بۇرىنعىلار ايتادى ەكەن « ادامنان بەرەكە كەتسە، شايدا قاسيەت قالمايدى» دەپ، مۇنان جۇڭگو مادەنيەتىندە ىستىق شاي كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىندىعىن كورۋگە بولادى. شىنىن ايتقاندا جۇڭگو، رەسەي، يران جانە تۇركيا سياقتى كوپتەگەن ەۆرازيا مەملەكەتتەرىندە، ادامدار ىستىق شايدى ىشكەندى جاقسى كورەدى. تاياۋدا «حالىقارالىق راك جۋرنالى» جاريالاعان ەڭ جاڭا زەرتتەۋ مالىمەتىندە، شايدىڭ تەمپەراتۋراسى تىم جوعارى بولىپ كەتسە، وڭەش راگىنا شالدىعۋ قاتەرى كورنەكتى ارتادى دەلىنگەن.
جۇڭگومەن ۇقساس يراندا دا تاريحى ۇزاق شاي مادەنيەتى بار. زەرتتەۋشىلەر 50 مىڭنان استام يراندىققا زەرتتەۋ جۇرگىزگەن، ولاردىڭ داعدىلى ىشەتىن شايىنىڭ تەمپەراتۋراسى مەن وڭەش راگىنىڭ پايدا بولۋ مولشەرىنىڭ ساندىق مالىمەتىن جيناعان. زەرتتەۋ ناتيجەسى مىنانى دالەلدەگەن، شاي ىشپەيتىن نەمەسە سۋىق شايدى ۇناتىپ ىشەتىندەرمەن سالىستىرعاندا، ءار كۇنى ەكى ستاكان ىستىقتىعى 60 سەلتسي گرادۋستىق شاي ىشەتىندەردىڭ وڭەش راگىنا شالدىعۋ مولشەرى 90 پايىز جوعارى بولعان.
كەزەكتە زەرتتەۋ ۇيىرمەسى نە ءۇشىن باسقا ىستىق ىشىمدىكتەرمەن سالىستىرعاندا ىستىق شايدىڭ وڭەشتى زاقىمداۋى ءتىپتى دە زور بولادى، اسىرەسە وڭەش راگى وڭاي پايدا بولادى دەگەن ماسەلەگە ىشكەرىلەي زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە دايىندالۋدا. الايدا، ولار ءارقانداي «اۋىز كۇيدىرىپ، ءتىس قاريتىن» ىشىمدىكتەردى ىشكەندە، بىرنەشە مينۋت كۇتە تۇرىپ ىشۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىستى بەرۋدە.
