[دەلو جاعدايى] فىڭ مىرزا بەلگىلى عىلىم – تەحنيكا سەرىكتەستىگى باسقاراتىن ەلەكتروندىق ساۋدا تەكشەسىنەن «ۇستەل كومپيۋتەردىڭ ساقتاۋىش كارتۋچكاسىنان» 4 داناسىن ساتىپ الادى. اتالعان ءونىمنىڭ ەگجەي – تەگجەيلى تانىستىرۋى جازىلعان پاراقشادا بىلاي دەلىنگەن: «باعاسى 2199 يۋان، تيىمدىلىك جاسالعان باعاسى 1799 يۋان، بۇگىن ەرەكشە باعادا ساتىلادى، بۇل دۇكەننەن العان زاتىڭىز 200 يۋانعا تولسا، 5 يۋان ارزانداتىلادى». ول 1794 يۋان ناق اقشا تاپسىرادى. زاتتى ساتىپ العان كەزدە، قىزمەتكەر فىڭ مىرزاعا زاتتىڭ اسىلگى باعاسى 2199 يۋان دەگەن. الايدا، فىڭ مىرزا زاتتىڭ باعاسى تيىمدىلىك ۋاقىتى وتكەن سوڭ دا اسىلگى باعاسىنا كوتەرىلمەگەن، ءوزىنىڭ الدانىپ قالعانىن بىلگەن سوڭ، سوت مەكەمەسىنە ارىز – شاعىم بەرىپ، اتالعان عىلىم – تەحنيكا سەرىكتەستىگىنەن 3 ەسە تولەم بەرۋدى تالاپ ەتكەن.
سوت مەكەمەسى بىلاي دەپ قاراعان: اتالعان عىلىم – تەحنيكا سەرىكتەستىگىنىڭ تاۋاردى ەگجەي – تەگجەيلى تانىستىرعان پاراقشاسىندا سالىستىرمالى باعاسى جونىندە قاجەتتى تۇسىنىكتەر بەرىلمەگەن، ونىڭ ۇستىنە، اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ قىزمەتكەرى دە 2199 يۋاننىڭ اسىلگى باعا ەكەنىن ايتقان، بۇل تۇتىنۋشىلاردى اتالعان تاۋاردىڭ 2199 يۋان بويىنشا ساتىلعانى ەستەلىككە الىنعان دەگەن قاتە تۇسىنىككە جەتەلەيدى، بۇل اسىلگى باعاسىن ويدان شىعارۋ، جالعان تيىمدىلىك جاساۋ ارەكەتىنە جاتادى، باعا جاعىنداعى الدامكوستىكتى قالىپتاستىرادى. مۇنان سىرت، اتالعان عىلىم – تەحنيكا سەرىكتەستىگى 1799 يۋاندى تيىمدىلىك جاساپ ساتۋ باعاسى ەتىپ بەلگىلەپ، تيىمدىلىك جاساۋ مولشەرى سىندى ينفورماتسيانى تاراتقان. جالعان باعا بەلگىلەۋ تۇتىنۋشىلاردا تيىمدىلىك مولشەرى جونىندە جاڭساق تۇسىنىك تۋدىرىپ، زات ساتىپ الماق بولۋ ويىنا جەتەلەيدى، بۇل دەلوداعى باعاعا ساياتىن الدامكوستىك ارەكەتى تۇتىنۋشىلارعا باعىتتالعان الدامكوستىكتى قالىپتاستىرادى. ەڭ سوڭىندا سوت مەكەمەسى اتالعان عىلىم – تەحنيكا سەرىكتەستىگىن تۇتىنۋشىعا 3 ەسە تولەم بەرۋگە ۇكىم ەتتى.
[زاڭ ۇگىتى] «جالعان اسىلگى باعا» دەگەنىمىز تيجاراتشىلاردىڭ ساتىلىمدى تەزدەتۋ قيمىلى بارىسىندا زاتتىڭ اسىلگى باعاسىن جالعان بەلگىلەۋىن، ويدان شىعارۋىن، ول زاتتىڭ ەشقاشان سول باعادا ساتىلماعانىن نەمەسە ساتىلعانى جايلى ەستەلىككە الىنباعانىن كورسەتەدى. مەملەكەتتىك دامىتۋ جانە رەفورمالاۋ كوميتەتى تاراتقان «باعا الدامكوستىگى ارەكەتىنە تيىم سالۋ جونىندەگى بەلگىلەمەدە» مىنالار ايقىن بەلگىلەنگەن: تيجاراتشىلاردىڭ اسىلگى باعانى، تيىمدىلىك جاساپ، ارزانداتىلعان باعانى جالعاننان جاساپ، باسقالاردى ساتىپ الۋعا شىرعالاۋى باعا الدامكوستىگى ارەكەتىنە جاتادى. سوتشى مىنانى ەسكەرتەدى: ساۋداگەرلەر ءونىمدى ۇگىتتەگەن كەزدە، زاڭ مەن الەۋمەتتىك تارتىپكە، تاڭداۋلى داستۇرگە قايشى كەلمەۋى، ۇگىت مازمۇنى ءونىمنىڭ ءىس جۇزىندىك رولىمەن، ساپاسىمەن سايكەس كەلۋى كەرەك، باعا جاعىندا الدامكوستىك ىستەۋگە نەمەسە جالعان ۇگىت جۇرگىزۋگە بولمايدى.
سوتشى مىنانى ەسكەرتتى: تۇتىنۋشىلار ساۋدا دۇكەندەرىنىڭ ساتىلىمدى تەزدەتۋ قيمىلىنا قاتىناسقان كەزدە، قىزبالىقپەن زات ساتىپ الۋدان بارىنشا ساقتانۋى، ينتەرنەت ارقىلى زات ساتىپ العاندا ادالدىق جانە سەنىمدىلىك قاعيداسىن ۇستانۋى كەرەك. ەگەر تۇتىنۋشىنىڭ سەبەبىنەن بولماعان ماسەلەلەر بايقالعان كەزدە، توقتامداعى شارت بويىنشا شەشىم ەتۋىنە بولادى. سونىمەن بىرگە، تۇتىنۋشىلار دا كەيىنگى جەردە ءوز مۇددەسىن ويداعىداي قورعاۋ ءۇشىن، ساۋدالاسۋ ەستەلىگىنىڭ سۋرەتى، سويلەسۋ ەستەلىگى قاتارلى ىسپاتتاردى مۇمكىندىگىنشە ساقتاپ وتىرۋى كەرەك، (لۇي شۋان – اڭ رەتتەگەن)
http://kazakh.people.com.cn/306611/15830265.html
