حالىقارالىق تەرمويادرولىق تاجىريبەلىك رەاكتور (ITER) جوسپارى كەلەلى ينجەنەرياسىنىڭ قۇراستىرىلىپ ىسكە قوسىلۋ سالتى 7 - ايدىڭ 28 - كۇنى وسى ۇيىمنىڭ فرانسياداعى باس شتابىندا وتكىزىلدى. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ قۇتتىقتاۋ حات جولدادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: عىلىمدا مەملەكەت شەكاراسى بولمايدى، جاڭالىق اشۋدىڭ شەگى جوق. حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكالىق سەلبەستىك ادامزات ءدوپ كەلىپ وتىرعان الەمدىك سىن - سايىسقا توتەپ بەرۋدە كەلەلى ماڭىز الادى. حالىقارالىق تەرمويادرولىق تاجىريبەلىك رەاكتور جوسپارى ادامزاتتىڭ يادرولىق بىرىگۋ ەنەرگياسىنان بەيبىت جولمەن پايدالانۋداي اسىل ارمانىن ارقالاپ وتىر، جوسپار اتقارىلعاننان بەرى جۇڭگو جاق باستان - اياق حالىقاراعا بەرگەن ۋادەسىندە تۇردى، جۇڭگو كاسىپورىندارى مەن عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى اۋىر جۇكتى ەرلىكپەن ارقالاپ، حالىقاراداعى كاسىپتەستەرىمەن ءبىر نيەتپەن سەلبەسىپ، جوسپاردىڭ ءساتتى ىلگەرىلەۋىنە جۇڭگونىڭ اقىل - پاراساتى مەن جۇڭگونىڭ كۇشىن ارنادى. ون نەشە جىلدان بەرگى بەلسەندى ىزدەنىس پەن اماليات اشىق اۋىس - كۇيىس عىلىمنىڭ الدىڭعى لەگىنە ىزدەنىس جاساۋدىڭ شەشۋشى جولى ەكەنىن تولىق دالەلدەدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: قازىر الەم جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى اكەلگەن اۋىر سىن - سايىسقا ءدوپ كەلىپ وتىر، ادامزات ءارقانداي ءبىر كەزگە قاراعاندا قول ۇستاسا العا ىلگەرىلەۋگە، ۋاقىتشا قيىنشىلىقتى بىرگە جەڭۋگە ءتىپتى دە مۇقتاج. جۇڭگو جاق ۇزدىكسىز تۇردە ءار جاقپەن عىلمي زەرتتەۋ اۋىس - كۇيىس سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، كەلەلى شەشۋشى عىلىمدار مەن تەحنيكالاردان بىرلەسىپ قامال الىپ، الەمدىك عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، ءار ەل حالقىنىڭ قۇت - ىرىسىن شالقىتۋعا، الەمنىڭ باياندى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋعا ۇزدىكسىز جاڭا ۇلەستەر قوسۋدى قالايدى.
حالىقارالىق تەرمويادرولىق تاجىريبەلىك رەاكتور جوسپارى بۇگىنگى تاڭداعى دۇنيە جۇزىندەگى كولەمى ەڭ ۇلكەن، ىقپالى ەڭ تەرەڭ حالىقارالىق ءىرى عىلمي ينجەنەريا. ەلىمىز اتالعان جوسپارعا 2006 - جىلى كەلىسىمگە رەسمي قول قويىپ كىرگەن بولاتىن.
