قىستاقتا ”ەرەن ماقتا اتىزى“ بولعاننان كەيىن
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دۋ جيانحۇي، ەرىكتى ءتىلشى ۋاڭ شۋە
”شياۋاي، بيىل ەكەۋىڭ ەككەن ماقتانىڭ ءتۇسىمى قانداي بولدى“؟ 11 - ايدىڭ 19 - كۇنى ماقتا ساتۋ مەزگىلىندە لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ قالاشىعى داشي قىستاعىنداعى ماقتاشى لي حايلۇڭ قىستاقتىڭ باس جاعىنداعى ”ەرەن ماقتا اتىزىنا“ كەلىپ، ماقتا اتىزىنىڭ بيىلعى كىرىس ونىمدىلىگى جاعدايىن ۇعىستى.
اي حايپىڭ مەن ليڭ لەي ەكەۋىنىڭ ەگىپ باپتاعان ”ەرەن ماقتا اتىزىنىڭ“ ءار مۋىنان 400 نەشە كيلوگرام ماقتا تۇسكەندىگىن بىلگەن لي حايلۇڭ قاباعات قۋانىپ، 2 جىگىتتەن ماقتا اتىزىنداعى ءاربىر ”عاجايىپ تەحنيكانى“ ەگجەي - تەگجەيلى ءتۇسىندىرىپ بەرۋدى ءوتىندى.
جەرى سورتاڭ، جان سانى از بولىپ ”ۇشكە سۇيەنىپ كۇنەلتكەن قىستاقتان“ الىس - جاقىنعا اتى ايگىلى ”شولپان قىستاققا“ اينالعانعا دەيىن داشي قىستاعىنىڭ تۇرعىندارى ماقتا ەگۋ جولىنداعى ساتسىزدىكتەرگە مويىنسال بولمايتىن جىگەر - قايرات كورسەتتى. داشي قىستاعىنىڭ ماقتا ەگىلگەن جەر اۋدانى 58 مىڭ مۋ، اتىزعا ماقتا ەگۋ، باپتاۋدا تالاي جىلدىڭ الدىنداعى ءداستۇرلى ادام كۇشىمەن ەگۋ ۇلگىسىنەن قازىرگى ماشينالاندىرۋ ۇلگىسىنە اۋىسىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىس تەحنيكاسى ۇزدىكسىز جاڭالاندى. ەل ىشىندەگى تۇڭعىش 2 ادام ەگىپ باپتايتىن 3000 مۋلىق ”ەرەن ماقتا اتىزى“ نىسانىنىڭ داشي قىستاعىنا ىرگە تەبۋى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ نازار اۋدارعان تۇيىنىنە اينالعان ەدى.
”زەردەلىلەندىرىپ باسقارۋدىڭ وزىندىك قۇندى تومەندەتۋ، ساپانى جوعارىلاتۋ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ جاقتارىنداعى ءونىمى كورنەكتى بولدى، قىستاق تۇرعىندارى بۇعان قاتتى قىزىعىپ، ’ەرەن ماقتا اتىزىنا‘ ىرىقتىلىقپەن بارىپ ۇيرەندى“. شيڭپيڭ قالاشىق پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، داشي قىستاعى پارتكومىنىڭ شۋجيى گۇزالنۇر مامەت بىلاي دەدى: ءبىز ”ەرەن ماقتا اتىزىن“ ادامسىز باسقارۋ سىندى ماڭايىمىزداعى جاندى وقۋ قۇرالدارىنان ويداعىداي پايدالانىپ، ماقتاشىلاردى جوعارى عىلىم - تەحنيكادان پايدالانىپ اناعۇرلىم مول كىرىس كىرگىزۋگە شابىتتاندىرامىز، جەتەكتەيمىز.
داشي قىستاعىنداعى ءىرى ەگىنشى لي يۇڭچيان 500 مۋ جەرگە ماقتا ەككەن ەدى، ول ماقتا ەگۋ مەزگىلى مەن مايسانىڭ كوكتەۋ مەزگىلىندە بوران سوعىپ جەر جارعاعىن اشىپ، ماقتا مايساسىن قۇرعاتىپ، ءونىمدى تومەندەتۋىنەن، اسىرەسە، الاڭدايتىن. ”ەرەن ماقتا اتىزىندا“ ”ماقتا مەن ءبيدايدى ءبولىپ ەگۋ“ سىندى بوراننان ساقتانۋ تەحنيكاسىنان پايدالانىپ تۇراقتى ءونىم الۋدى جۇزەگە اسىرعاندىعىن بىلگەننەن كەيىن، لي يۇڭچيان تەز ارادا سىناپ كوردى.
”3 - ايدىڭ ورتا شەنىندە جارعاق جاۋىپ ءبيداي ەكتىم، 4 - ايدىڭ باسىندا ماقتا ەكتىم، بۇل كەزدە ءبيداي 10 سانتيمەتردەن استام كوكتەپ، ماقتا مايساسى ءوسىپ - جەتىلۋدىڭ العاشقى مەزگىلىندەگى بورانعا، سۋىققا ءتوزىمدى تابيعي ’ىقتاسىن ورمانىنا‘ اينالدى. وسىنداي ەگۋ ءتاسىلى ارقىلى بيىل ماقتانىڭ مۋ باسىندىق ءونىمى 400 كيلوگرامنان استى“، - دەدى لي يۇڭچيان.
لي يۇڭچيان سياقتى تەكسەرۋ ارقىلى، ”كونە“ ماقتاشى باي ليجۇن ادامسىز باسقارۋ ۇلگىسىن ۇيرەنىپ، ەگىنشىلىك جۇمىستارىن الاقاندا ىستەپ سىناپ كوردى. باي ليجۇن داشي قىستاعىنان 800 مۋ ماقتا اتىزىن كوتەرمەگە الدى، ”ەرەن ماقتا اتىزى“ نىسانى باستالعاننان كەيىن، ول العاشقى كۇماندى ويدان ارىلىپ، ىلەسە ۇيرەنۋگە ءوتتى.
ماقتا تەرۋ اياقتاعاننان كەيىن، باي ليجۇن مىناداي ەسەپ جاسادى: ”ەگۋ، باپتاۋ بارىسىندا 100 نەشە مىڭ يۋان شىعىن ۇنەمدەلدى، سۋ، تىڭايتقىش، ەگىس دارىلەرىن پايدالانۋ مولشەرى دە ازايدى، بۇرىنعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا، ءار مۋ جەردىڭ وزىندىك قۇنى 200 يۋان شاماسىندا ازايدى“.
”كەلەر جىلى سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرىپ بەرۋ زەردەلى تەحنيكاسىنان پايدالانىپ ماقتا ەگىپ، اناعۇرلىم عىلمي، دالمە - ءدال باپتاپ، ەگۋدىڭ وزىندىك قۇنىن ۇزدىكسىز تومەندەتپەكشىمىن. مەن پارتيا 20 - قۇرىلتايىندا ورنالاستىرىلعان اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ جونىندەگى ءبىر قىدىرۋ ساياساتتاردىڭ تياناقتاندىرىلۋىنا ىلەسە، كىرىسىمىزدىڭ بارعان سايىن ارتىپ، تۇرمىسىمىزدىڭ بارعان سايىن جاقساراتىندىعىنا سەنەمىن“، - دەدى باي ليجۇن بولاشاققا دەگەن نىق سەنىممەن.
قازىر داشي قىستاعىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى جاڭا تەحنيكاسىنا قىزىعاتىن قىستاق تۇرعىندارى بارعان سايىن كوبەيۋدە. قىستاق تۇرعىنى ابليكىم مۇسا بىلاي دەدى: ”اتا - بابامىزدان تارتىپ ماقتانى ءداستۇرلى تاسىلمەن ەگىپ كەلەمىز، ءار جىلى قاربالاس كەزدە وتباسىمىزداعى 5 جان تۇگەلدەي اتىز باسىندا بولامىز، ءونىم جاقسى كەزدە ءبىر جىلدا 70 − 80 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزەمىز. جاڭا تەحنيكانى ۇيرەنگەننەن كەيىن، ماقتا ەگۋدەن شارشامايتىن بولدىق، كىرىسىمىز ءتىپتى جوعارىلادى“.
قىستاق تۇرعىنى وسمان نۇروللا وتباسى 257 مۋ جەرگە ماقتا ەككەن، بيىل 400 مىڭ يۋان اينالاسىندا كىرىس كىرگىزەتىندىگى مەجەلەنىپ وتىر. ول بىلاي دەدى: ەگەر ”ەرەن ماقتا اتىزىن“ ەگۋ - باپتاۋ ۇلگىسىن قولداناتىن بولساق، كىرىسىمىز ءتىپتى دە كوبەيەدى، كەلەر جىلى سىناپ كورەيىن دەپ تۇرمىن.
گۇزالنۇر مامەت بىلاي دەدى: ءبىز قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋدى، سيفرلاندىرۋدى، زەردەلىلەندىرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، داشي قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ ”قالتاسىن قامپايتا بەرەمىز، رۋحىن سەرپىلتە بەرەمىز“.
