قارلى ۇستىرتكە تامىر تارتقان ەرەكشە سوعىس سايىپ قىرانى

日期:2021年11月23日
来源:新疆日报
【字体:

  ايدىن تۇرسىنبەك:

  قارلى ۇستىرتكە تامىر تارتقان ەرەكشە سوعىس سايىپ قىرانى

  انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ياڭ شۋحان، ەرىكتى ءتىلشى حۋاڭ زۇڭشيڭ

  ايدىن تۇرسىنبەكپەن العاش رەت ونىڭ ۇستىرتتە تۇرىپ جاتتىعۋ جاساۋ ءبىرىنشى شەبىنەن قايتىپ كەلگەن ساتىندە كەزدەستىك، اسىرە كۇشتى ۋلترا كۇلگىن ساۋلەسىنىڭ كۇيدىرۋىمەن ءجۇزى توتىعىپ كەتكەن، 1.88 مەترلىك بويى بار، ۇستىنە ميسايفۋ كيگەن، ەر ءمۇسىنى ءتىپتى دە اجارلانا ءتۇسىپتى.

  5 بىردەي شەتەل ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن، ىلگەرىندى - كەيىندى داڭقتى تۇردە ءبىر رەت 2 - دارەجەلى، 2 رەت 3 - دارەجەلى ەڭبەك سىڭىرگەن، دەنەسىنىڭ 23 جەرىندە جارالانۋدان تىرتىق قالعان... 13 جىلدىق اسكەري ومىرىندە شينجياڭ اسكەري رايونى بەلگىلى ەرەكشە سوعىس لۇيى ەرەكشە تەحنيكا اترەتىنىڭ باستىعى ايدىن شىن ىقىلاسىمەن جانە ناعىز قابىلەتىمەن قارلى ۇستىرتتەگى ەرەكشە سوعىستىڭ سايىپ قىرانىنا اينالدى.

  وتان ءۇشىن باسىن ءباي تىگۋدى مۇرات ەتىپ، اسكەري كازارمادا ارمانىن ورىندادى

  ايدىن قازاق ۇلتى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن، شاڭىراقتارىنان ىلگەرىندى - كەيىندى 26 كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى تولىسىپ جەتىلگەن، 9 اسكەري ادام شىققان، ناعاشى اعاسى اۋباكىر قوڭقاي جاڭا جۇڭگوداعى تۇڭعىش توپتاعى از ۇلت ۇشقىشى.

  ”پارتيانىڭ قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا تاۋداعى مەندەي قويشى بالاعا قانات ءبىتىپ، زەڭگىر كوكتە سامعادىم“، - دەيتىن ناعاشى اعاسى ۇنەمى قارشاداي ايدىنعا، سونان باستاپ پارتيانى ءسۇيۋدىڭ، ارميانى ءسۇيۋدىڭ تۇقىمى ايدىننىڭ جۇرەگىنە تەرەڭ تامىر تارتقان.

  جاسىنىڭ ۇلكەيۋىمەن، شينجياڭدا تۇراتىن كوماندير - جاۋىنگەرلەردىڭ اسەرلى ىزگى ىستەرىن ءار جولى ەستىگەن سايىن، اسكەر بولۋدى ارماندايتىن ايدىننىڭ كوڭىلى كولدەي تولقيتىن. ول ەشكىمگە بىلدىرمەي، كىتاپ سورەسىنە ”شەكسىز ادال بولىپ، وتان ءۇشىن باسىمدى ءباي تىگىپ، جاۋ جۇرەك جاۋىنگەر بولامىن“ دەگەن ءسوزدى ويىپ جازادى. جوعارىلاپ وقۋ ەمتيحانىندا ول ءساتتى تۇردە شينجياڭ داشۋەسىنىڭ اعىلشىن ءتىلى كاسىبى بويىنشا مەملەكەت قورعانىسى وقۋشىسى بولىپ، اسكەر بولۋ ارمانى ورىندالادى.

  2008 - جىلى ايدىن وقۋىن تاۋىسقاننان كەيىن شينجياڭدا تۇراتىن بەلگىلى بولىمگە قىزمەتكە بولىنەدى. ”وقىمىستىلىعى تىم باسىم ەكەن، اسكەري ىستەر ساپاسى جەتەرسىز بولۋى مۇمكىن“. تىزىمدەلگەلى كەلگەن العاشقى كۇنى وسى ءبىر ۇياڭ جاڭا پايجاڭدى كورگەن يىڭ، ليان كادرلارى ىشتەي ءشۇبالانادى.

  ويلاعانداي - اق، 5 كيلومەترلىك قارۋلى دالا جاتتىعۋىندا قارۋ - جاراعىن تاستاپ جۇگىرسە دە قوسىنعا جەتىسە الماي، ەڭ ارتىندا قالادى؛ ۇيرەنۋ ورىستەتىلگەندە، جاۋىنگەرلەردىڭ جامىراي تىگىلگەن جانارلارىن كورىپ، ساسقالاقتاعاندا اۋزىنا ءسوز تۇسپەي قالادى... وزىمەن ءبىر توپتا وقۋ تاۋىسقان پايجاڭنىڭ قوسىنىن شىرق ءيىرىپ اكەتكەنىن كورگەندە، ايدىن ىشتەي قاتتى قىسىلادى.

  ”ەگەر ءوز ونەرىمدى كورسەتە الماسام، پارتيانىڭ باۋلۋى تەككە كەتكەن بولماي ما؟“. وتكەنىن عيبىرات ەتكەن ايدىن ءوزىن وزگەرتۋگە بەل بايلايدى.

  سودان باستاپ ايدىن ءار كۇنى تاڭەرتەڭ ءبىر ساعات بۇرىن تۇرىپ، قۇم دوربانى ارقالاپ، جاتتىعۋ مايدانىن اينالىپ 5000 مەترگە جۇگىرەدى، قايتىپ كەلگەننەن كەيىن تاعى دا شالقالاپ جاتىپ كوتەرىلۋ، ەكپەتتەي كوتەرىلۋ - ءتۇسۋ، جۇرەلەي وتىرىپ تىك تۇرۋ جاتتىعۋىن ىستەيدى؛ جازعى كەشتەردە ول وقىتۋ جوباسىن ۇستەمەلەپ قىزمەت ىستەپ دايىندايدى، قولىن، تاماعىن ماسا شاعىپ، ۇيىسا ءبورتىپ كەتەدى... تالاپتى ەرگە نۇر جاۋار دەگەندەي، ايدىن بىرتە - بىرتە قاتارداعى جاستان تولىمدى اسكەري ادامعا اينالادى. سول جىلدىڭ اياعىندا ول پايجاڭدار ۇلگىسى بولىپ باعالانىپ، داڭقتى تۇردە 3 - دارەجەلى ەڭبەك سىڭىرەدى، سونداي - اق داڭقپەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى.

  جانىن سالا قۇلشىنىپ، ءوزىن شىڭدادى

  2014 - جىلدىڭ اياعىندا ايدىن ويدا جوقتا ءمالىم ەرەكشە سوعىس لۇيىنىڭ ”سايىپ قىرانداردى“ قابىلداپ جاتقاندىعىن ۇعىسادى. ”ول جاقتا مىندەت كوپ، ۇنەمى شىن قارۋ - جاراقپەن جاتتىعۋ جاسايدى ەكەن“، - دەگەن حاباردان ايدىننىڭ الىپ ۇشىپ جانى جاي تاپپايدى دا، قايتا - قايتا وي ەلەگىنەن وتكىزگەننەن كەيىن، قىزمەت ورنىن اۋىستىرۋ ءوتىنىشىن تاپسىرادى. كەلەسى جىلدىڭ باسىندا ول ەرەكشە سوعىس لۇيىنە اۋىسىپ بارىپ، جاڭا ساپارىن باستايدى.

  ”بۇل ارادا ەڭ جايلى كۇن قاشاندا وتكەن كۇن سانالاتىن“. مىنە بۇل ايدىننىڭ ەرەكشە سوعىس لۇيىنە اۋىسىپ كەلگەننەن كەيىنگى شىنايى سەزىمى ەدى.

  سايلاۋىتتار قوسىنىنىڭ اسا اۋىر جاتتىعۋىنا ۇيلەسۋ ءۇشىن ايدىن قاسىنداعى ساپتاستارىمەن بەلدەسۋدەن سىرت، وزىمەن دە سايىسادى. قىزمەت ورنى اۋىسىپ كەلىپ توپتىق جاتتىعۋعا قاتىناسقان كەزدە، ول ارنايى تۇردە وزىنە ”ورمەلەۋ جاتتىعۋىن باسقالاردان كوبىرەك ىستەۋ، مىلتىق اتۋعا باسقالاردان كوبىرەك جاتتىعۋ، سوعىس مىسالدارىن باسقالاردان كوبىرەك ۇيرەنۋ، باسقالاردان ءبىر كيلومەتر ارتىق جۇگىرۋ، باسقالاردان ءبىر ساعات ارتىق جاتتىعۋ“ سىندى جاتتىعۋ نىساناسىن ورناتادى. سول كەزدەردە ايدىننىڭ قولدارى ۇنەمى مۇيىزگەكتەنىپ، قارا قوتىرلانىپ، قولىنا وراعان داكىسى قانعا مالشىناتىن. وسىلاي بولعان كۇننىڭ وزىندە دە ول جاتتىعۋدى توقتاتقان ەمەس، ەسە بەرمەي ءجۇرىپ، قىسقا عانا ءبىر اي ۋاقىتتىڭ ىشىندە ناتيجەسىن تولىمدى بولۋدان ۇزدىك بولۋعا جەتكىزەدى.

  2015 - جىلى 7 - ايدا ايدىن اسكەري رايون ۇيىمداستىرعان ”الباستى اپتالىعى“ جوعارى شەكتىك جاتتىعۋىنا قاتىناسۋعا تىزىمدەلەدى. 1 - رەتكى باعالاۋدا ول ويلاماعان جەردەن بالشىقتىڭ ىشىندە تالىپ قالادى.

  ”مەن ەكشەلىپ قالدىم با؟“. شيپاحانادا ەسىن جيعان كەزدە، ايدىننىڭ العاش ايتقانى وسى ءسوز بولدى. ءالى دە وراي بار ەكەنىن بىلگەن ول ازىراق كۇتىمدەلىپ الادى دا، جارىس مايدانىنا ورالىپ، باعالاۋداعى قالعان ساباقتارىن تاباندىلىقپەن تامامدايدى.

  ”الباستى اپتالىعى“ اقىرلاسقاننان كەيىن، ءۇستى - باسى ساۋىس جارا بولعان ايدىن تاعى دا شيپاحاناعا جەتكىزىلەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتكەرى ونىڭ قولدىراپ ويىلعان جەرگە جابىسىپ قالعان بايپاعىن جالبىراتىپ كەسىپ العان كەزدە كوزىنە جاس الا وتىرىپ: وسىنشاما جان تىگەتىندەي نە جەتتى، - دەپ سۇرايدى. ”سايلاۋىت اسكەر دەگەن وسىلاي بولماي ما“، - دەيدى ول جايبىراقات كۇلىپ.

  ناقتى سوعىس سيپاتتى جاتتىعۋ بارىسىندا، ايدىن ۇلكەندى - كىشىلى 23 رەت جارالانادى. ”وسى 23 جەردەگى تىرتىق مەنىڭ داڭق وردەنىم“، - دەيدى ول.

  مىنە وسىنداي جانىن سالا قۇلشىنعان قايسارلىعىنىڭ ارقاسىندا، ايدىن تىنباي ءوزىن شىڭدايدى. تاياۋدا بۇكىل لۇي بويىنشا ۇيىمداستىرىلعان ونەر كورسەتۋ جارىسىندا، ول جەكە تۇردەن 9 رەت بىرىنشىلىكتى، 2 رەت ەكىنشىلىكتى الىپ، جالپى باعالاۋدا ءبىرىنشى بولۋداي ۇزدىك ناتيجەگە قول جەتكىزەدى.

  بولاشاقتى كوزدەپ، سايىپ قىران جاۋىنگەرلەردى سومدادى

  تالىقپاي قۇلشىنۋدىڭ ارقاسىندا ايدىن بۇكىل لۇيگە ايگىلى ەرەكشە سوعىستىڭ سايىپ قىرانىنا اينالدى، الايدا ول مۇنىڭ ءالى دە جەتكىلىكسىز ەكەندىگىن، وسى زامانعى سوعىستا تەحنيكالىق قابىلەتى مىعىم بولىپ عانا قالماستان، وي - سانا جاعىنان دا ۇتىپ شىعۋ قاجەت ەكەندىگىن ايقىن تانىدى.

  سوندىقتان، ادەتتە ۋاقىتى شىعا قالسا بولعانى، ايدىن بار ىنتاسىمەن ەرەكشە سوعىس جونىندەگى كاسىپتىك كىتاپتاردى زەرتتەي وقىپ، ءبىلىم قورىن مولايتتى. نازاريالىق نەگىزى ءالسىز بولعاندىقتان، كوڭىل قويا لەكسيا تىڭداپ، كىشى پەيىلدىلىكپەن ۇيرەندى؛ اقىل - كەڭەس بەرۋ قىزمەتىنە جەتىك بولماعاندىقتان، قاتىستى ماتەريالداردى توسەگىنىڭ باسىنا جاپسىرىپ قويىپ، ءار كۇنى جاتتاپ، ەستەلىككە الىپ، تاجىريبە - اسەرلەرىن رەتتەپ جازدى، اقىل - كەڭەس بەرۋ قىزمەتىنەن ونەر كورسەتۋ توپتىق جاتتىعۋىندا جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزەدى.

  2017 - جىلى قىزمەتتەگى ناقتى ناتيجەسى كورنەكتى بولعاندىقتان، ايدىن دارەجە اتتاپ ءوسىرىلىپ، وسى لۇيدىڭ ەرەكشە تەحنيكا اترەتىنىڭ باستىعى بولادى. اسكەردەن قولباسشىعا اينالعان ايدىن ءوزىنىڭ اسكەرلەرىن سايلاۋىت ەرەكشە سوعىس كۇشى ەتىپ سومداپ شىعۋعا بەل بايلايدى.

      ”ءدالمە - ءدال بىرلەسىپ سوعىس جۇرگىزۋ ۇستانىمىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىنە ىلەسە، جۇيەلىك تىرەك بولىپ وتىرعان ەرەكشە سوعىس جۇرگىزۋ كۇشى بولاشاقتا، ءسوزسىز، سوعىس مايدانىنىڭ باس كەيىپكەرىنە اينالادى“. ايدىن بولاشاقتى كوزدەپ، بۇكىل اترەتتى باستاپ ءبىر رەتكى قابىلەت وسىرۋگە بەل بايلادى.

  باعىت ايقىن بولسا، كۇش سالۋ وڭاي. ايدىن ەرەكشە سوعىس جۇرگىزۋدىڭ ايگىلى سوعىس مىسالدارىن تاۋىپ اكەلىپ، تىرەكتىك كادرلاردى باستاپ قايتا - قايتا تالقى ورىستەتىپ، زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ۇيرەنىپ، قابىعىن تاستاپ ءدانىن الىپ، ءتۇرلى سوعىس فاكتورلارىن ورگانيكالى توعىستىرىپ، جان - جاقتىلى سايكەستىرىپ، ىشكەرىلەي ىقپالداستىرىپ، كادەگە جارايتىن سوعىس ءتاسىلىن قاراستىرادى. ”ءارقايسىسى بار ىنتا - پەيىلىمەن سوعان بەرىلىپ، ۇنەمى ءبىر توپ ’نار تۇلعالى ازاماتتار‘ ءبىر وقىتۋ جوباسىنا شۇقشيىپ، ايتىسىپ - تارتىسىپ كەپ جاتقانى“، - دەيدى 3 - دارەجەلى جۇنشىجاڭ لي ديڭبو ەسكە الىپ.

  ايدىننىڭ باستاماشىلدىعىندا، بۇكىل اترەتتىڭ جالپى تۇلعالىق شايقاس قۋاتى ماندىك جاقتان ارتا ءتۇستى.

  نەشە جىلدىق امالياتتىق قوردالاۋ ارقىلى ايدىن مەن جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسى قۇرلىق ارميا ەرەكشە شايقاس جاساۋ شۋەيۋانىنىڭ مۇعالىمدارى بىرلەسىپ قۇراستىرعان «بىرلەسىپ ارنايى شايقاس جاساۋدىڭ نەگىزگى شەبەرلىكتەرى» اتتى كىتاپ بۇكىل ارميانىڭ ەرەكشە اسكەري بولىمدەرى جاتتىعۋ باعدارلاماسىنىڭ جەتەكشى وقۋلىقتارى تىزىمىنە ەنگىزىلدى؛ ول ءىس جۇزىندىكپەن ۇشتاستىرىپ سالالاپ قورىتىندىلاعان شولەيتتى جەر بەدەرى شارت - جاعدايىنداعى اسكەري ءبولىمنىڭ يەن دالادا امان قالۋ جاتتىعۋ ءادىسى بۇكىل لۇيدە جالپىلاستىرىلدى.

  ايدىن بۇعان ايالداپ قالعان جوق. ول ەرەكشە شايقاس جۇرگىزەتىن تولىمدى قولباسشى بولۋدا تاعى دا اناعۇرلىم تەرەڭ ساتىلى، اناعۇرلىم جان - جاقتىلى قابىلەت ازىرلەۋى كەرەكتىگىن انىق ءبىلدى. ول مىندەت - قاجەتتەردى كوزدە ۇستاپ، اعىلشىن ءتىلىن، وردو ءتىلىن، ءۇندى ءتىلىن، پارسى ءتىلىن، پۋشتۋ ءتىلىن ۇيرەنىپ يگەرىپ الدى. سوڭعى جىلدارى ول ىلگەرىندى - كەيىندى ”شەكارادا تورۋىلداپ سوققىلاۋ“ حالىقارالىق اسكەري جارىسى، جۇڭگو - شەتەل بىرلەسكەن جاتتىعۋى، جۇڭگو - ءۇندىستان جاس وفيتسەرلەرىنىڭ اۋىس - كۇيىس ءماجىلىسى سياقتى 13 رەتكى ەلەۋلى اسكەري ىستەر قيمىلدارىنىڭ اۋدارماشىلىق مىندەتىن ورىندادى.

  وتاندى قورعاپ، شەكارا كۇزەتۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە ايدىن اق پەيىل، ادال نيەتىمەن ۇدەرە العا تارتىپ، بار نيەتى مەن جاستىق ورالىن وتانعا ارنادى. ”قاي - قاشان دا پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ، پارتياعا ىلەسۋ سەنىمى مەنى جىگەرلەندىرىپ كەلەدى، سونداي - اق مەنىڭ ونان ارى العا باسۋىما دەم بەرەدى“، - دەيدى ول.