ مۇناي الابى سەرىكتەستىگىندە سيفرلاندىرۋ قۇرىلىسى وسى سەرىكتەستىكتىڭ جاسىل، حاۋىپسىز، جوعارى ءونىمدى وندىرىسىنە كۇش ۇستەدى. 2022 - جىلى شينجياڭ مۇناي الابى سەرىكتەستىگى جالپى 14 ميلليون 420 مىڭ توننا شيكى مۇناي ءوندىردى، بۇل سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％3. 5 ارتتى، 3 ميلليارد 850 ميلليون تەكشەمەتر تابيعي گاز ءوندىرىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％3. 10 ارتتى، مۇناي - تابيعي گاز ەكۆيۆالەنتى 17 ميلليون توننادان اسىپ، تاريحتاعى جاڭا ورەنى جاراتتى.
كاسىپ سالاسى دامۋىنىڭ زەردەلىلەنۋى − جاڭا ءداۋىر كاسىپ سالاسىنىڭ وسىزاماندانعان دامۋىنىڭ تابيعي تالابى، كومىركەن كاسىبى جونىنەن الىپ ايتقاندا، زەردەلىلەندىرۋ قۇرىلىسى كومىركەن ونەركاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى وزەكتى تەحنيكالىق تىرەك سانالادى.
شينجياڭنىڭ جۇندۇڭ ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونىنا ورنالاسقان شينجياڭ تيانچى ەنەرگيا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ وڭتۇستىك اشىق كومىركەنى رايونىمىزدا تۇڭعىش رەتكى مەملەكەت تەكسەرىپ بەكىتكەن 10 ميلليون توننا دارەجەلى اشىق كومىركەن، سونىمەن بىرگە شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدەگى ماڭىزدى ەنەرگيا بازالارىنىڭ ءبىرى سانالادى. زەردەلىلەندىرۋ كەن قۇرىلىسىن ورىستەتكەننەن بەرى +5G ونەركاسىپ ينتەرنەتىن نەگىز ەتكەن اشىق كومىركەننىڭ زەردەلىلەنگەن كەشەندى ساقتىق تۇعىرىنىڭ 2 - مەرزىمدىك قۇرىلىسى وسى كەن رايونىنا ”ءدۇربى“ مەن ”ساققۇلاق“ ورناتتى، زەردەلىلەندىرۋ كومىركەننىڭ ءوندىرىس حاۋىپسىزدىگىندەگى ەڭ كۇشتى قوزعالتقىشقا اينالىپ ۇلگىردى. قازىر زور مولشەردەگى قولدانىلمالى جاڭا تەحنيكالاردى، جاڭا تەحنولوگيالاردى ىسكە قوسۋ ارقىلى وڭتۇستىك اشىق كومىركەننىڭ قايتا قازۋ سالىستىرماسى، توننالىق كومىر قازۋعا ىسىراپ بولاتىن ەنەرگيا سياقتى باستى كورسەتكىشتەرىنىڭ بارلىعى ەل ءىشى ۇقساس كومىركەندەردىڭ وزىق ورەسىمەن ۇزەڭگى قاعىستىردى.
جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعالىس قۋاتىن تۇلعالادى
تۇتاس رايوننىڭ جوعارى ساپالى دامۋى (ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعى) جونىندەگى جۇمىس باسى ءماجىلىسى عىلىم - تەحنيكا ارقىلى قوزعاۋشى كۇشتە جاڭالىق اشىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعالىس ەنەرگياسىن، جاڭا باسىمدىعىن تۇلعالاۋ تالابىن قويدى.
جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعىنىڭ كوپتەگەن كومەسكى كۇشى مەن باسىمدىعى بار.
شينجياڭ شينيان مۋشىن عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ەڭ جاڭا زەرتتەپ اشقان 3 - ۇرپاق اۆتوماتتى سۇرلەم ماشيناسىنىڭ ءشوپ سالۋ مولشەرى مەن جۇمىس قارقىنى اۆتوماتتى ساي كەلۋ سياقتى 10 نەشە يقۋاتى زەردەلىلەنگەن مەڭگەرۋدى جۇزەگە اسىردى، اسىرەسە، اسپاپتىڭ قوزعالاتىن - قوزعالمايتىن ءدۇزىنىڭ ارالىعىن اۆتوماتتى رەتتەۋدى تەكسەرۋ جۇيەسى ەل ءىشى اۋىل شارۋاشىلىعى ماشيناسى تەحنيكاسىنداعى اقتاڭداقتى تولتىردى.
عىلىم - تەحنيكا ارقىلى جاڭالىق اشۋ شينيان مۋشىن عىلىم - تەحنيكا سەرىكتەستىگى، جولاڭ شينجياڭ زەردەلى ماشينا شەكتى سەرىكتەستىگى سياقتى ءبىرسىپىرا جابدىقتاۋ، جاساۋ كاسىپورىندارىنىڭ بيىككە شىعۋىن جەبەدى. وڭىرلىك جاڭالىق اشۋ بيىگىن تۇلعالاۋ ءۇشىن، ءۇرىمجى قالاسى ”تۇعىر ورناتۋ، دارىندىلاردى باۋراۋ، كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرۋ“ سىندى جاڭالىق اشۋ ينجەنەرياسىن بەلسەنە اتقارىپ، جالپى مەملەكەتتىڭ ءتۇيىندى تاجىريبەحاناسىنان 4تى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءتۇيىندى تاجىريبەحاناسىنان 89ىن سالدى.
عىلىم - تەحنيكا ارقىلى جاڭالىق اشۋ تۇعىرىن تۇلعالاۋ ءۇشىن، قارامايلى قالاسى عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋ جانە كاسىپ سالالانۋ دەڭگەيى جاعىندا ۇزبەي كۇش سالدى. قارامايلى قالاسى جايرانبۇلاق رايونىنا (قارامايلى جوعارى، جاڭا تەحنيكالىق كاسىپ سالاسىن اشۋ رايونى) ورنالاسقان تازا ەنەرگيا مەملەكەتتىك تاجىريبەحاناسى (ورنالاستىرىلۋ ۇستىندە) سىناق بازاسىنىڭ سۋتەكتەندىرۋ ءادىسى ەرەكشە مۇناي جەلىلەس ونىمدەرىن ءوندىرۋ جاڭا تەحنيكالارى سياقتى ءبىر توپ مۇناي حيميا ونەركاسىبى نىساندارى وسى ارادا كاسىپ سالالانۋعا قاراي ويىسۋدى جەدەلدەتتى. قازىر بۇل بازا دامىپ، شينجياڭداعى، اۋەلى، باتىس سولتۇستىك وڭىردەگى ەنەرگيا، حيميا ونەركاسىپ سالاسىنداعى كولەمى ەڭ ۇلكەن، سەپتەلۋى ەڭ كەمەلدى عىلىم - تەحنيكالىق زەرتتەۋ - اشۋ تىرەك تۇعىرىنا جانە تەحنيكا جەتىلدىرۋ ۇدەتكىشىنە اينالدى.
عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن تۇلعالىق شارۋاشىلىقتىڭ ىشكەرىلەي توعىسۋىن ىلگەرىلەتۋدە شينجياڭ حۇي - ىر اۋىل شارۋاشىلىعى توبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى زەردەلى ەگىس اتىزى سالاسىندا جاڭا ونىمدەردى ۇزبەي زەرتتەپ اشىپ، شارۋالاردىڭ شىن مانىندە عىلمي جولمەن ەگىن سالۋىن جۇزەگە اسىردى، سەرىكتەستىكتىڭ دەربەس زەرتتەپ اشقان قورشاعان ورتانى قورعايتىن ورگانيكالىق سۋدا ەريتىن تىڭايتقىش پەن زەردەلى تىڭايتقىش بەرۋ جۇيەسى بۇكىل شينجياڭ كولەمىندە 3 ميلليون مۋعا جالپىلاستىرىلدى. شينجياڭ سانجى مەملەكەتتىك اۋىل شارۋاشىلىعى جوعارى، جاڭا تەحنيكالىق ۇلگى كورسەتۋ رايونى وسىزاماندانعان ەگىن شارۋاشىلىعى، ەگىن شارۋاشىلىعىنا جوعارى دەڭگەيدە قىزمەت ەتۋ سياقتى ەرەكشە، باستاماشى كاسىپ سالاسىن بار كۇشپەن دامىتتى، قازىر جەتىلدىرگەن، ەنگىزگەن جوعارى، جاڭا تەحنيكالىق كاسىپورىندار، ەگىن شارۋاشىلىعىن كاسىپ سالالاندىرۋداعى باستاماشى كاسىپورىندار 30عا جەتىپ، بەلسەندى جەتەكشىلىك ەتۋ، ۇلگى كورسەتۋ جانە قامتۋ، باستاماشىلدىق ەتۋ رولىن ساۋلەلەندىردى.
بار قايراتىن سالىپ، نىساندى مىقتى يگەرىپ، ىشكى سۇرانىستى ۇلعايتتى
كەلەلى نىساندار − ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋداعى ماڭىزدى تۇتقا. ىشكى سۇرانىستى ۇلعايتۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، قارجى قوسۋدىڭ شەشۋشى سيپاتتى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعى نىسان قۇرىلىسى ارقىلى ەكونوميكانىڭ ارتۋىنداعى كومەسكى كۇشتى قاۋلاتتى.
اۆتونوميالى رايوننىڭ ماقتا جانە توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالا شوعىرىن تۇلعالاۋداعى ماڭىزدى تىرەك رەتىندە، ءۇرىمجى حالىقارالىق توقىما بۇيىمدارى، كيىم - كەشەك ساۋدا - ساتتىق ورتالىعى 1 - ماۋسىمدا 11 ءتۇيىندى كاسىپ سالا نىسانىنىڭ قۇرىلىسىن باستاپ، جالپى 100 ميلليون يۋان قارجى قوسۋدى ورىندادى. ءۇرىمجى قالاسىنىڭ ”ەكى پورت، ءبىر ورتالىق“ قۇرىلىسىن تياناق ەتە وتىرىپ، اتاۋلى نىساندار تۇتاس شينجياڭنىڭ توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىبىنىڭ دامۋىنداعى جەتەكشىلىك رولى بارعان سايىن ايقىندالا ءتۇستى. قازىرگە دەيىن باقشا رايونى قانات جايدىرعان ماقتا سياقتى ءتۇرلى كوپ تۇتىنىلاتىن تاۋارلار ايىرباس كاسىبى ورىنداعان ايىرباس سوماسى 3 ميلليارد 500 ميلليون يۋاندى قۇرادى، بيىل تاعى مەملەكەت دارەجەلى ماقتا، ماقتا ءجىپ ساۋدا ورتالىعىنىڭ تيجاراتىن ىلگەرىلەتىپ، توڭىرەكتەگى مەملەكەتتەردىڭ ماقتا ساۋداسىن شارپيدى، جەتەكتەيدى.
قۇرىلىس ۇستىندەگى قارامايلى قالاسىنىڭ تۇڭعىش جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال كاسىپ سالا باقشاسى − ورقى رايونى كريستالدى كرەمني كاسىپ سالا باقشاسى، بۇل اتاۋلى قالانىڭ ”ءبىر نەگىزدى، كوپ ارنالى“ وسىزاماندانعان كاسىپ سالا جۇيەسىن جەدەل قۇرۋداعى ماڭىزدى نىسان، 1 - مەرزىمدىك ينجەنەرياسى بيىل 6 - ايدىڭ 30 - كۇنى وندىرىسكە قوسىلادى. بولاشاقتا وسى كاسىپ سالا باقشاسى قارامايلى قالاسىنىڭ قۇن تىزبەگى جوعارى دەڭگەيلى، سول ورىننىڭ وزىندە باسقا كاسىپ سالاسىنا ويىستىرۋ سالىستىرماسى جوعارى، اينالمالى شارۋاشىلىق ەرەكشەلىگى كورنەكتى، حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتى جوعارى بولعان وسىزاماندانعان كرەمني كاسىپ سالاسىن قۇرۋعا كۇش ۇستەيتىن بولادى.
بيىل جىل باسىنان بەرى نىسان قۇرىلىسى سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ ەكونوميكانى دامىتۋعا كۇش سالۋدا تىلگە كوپ الىناتىن سوزگە اينالدى. جەدەل قۇرىلىس جۇرگىزىلۋ ۇستىندەگى سانجى وبلىسىنىڭ ءبىرىنشى حالىقتىق تاسىمال اۋەجايى − شونجى جانبۇلاق اۋەجايى مەجەمەن جىل سوڭىندا سالىنىپ، اۋە قاتىناسىن باستايدى، نەگىزىنەن شونجى اۋدانى، جەمسارى اۋدانى، موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانى مەن جۇندۇڭ ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونىنىڭ كورىنىس رايونى مەن توڭىرەگىنىڭ ساياحات، ۇكىمەت ءىسى، ساۋدا ىستەرى قيمىلدارىنا قىزمەت وتەيدى. 1 - ماۋسىمدا سانجى وبلىسى ساۋداگەر شاقىرۋ، قارجى ەنگىزۋ نسانىنان 139ىن ورىندادى، كەلىپ تۇسكەن قارجى 20 ميلليارد 165 ميلليون يۋان قۇراپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％1. 92 ارتتى.
تەبىندەپ كوك شىعىپ، تاۋ - دالا جاسىل جەلەك ورانا باستادى. وسىنداي ماڭىزدى، ۇلكەن نىساندار بەينە تۇقىم سەكىلدى كوكتەمدە سەبىلىپ، ەكونوميكانى ”ورنىقتىرۋ“ نەگىزىندە ”ىلگەرىلەۋ“دەي تاماشا تەبىنىن ساقتاۋىن جەبەپ، ءۇرىمجى − قارامايلى − سانجى اۋماعىنىڭ تۇتاس شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى بارىسىندا ۇلگى كورسەتۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋگە كۇش ۇستەدى.
