انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ءجازيرا نەسىپبەك
”ءبىز قازىر كۇنىنە ءبىر تونناعا تاياۋ جۇگەرى ۇنىن مانەرلەسەك تە جەتكىلىكتى قامداي الماي وتىرمىز، زاۆود ءالى دە شاعىن“! - دەدى 4 - ايدىڭ 29 - كۇنى حوتان ايماعى قاراقاش اۋدانى اقساراي اۋىلىنىڭ ۇزىنارىق قىستاعىنداعى شاجين ۇن زاۆودىندا زاۆود باستىعى تۇرسىنمامەت سادىر قامىعا سويلەپ. شىندىعىندا، بۇل ۇن زاۆودى جارتى ايدىڭ الدىندا عانا زاۆودتىڭ شاعىن بولۋىنان قازىرگى ورىنعا كوشىپ كەلگەن بولاتىن، جاڭا زاۆودتىڭ يەلەگەن جەر اۋدانى 250 شارشى مەتر.
”ايتسە دە، مەن قازىر زاۆودتى كەڭەيتۋگە اسىقپاستان، قايتا ءونىم ساپاسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، ءونىم ءتۇرىن مولايتپاقشىمىن“، - دەي كەلىپ تۇرسىنمامەت قازىرگى تۇتىنۋشىلاردىڭ اقاۋسىز ازىق - تۇلىكتى تالدايتىندىعىن، ءوزىنىڭ ىلەدەگى قارا ءبيداي ەگەتىن وتباسىلارمەن زاتپەن قامداۋ سەلبەستىگىن توقتامداسىپ، قارا ءبيداي جەلىلەس ونىمدەرىن جاڭادان قوسۋعا دايىندىق جاساپ جاتقاندىعىن ايتتى.
بىلتىر 4 - ايدا عانا قۇرىلعان وسى ۇن زاۆودى تۇرسىنمامەتكە اي سايىن 15 مىڭ يۋاننان استام كىرىس اكەلىپ، 5 قىستاق تۇرعىنىن جۇمىستانۋعا باستادى. 2 جىلدىڭ الدىندا تۇرسىنمامەت 5 مۋداي ەگىستىك جەرىنە جانە جۇمىس ىستەۋگە سۇيەنىپ كىرىس كىرگىزەتىن دە، جىلدىق كىرىسى نەبارى 40 مىڭ دا 50 مىڭ يۋان بولاتىن.
ۇزىنارىق قىستاعىنداعى شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردى جەتىلدىرۋ كوشەسىندە شاجين ۇن زاۆودى سياقتى كاسىپورىن تەك بۇل عانا ەمەس.
ۇزىنارىق قىستاعى اۋماعى 1500 مۋ عانا كەلەتىن شاعىن قىستاق، تۇتاس قىستاقتا 300 نەشە وتباسى، 1700 نەشە ادام بار، جان باسىنا ورتا ەسەپپەن تۋرا كەلەتىن ەگىستىك اۋدانى 0.5 مۋ عانا. جەردەن التىن قازۋعا بولمايدى، ەندەشە، قىستاق تۇرعىندارىن قايتكەندە بايىتۋعا بولادى؟
اۆتونوميالى رايوندىق ارىز - ارمان مەكەمەسىنىڭ ۇزىنارىق قىستاعىندا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجيى ورازالى قاشقاربايدان قىزمەتتى جالعاستىرعان قازىرگى شۋجي جۋ حۇڭگاڭعا دەيىن شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردى جەتىلدىرۋدى قىستاق تۇرعىندارىن جۇمىستانىپ كىرىستى ارتتىرۋعا باستاۋدىڭ اسىلى ەتتى. ولاردىڭ ۇزدىكسىز قۇلشىنۋىندا قىستاقتاعى شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ قاتارى مولايىپ، دامۋى جاقسارا ءتۇسىپ، مۇنان دا كوپ قىستاق تۇرعىندارىن ورنىقتى جۇمىستانىپ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا باستادى.
اقساراي اۋىلىنىڭ ۇزىنارىق قىستاعىنداعى جيامي سىبىرتكى جاساۋ ورتالىعى 2018 - جىلى قۇرىلعان، سوڭعى جىلدارداعى دامۋ ارقىلى ونىمدەرى كىلەڭ كاۋلەن سىبىرتكىدەن بامبۇك سىبىرتكى، قىل سىبىرتكى سياقتى 10 نەشە تۇرگە دامىپ، ايلىق ساۋدا سوماسى 100 نەشە مىڭ يۋانعا جەتىپ، 51 قىستاق تۇرعىنىن جۇمىستانۋعا باستادى.
قىستاق تۇرعىنى بۇسايىپ ياسىن زاۆود قۇرىلعان كەزدەن باستاپ وسى ارادا قىزمەت ىستەپ كەلدى، قازىر ول زاۆودتىڭ تىرەكتىسى، ايىنا 4000 يۋان ەڭبەكاقى الادى. ”حوتانداعى، قاشقارداعى، اقسۋداعى بازارلاردان ءبىز جاساعان سىبىرتكىلەردى كورۋگە بولادى، اسىرەسە، قىل سىبىرتكىمەن جەر سىپىرعاندا شاڭدامايتىندىقتان، قىزۋ قارسى الىنىپ وتىر“، - دەدى بۇسايىپ.
بيىل اتالعان سىبىرتكى جاساۋ ورتالىعى سۋلياۋ سىبىرتكى جاسايتىن جابدىق ساتىپ الدى، سىبىرتكىنى ساياحات ءونىمى ەتىپ جاساپ، ءونىمنىڭ قوسىمشا قۇنىن جوعارىلاتۋدى دا جوسپارلاپ وتىر.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، ۇزىنارىق قىستاعىندا قانت سۇيىعى زاۆودى، مۇز تاعام جاساۋ زاۆودى، بال كۇلشە جاساۋ زاۆودى، كۇرىش ۇنى زاۆودى، تىشقان جابىستىرعىش تاقتا زاۆودى سياقتى جيىنى 13 كاسىپورىن بار بولىپ، تۇتاس قىستاقتان 200 نەشە ادامدى ءوز جەرىندە، جاقىن ماڭدا جۇمىستانۋعا باستاعان.
2021 - جىلدىڭ سوڭعى جارتى جىلىندا قۇرىلعان قاراقاش اۋدانىنداعى حۇڭۋانجيا تۇمشالامالى شام جاساۋ شەكتى سەرىكتەستىگى كەزەكتە قىستاقتاعى ەڭ جاس كاسىپورىن سانالادى، قازىرگە دەيىن 5 ءتۇرلى ۇلگىدەگى تۇمشالامالى شامنان 10 نەشە مىڭىن جاساپ، توڭىرەگىندەگى بازاردى ءساتتى اشىپ، 2021 - جىلى ساتۋ كىرىسى 600 نەشە مىڭ يۋان بولدى.
ءتىلشى وسى سەرىكتەستىكتەن زاۆود ۇيىندە 10 ايەلدىڭ قاربالاس جۇمىس ىستەپ جاتقاندىعىن، بىرەۋى تۇمشالامالى شامنىڭ قاڭقاسىن جاساسا، بىرەۋىنىڭ تۇمشالامالى شامنىڭ قاپتاماسىن تىگىپ جاتقاندىعىن، ەندى بىرەۋىنىڭ تۇمشالامالى شامدى قۇراستىرىپ جاتقاندىعىن كوردى...
ءبىر ۇلكەن تۇمشالامالى شامعا التىن جيەك جاپسىرۋمەن قاربالاستاپ جاتقان الماسايىپ كۇلىمسىرەي تىلشىگە: ”بۇل اراداعى قىزمەتىمدى ۇناتامىن، بالالارىما قارايلاسۋىما قولايلى، ونىڭ ۇستىنە كوپ ىستەسەڭ كوپ ەڭبەكاقى الاسىڭ، بۇل ارادا مەن تەحنيكاعا ەڭ جەتىكپىن“، - دەدى.
