ءبىرىنشى ماۋسىمدا شينجياڭ تەمىر جولىنىڭ جۇك تاسىمال مولشەرى تاعى دا تىڭ ورەگە جەتتى −
الدىڭعى كورسەتكىشتەر ەكونوميكانىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىنە كۋا بولدى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى لۋ فىڭباۋ
ءبىرىنشى ماۋسىمدا شينجياڭ تەمىر جولىنىڭ جۇك تاسىمال مولشەرى 55 ميلليون 390 مىڭ 300 تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％10.1 ارتىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى. جۇك تاسىمال مولشەرى − ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ”بارومەترى“ ءارى ەكونوميكانىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن بەينەلەيتىن ماڭىزدى الدىڭعى كورسەتكىش. بيىل جىل باسىنان بەرى، شينجياڭ كوكتەمگى ەگىس، كوكتەمگى تۇقىم ءسىڭىرۋ جۇمىستارىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيامەن قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋ پارمەندى، ءتارتىپتى بولىپ، سىرتقى ساۋدا ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، كوپ ءتۇرلى جالپىلىق فاكتورلار تەمىر جول جۇك تاسىمالى مولشەرىنىڭ ەكى ورىندى سانمەن ارتۋىن جۇزەگە اسىرۋدى ىلگەرىلەتتى.
كوكتەمگى ەگىس زاتتىق ماتەريالدارىنىڭ تاسىمالدانۋ مولشەرى جوعارى بولدى
كوكتەمنىڭ قارا سۋىعى كەزىندە دە شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىنداعى اۋىل - قىستاق وڭىرلەرىندە قاربالاستىق جاعداي جارىققا شىقتى.
كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى ءوندىرىسىن جاقسى ىستەۋ − تۇتاس جىلداعى استىق پەن ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ورنىقتى وندىرۋگە، قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋدىڭ تەتىگى، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ دامۋىن ورنىقتى، باياندى ىلگەرىلەتۋدە ماڭىزدى مانگە يە.
بيىلعى استىق ەگۋ اۋماعىن 4 ميلليون 800 مىڭ مۋ ارتتىرۋدى ارقاۋ ەتىپ، استىق ءوندىرىسى مولشەرىن 20 ميلليون تونناعا جەتكىزۋ نىساناسىن ورىنداۋعا كۇش سالۋ ءۇشىن، شينجياڭ كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى قىزمەتىن جاپپاي كۇشەيتتى. اۆتونوميالى رايوندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەڭگەرمەسىنىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، قازىرگە دەيىن شينجياڭدا 2 ميلليون 500 مىڭ مۋدان استام جەرگە كوكتەمگى ەگىس داقىلدارى ەگىلىپ، جالپى تۇلعالىق اياق الىسى بىلتىرعى سول تۇستاعىدان تەز بولعان.
كوكتەمگى ەگىس، كوكتەمگى تۇقىم ءسىڭىرۋ قىزمەتىنىڭ تەبىنى ارتىپ، قارقىنى تەزدەپ، كوكتەمگى ەگىس دايىندىعىنىڭ زاتتىق ماتەريال قاجەتسىنۋى سايكەستى ارتتى، تەمىر جول تاسىمالى دا قاربالاستىققا ءتۇستى.
شينجياڭداعى كوكتەمگى ەگىس زاتتىق ماتەريالدارى نەگىزىنەن جەتكىزىلەتىن جەرلەر سانالاتىن قاشقار، اقسۋ، حوتان سياقتى 9 تەمىر جول جۇك الاڭىندا ءار كۇنى حيميالىق تىڭايتقىش سياقتى 6000 تونناعا جۋىق اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىس ماتەريالدارى جەتكىزىلگەننەن كەيىن، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستاعى اۋدان، قالالارعا تاسىمالدانىپ، كوكتەمگى ەگىس قاجەتىن قاناعاتتاندىردى.
حوتاننان چارقىلىققا دەيىنگى تەمىر جولدىڭ چەرچەن، چارقىلىق تەمىر جول جۇك الاڭدارىنا حيميالىق تىڭايتقىش تاسىمالداۋشى پويەز جەتىسىمەن - اق، حيميالىق تىڭايتقىشقا تاپسىرىس بەرگەن قىستاق تۇرعىندارى اۋىل شارۋاشىلىعىندا پايدالاناتىن كولىكتەرىمەن كەلىپ زاتتارىن الدى.
”كوكتەمگى ەگىس ماتەريالدارىنىڭ تاسىمالدانۋ مولشەرى جوعارىلاپ، الدىڭعى 3 ايداعى تەمىر جول تاسىمال مولشەرىنىڭ ماڭىزدى ارتۋ تۇيىنىنە اينالدى“، - دەدى جۇڭگو تەمىر جولى ءۇرىمجى مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى جۇك تاسىمالداۋ ءبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي شيڭ. ءبىرىنشى ماۋسىمدا شينجياڭ تەمىر جولى حيميالىق تىڭايتقىش، تۇقىم، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينا جابدىقتارى سياقتى كوكتەمگى ەگىسكە، اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدالانىلاتىن جيىنى 2 ميلليون 595 مىڭ توننا زاتتىق ماتەريالداردى جونەلتتى، بۇل سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％8. 18 ارتتى.
كومىردىڭ بازار سۇرانىسى قاۋىرت ارتتى
4 - ايدىڭ 4 - كۇنى ءۇرىمجى سولتۇستىك ۆوگزالىنان جياڭجۇنمياۋعا دەيىنگى تەمىر جولدىڭ جۇندۇڭ سولتۇستىك ۆوگزالى تيانچى ەنەرگيا اينالما جەلىسىندە ءبىر جۇك تاسىمال پويەزىنە تولتىرا كومىر تيەلگەننەن كەيىن، تاعى ءبىر جۇك تاسىمال پويەزى اينالما جەلىسىنە كىرىپ، كومىر تيەۋگە دايىندالدى.
بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭداعى جانە شينجياڭنىڭ سىرتىنداعى كاسىپورىنداردىڭ وندىرىستەگى، جىلۋمەن قامداۋداعى كومىر پايدالانۋ سۇرانىسى ارتتى. تەك 1 − 2 - ايلاردا شينجياڭنىڭ سۇرىپتالماعان كومىر ءونىم مولشەرى 75 ميلليون 634 مىڭ 900 توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％2. 24 ارتتى؛ ساتىلۋ مولشەرى 72 ميلليون 780 مىڭ توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％4. 24 ارتتى.
بازار سۇرانىسىنىڭ قاۋىرت ارتۋى تەمىر جول جۇك تاسىمالى مولشەرىنىڭ ارتۋىنداعى باستى سەبەپكە اينالدى. تەك 1 − 2 - ايلاردا شينجياڭ تەمىر جولىنىڭ تاسىمالداعان كومىرى 23 ميلليون 466 مىڭ 600 تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％7. 17 ارتتى، مۇنىڭ ىشىندە شينجياڭنىڭ كومىرىن سىرتقا تاسىمالداۋ مولشەرى 9 ميلليون 307 مىڭ 500 تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％4. 24 ارتتى.
بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭنىڭ تەمىر جول تاراۋلارى ەلەكترگە پايدالانىلاتىن كومىرمەن قامداۋدى قامتاماسىزداندىرۋ، ۇشتاستىرۋ مەحانيزمىن بەلسەنە تياناقتاندىرىپ، شينجياڭداعى ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ جانە ءتۇيىندى ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ كومىردى قامبادا ساقتاۋ، كۇندىك سارىپ ەتۋ جانە تەمىر جول تاسىمالىنىڭ قاجەتسىنۋى سياقتى جاعدايلارىن دالمە - ءدال يگەرىپ، تاسىمال ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، شينجياڭ ىشىندەگى جىلۋمەن قامداۋ، ەلەكتر قۋاتى سياقتى كاسىپورىنداردى كومىرمەن قامداۋدى قامتاماسىزداندىردى.
جىل باسىندا جۇڭگو تەمىر جولى ءۇرىمجى مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى جۇك تاسىمال ءبولىمى مەن ءارقايسى جۇك تاسىمال ورتالىعى، ەكى شەكارا وتكەل ۆوگزالى بولىمشە اۋماعىندا جوسپارلاۋ - ساتۋ گرۋپپاسىن قۇرىپ، جۇك تاسىمال ءبولىمى 48 ءتۇيىندى كاسىپورىنداردى ارالاپ، ۇشتاستىرىپ، ءارقايسى جۇك تاسىمال ورتالىعى، شەكارا وتكەلى ۆوگزالى سىندى 173 كاسىپورىندى ارالاپ، ۇشتاستىرىپ، كومىر ءوندىرىسىنىڭ جاعدايىن ۇعىسىپ، كومىر ىستەتەتىن كاسىپورىنداردىڭ قامبادا ساقتاۋ جانە كومىر سارىپ ەتۋ مولشەرىن يكەمدى يگەرىپ، كومىردىڭ كەلۋ قاينارى مەن قاجەتىن ۋاعىندا قاداعالاپ، تاسىمال جوباسىن دەر كەزىندە ساپالىلاندىرىپ، رەتتەپ، تاسىمال ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى.
جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدەرىنىڭ قاتىناۋ مولشەرى ورنىقتى ارتتى
4 - ايدىڭ 2 - كۇنى تۇستەن بۇرىن 1500 توننا جۇك تيەلگەن كەزەكشى پويەز قاشقار تەمىر جولىنىڭ جۇك الاڭىنان اتتانىپ، قورعاس شەكارا وتكەلىنەن شەكارادان شىعىپ، وزبەكستاننىڭ تاشكەنتىنە بەت الدى.
قاتار - قاتار جۇڭگو − ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزدەرى الاتاۋ ساعاسى شەكارا وتكەلىنەن، قورعاس شەكارا وتكەلىنەن شەكارادان شىعىپ، ءۇرتىس ورلەۋدى جارىققا شىعاردى. ءبىرىنشى ماۋسىمدا الاتاۋ ساعاسى تەمىر جولى شەكارا وتكەلىنەن جۇڭگو − ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزىنەن 1588ى قاتىناپ، شەكارا وتكەلىنەن وتكەن جۇك مولشەرى 3 ميلليون 333 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％35. 10، ％8. 23 ارتتى؛ قورعاس تەمىر جولى شەكارا وتكەلىنەن جۇڭگو − ەۆروپا (ورتا ازيا) كەزەكشى پويەزىنەن 1833ى قاتىناپ، شەكارا وتكەلىنەن وتكەن جۇك مولشەرى 2 ميلليون 410 مىڭ تونناعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％4. 8، ％6. 24 ارتتى.
”مۇنى ەل ءىشى بازارى دامۋىنىڭ ورنىقتىلىعىنان، حالىقارالىق ساۋدا سۇرانىسىنىڭ ارتۋىنان بولە قاراۋعا بولمايدى“، - دەدى لي شيڭ.
ءۇرىمجى كەدەنىنىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، الدىڭعى 2 ايدا شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 44 ميلليارد 390 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％4. 86 ارتىپ، ارتۋ قارقىنى بۇكىل ەل بويىنشا 1 - ورىندى يەلەدى. مۇنىڭ ىشىندە ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بويىنداعى ەلدەرگە باعىتتالعان يمپورت - ەكسپورت قۇنى 40 ميلليارد 650 ميلليون يۋان بولىپ، ％8. 84 ارتىپ، سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنىنىڭ ％6. 91ىن يەلەدى؛ ەۆروپا وداعىنا باعىتتالعان يمپورت - ەكسپورت قۇنى ءبىر ميلليارد 180 ميلليون يۋان بولىپ، ％5. 48 ارتتى.
وسىنداي جاعدايدا، شينجياڭ تەمىر جول تاراۋلارى كەزەكشى پويەزدەردىڭ شەكارا وتكەلى ۆوگزالىنان قاتىناۋ ونىمدىلىگىن زور كۇشپەن جوعارىلاتتى.
الاتاۋ ساعاسى ۆوگزالى قايتالامالى پويەز تاسىمالىن ۇيىمداستىرۋدى جانە ءار كۇنگى ءوندىرىس جوسپارىن ورىنداۋدى ءجىتى كوزدەپ، ارالىق تاسىمال قۋاتىن تولىق اشىپ پايدالانىپ، بەلەت ارقىلى جەتكىزۋ جانە اۋىستىرىپ تيەۋ ۋاقىتىن قىسقارتىپ، ۆاگونداردى اينالىمعا سالۋدى جانە بوس ۆاگونداردى پايدالانۋدى جەدەلدەتىپ، كەدەنگە مالىمدەۋ بويىنشا تەكسەرۋ، ۆاگونداردى يكەمدى ورنالاستىرۋ، ۆاگونعا اۋىستىرىپ تيەۋ سياقتى بۋىنداردىڭ جىكسىز ءتۇيىلىسۋىن جۇزەگە اسىردى؛ قورعاس ۆوگزالى شەكارا وتكەلىنىڭ تاسىمالداۋ، كەدەننەن وتكىزۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋدى وزەك ەتىپ، دالمە - ءدال ورنالاستىرىپ، قولباسشىلىق ەتىپ، جۇمىس جۇرگىزۋشىلەردى ۇيلەسىمدى ورنالاستىرىپ، جۇمىس جۇرگىزۋشىلەر كەزەكپەن اۋىسىپ جۇمىس ىستەۋ ۇلگىسىنەن پايدالانىپ، پويەزدىڭ 24 ساعات ءۇزىلىسسىز قاتىناۋىنا كەپىلدىك ەتتى.
”ءبىز شينجياڭ سىرتقى ساۋداسىنىڭ جەدەل دامۋى ورايىن مىقتى يگەرىپ، جەلى - ۆوگزال نەگىزىن بەكەمدەپ، تاسىمال ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، سىرتقى ساۋدانى دامىتۋدا جانە جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىن قاتىناتۋدا بىردەي ناتيجەگە قول جەتكىزەمىز“، - دەدى لي شيڭ.
